Του Άρη Γλυκού,
Το 2023 τα ETFs (Exchange Traded Funds) είχαν μια εισροή κεφαλαίων που σχεδόν άγγιξε τα $ 600 δις. Το α’ τρίμηνο του 2024 η ισχυρή αυτή εικόνα συνεχίζεται, καθώς οι εισροές έφτασαν τα $ 200 δις, το ένα τρίτο, δηλαδή, των συνολικών περσινών εισροών στο ένα τέταρτο του χρόνου. Συγκριτικά με το α’ τρίμηνο του 2024, αποτελεί αύξηση 150%. Τι είναι, όμως, τα ETFs που έχουν γνωρίσει τόσο μεγάλη αποδοχή από το κοινό;
To ETF αποτελεί ένα αμοιβαίο κεφάλαιο το οποίο διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο. Η αγοραπωλησία των μεριδίων του αμοιβαίου κεφαλαίου είναι ανάλογη αυτής των μετοχών. Στην Ελλάδα εκδίδονται από συγκεκριμένες ανώνυμες εταιρείες με την ονομασία ΑΕΔΑΚ (Ανώνυμες Εταιρείες Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων). Στη συνέχεια, οι επενδυτές αγοράζουν μερίδια στο αμοιβαίο κεφάλαιο.
Τα ΔΑΚ είναι αμοιβαία κεφάλαια ανοιχτού τύπου, δηλαδή μπορούν να εκδοθούν άπειρα μερίδια στην τιμή που ισχύει, την ώρα που αγοράζει κάποιος επενδυτής. Όταν κάποιος αγοράζει μερίδια του αμοιβαίου κεφαλαίου, ουσιαστικά αγοράζει μερίδιο σε ό,τι αυτό επενδύει. Ανάλογα, όταν πωλούνται μερίδια από έναν επενδυτή πίσω στο αμοιβαίο κεφάλαιο, αυτά βγαίνουν εκτός της χρηματιστηριακής αγοράς και τα συγκεκριμένα μερίδια δεν συναλλάσσονται πλέον.
Τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια, συνήθως, στοχεύουν στην αναπαραγωγή των αποδόσεων κάποιου χρηματιστηριακού δείκτη. όπως είναι ο S&P 500. Το πρώτο ETF στος ΗΠΑ δημιουργήθηκε το 1993 και ακολουθεί μέχρι και σήμερα τον S&P 500 και έχει συνολικά $ 526 δις κεφάλαια υπό διαχείριση.
Όπως υπάρχει πληθώρα επενδυτικών στρατηγικών, έτσι υπάρχουν και πολλά είδη ETFs που διαχειρίζονται διαφορετικά τα κεφάλαια των επενδυτών. Η αναπαραγωγή των αποδόσεων ενός χρηματιστηριακού δείκτη που αναφέρθηκε παραπάνω, αφορά την παθητική διαχείριση των κεφαλαίων, όπου ο διαχειριστής δεν πραγματοποιεί επενδύσεις διαφορετικές από αυτές του δείκτη. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και η ενεργώς διαχείριση των αμοιβαίων κεφαλαίων, την οποία αναλαμβάνει ο διαχειριστής και στοχεύει να έχει μεγαλύτερες αποδόσεις συγκριτικά με τα παθητικά διαχειριζόμενα αμοιβαία κεφάλαια.
Η δεύτερη κατηγορία έχει συνήθως μεγαλύτερα κόστη, καθώς για τη διαχείρισή του είναι απαραίτητο να γίνεται και έρευνα για την επιλογή της επόμενης επένδυσης. Παράλληλα, η αναδιαμόρφωση του χαρτοφυλακίου ενέχει σημαντικά κόστη, δηλαδή τα κόστη συναλλαγών. Επιπλέον, η αμοιβή του διαχειριστή τείνει να είναι μεγαλύτερη, αφού αναλαμβάνει περισσότερες υποχρεώσεις. Το 2023 στα ΔΑΚ με ενεργητική διαχείριση κατευθύνθηκε το 22% των εισροών, παρότι αυτά αποτελούν μόνο το 5% των συνολικών ETFs. Η τάση αυτή επιβεβαιώνει μια στροφή προς τα ΔΑΚ με ενεργή διαχείριση από τους επενδυτές.
Πέρα από τον τρόπο διαχείρισης, ένας ακόμα σημαντικός διαχωριστικός παράγοντας αποτελεί το επενδυτικό μέσο στο οποίο επενδύει το διαπραγματεύσιμο επενδυτικό κεφάλαιο. Αναλυτικότερα, τα κεφάλαια μπορεί να επενδύονται σε ομόλογα για να εξασφαλίσουν μια σταθερή επιστροφή με μικρό κίνδυνο, προσφέροντας, ταυτόχρονα, μεγαλύτερη ρευστότητα σε σχέση με τη δευτερογενή αγορά των ομολόγων.
Μια άλλη πολύ σημαντική κατηγορία αφορά τα αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε μετοχές. Η επιλογή μπορεί να γίνε βάσει της γεωγραφικής περιοχής, ενός κλάδου ή ακόμα και ενός συγκεκριμένου είδους προϊόντος, όπως είναι το semiconductor ETF (διαπραγματεύσιμο αμοιβαίο κεφαλαίων ημιαγωγών) το οποίο επενδύει σε μετοχές εταιρειών που συμμετέχουν στη σχεδίαση, την παραγωγή και τη διακίνηση ημιαγωγών. Οι επενδύσεις σε μετοχές μπορεί να αφορούν τόσο αγορά μετοχών, όσο και ανοιχτή πώληση αυτών. Το 2023 το μεγαλύτερο μέρος των εισροών ($ 384 δις) κατευθύνθηκε προς ETF που επένδυαν σε μετοχές.
Τα ΔΑK μπορούν να πάρουν θέσεις και στην αγορά συναλλαγμάτων, επενδύοντας στις ισοτιμίες νομισμάτων, καθώς και σε συγκεκριμένα εμπορεύματα (commodities), όπως είναι ο χρυσός ή ο χαλκός. Η επένδυση σε εμπορεύματα μέσω κάποιου ETF τείνει να είναι πιο φθηνή από τη διακράτηση του εκάστοτε εμπορεύματος, αφού η αποθήκευσή τους συχνά ενέχει σημαντικά κόστη για το ευρύ επενδυτικό κοινό. Οι δύο παραπάνω κατηγορίες χρησιμοποιούνται συχνά και για αντιστάθμιση κινδύνων από μεταβολές στις τιμές των συναλλαγμάτων ή των εμπορευμάτων, ειδικά από εταιρείες που έχουν διεθνή δραστηριότητα.
Από το 2021 άρχισε να διαπραγματεύεται και ένα διαφορετικό ETF, το λεγόμενο Bitcoin Futures ETF, ένα ΔAΚ που καθόριζε την αξία των μεριδίων του βάσει Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης (Σ.Μ.Ε.), δηλαδή συμφωνιών μεταξύ δύο αντισυμβαλλομένων για την αγορά και την πώληση ενός αριθμού Bitcoin σε καθορισμένη τιμή κάποια συγκεκριμένη στιγμή στο μέλλον. Στην περίπτωση αυτή όμως, δεν υπήρχε αγορά ή πώληση Bitcoin από τον διαχειριστή του κεφαλαίου.
Στις αρχές του 2024 και συγκεκριμένα στις 10 Ιανουαρίου, προστέθηκε μια νέα κατηγορία ETF στις ΗΠΑ, το Bitcoin Spot ETF, με την ορολογία spot (αγορά όψεως) να ορίζει ότι οι επενδυτές αγοράζουν ένα μερίδιο του Αμοιβαίου Κεφαλαίου το οποίο αγοράζει στη συνέχεια Bitcoin ή πουλάει όταν οι επενδυτές πουλάνε μερίδια.
Για όλες σχεδόν τις κατηγορίες υπάρχει και μια ακόμα εναλλακτική, αυτή του Leveraged (μόχλευση) ETF, ενός διαπραγματεύσιμου αμοιβαίου κεφαλαίου με μόχλευση. Η μόχλευση στην ουσία είναι δανεισμός περαιτέρω κεφαλαίων. Τα ΔΑΚ αυτά έχουν πολλαπλάσιες μεταβολές από το αντίστοιχο fund χωρίς μόχλευση. Αυτά τα ΔΑΚ μπορούν να φέρουν μεγαλύτερες αποδόσεις, αλλά και μεγαλύτερες ζημιές.
Τα ΔΑΚ προσφέρουν μια πλειάδα επενδυτικών στρατηγικών με εναλλακτικές για όλους τους κλάδους της οικονομίας και όλα τα επενδυτικά μέσα που είναι διαθέσιμα. Ουσιαστικά, συμβάλλουν στην εύκολη δημιουργία ενός χαρτοφυλακίου. Η δυνατότητα που υπάρχει –στα ΔΑΚ με ενεργή διαχείριση– να λαμβάνονται οι αποφάσεις από έναν έμπειρο διαχειριστή επενδύσεων είναι ιδιαίτερα ελκυστική για το ευρύ επενδυτικό κοινό και για αυτό έχουν γνωρίσει και τη μεγαλύτερη εισροή κεφαλαίων. Η εξέλιξη της αγοράς των ETFs αναμένεται να είναι εντυπωσιακή, καθώς το 2023 τα κεφάλαια υπό διαχείριση υπολογίζεται πως ανήλθαν σε $ 11,5 τρις και οι εκτιμήσεις υποστηρίζουν ότι μπορεί να πλησιάσουν τα $ 20 τρις μέχρι και το 2028.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- E.T.F.s 2028 Shaping the future, PwC, διαθέσιμο εδώ
- Αρντίτ Γκρέμπι, ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΙΜΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ;, 2021, διαθέσιμο εδώ
- THE RENAISSANCE OF E.T.F.S, OliverWyman, διαθέσιμο εδώ
- Spot Bitcoin E.T.F.s: Everything You Need to Know, Investopedia, διαθέσιμο εδώ
- E.T.F.GI reports E.T.F.s industry in the United States gathered net inflows of US$15.37 billion US in August, E.T.F.GI, διαθέσιμο εδώ
- E.T.F.s Cap Off Another Year of Inflows in Style., Morningstar, διαθέσιμο εδώ
- Investors poured $4tn into US ETFs over past decade, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
