Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Σε απόσταση αναπνοής βρίσκονται, πλέον, οι Ευρωεκλογές, οι οποίες αναμένεται να διεξαχθούν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ηπείρου από 6 έως 9 Ιουνίου 2024. Οι εν λόγω εκλογές διεξάγονται κάθε πέντε έτη και είναι ο φορέας σύνθεσης και διαμόρφωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η επικείμενη αυτή εκλογική διαδικασία αναμένεται να είναι ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει πλήθος προκλήσεων, όπως την ανασύστασή της, έπειτα από τις επιπτώσεις της πανδημίας, την κλιματική αλλαγή, καθώς, επίσης, και τις γεωπολιτικές αναταραχές που μαστίζουν αφενός την Ευρώπη, αφετέρου και άλλους γεωπολιτικούς πυλώνες.
Στις φετινές Ευρωεκλογές υφίσταται μια γραφειοκρατική τροποποίηση, η οποία προβλέπει την αύξηση των εδρών από 705 σε 720, λαμβάνοντας, κατά αυτόν τον τρόπο, υπόψη τις δημογραφικές μετατοπίσεις που ισχύουν πλέον στα κράτη-μέλη. Οι πολίτες, λοιπόν, της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις και να επιλέξουν τους εκπροσώπους που θα τους αντιπροσωπεύουν στην ευρωπαϊκή πολιτική κοινότητα, μέσω ανοιχτών, ημι-ανοιχτών και κλειστών εκλογικών καταλόγων. Καθίσταται, επομένως, αντιληπτό πως οι Ευρωεκλογές αποτελούν ένα κρίσιμο πολιτικό γεγονός, έναν δείκτη καταμέτρησης της κοινής γνώμης και των πολιτικών διακυμάνσεων που επικρατούν στο ευρωπαϊκό φάσμα.
Αναμένεται, έτσι, να σηματοδοτηθεί το εφαλτήριο της εισόδου νέων πολιτικών δυνάμεων στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, καθώς επρόκειτο είτε να ενισχυθούν είτε να αποδυναμωθούν παγιωμένα πολιτικά κόμματα. Ταυτόχρονα, οι πολίτες, μέσω των Ευρωεκλογών, είναι εφικτό να έχουν άμεση ανάμειξη στα διάφορα ζητήματα που ανακύπτουν διαρκώς και υπονομεύουν τον ρόλο της Ε.Ε., όπως ζητήματα τα οποία υποδαυλίζουν τη διαφάνεια, τη Δημοκρατία, καθώς και ζητήματα οικονομικής διαχείρισης.
Έτσι, η συμμετοχή των πολιτών στις Ευρωεκλογές του 2024 κρίνεται απαραίτητη και αρωγός ως προς την αέναη προσπάθεια επίτευξης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της επιδιωκόμενης δημιουργίας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας. Βασική προϋπόθεση συμμετοχής, λοιπόν, είναι η ηλικία των ψηφοφόρων. Το εκάστοτε κράτος-μέλος έχει ορίσει τα δικά του ηλικιακά κριτήρια, με την πλειονότητα αυτών να έχουν θεσπίσει τα 18 έτη ως ελάχιστη ηλικία. Υπάρχει, ωστόσο, και μια μερίδα χωρών οι οποίες, στην προσπάθειά τους να μεγιστοποιήσουν τη συμμετοχή, έχουν μειώσει το όριο ηλικίας. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τις χώρες Βέλγιο, Γερμανία, Μάλτα και Αυστρία, με κατώτατο όριο ηλικίας τα 16 έτη, και για την Ελλάδα, με εναρκτήριο όριο συμμέτοχης στις εκλογές τα 17 έτη.
Εντοπίζεται, επομένως, μια συνολική προσπάθεια από την πλευρά των κρατών-μελών να κινητοποιήσουν τους πολίτες, με απώτερο σκοπό να είναι αφυπνισμένοι, ενημερωμένοι και ενεργοί στον πολιτικό τομέα. Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια διαφέρει από χώρα σε χώρα εξαιτίας πολλών παραγόντων. Πρωτίστως, ορισμένα κράτη-μέλη κατέχουν μακρά ιστορική παράδοση ως προς την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση και, συνεκδοχικά, είναι πιο προσηλωμένα στην ευρωπαϊκή πολιτική διαδικασία και στα ιδανικά της. Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, χώρες ορόσημα και μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (1951), με βαθιές διασυνδέσεις στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης. Από αυτές τις χώρες, συνήθως, περιμένουμε υψηλά ποσοστά συμμετοχής.
Επιπλέον, ένας ακόμα παράγοντας που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, ως προς τη συμμετοχή των χωρών στις Ευρωεκλογές, είναι η εθνική πολιτική σκηνή. Ειδικότερα, όπως προαναφέρθηκε, σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, οι Ευρωεκλογές είναι μια πολιτική διαδικασία που ταυτίζεται και συνάδει με την πολιτική ατζέντα των χωρών αυτών και είναι σχεδόν ισάξια με τις εσωτερικές-εθνικές εκλογές τους. Κατά αυτόν τον τρόπο, αποστέλλονται στις Ευρωεκλογές βουλευτές που έχουν επιλεγεί έπειτα από προσεκτική διαλογή και συμφωνία, τόσο των κομμάτων όσο και των πολιτών.
Ωστόσο, σε χώρες, όπως η Ρουμάνια και η Σλοβακία, η διαδικασία των Ευρωεκλογών δεν έχει την ίδια βαρύτητα όπως παρουσιάζεται στις παραπάνω χώρες. Αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στην εσωστρέφεια των χωρών αυτών και στη γενικότερη τάση τους να πραγματεύονται αμιγώς εσωτερικές-κρατικές υποθέσεις, αλλά και στο γεγονός πως η κάθε χώρα δεν έχει επαρκείς ευρωπαϊκές συναναστροφές και συνδέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, αντιλαμβανόμαστε πως η εθνική πολιτική σκηνή κατέχει αρκετά μεγάλη επιρροή στη συμμετοχή των πολιτών της εκάστοτε χώρας, στις Ευρωεκλογές.
Τέλος, ένας ακόμα παράγοντας, που επηρεάζει τη συμμέτοχη και συνδέεται άρρηκτα με τους προηγούμενους, είναι οι πολιτιστικές ιδεολογίες των χωρών για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο σύνολό της. Σε χώρες με έντονη εθνική ταυτότητα, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, οι πολίτες ενδιαφέρονται περισσότερο ή σχεδόν αποκλειστικά για τα κρατικά ζητήματα. Υπονομεύουν, έτσι, τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της προσπάθειας διαμόρφωσης ενός ισχυρού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που θα εκπροσωπεί ισάξια τους πολίτες όλων των χωρών που απαρτίζουν την Ε.Ε.
Επομένως, καθίσταται αντιληπτό πως κάθε χώρα κάνει τη δική της ξεχωριστή εμφάνιση στην πολιτική διαδικασία των Ευρωεκλογών και αυτό αντικατοπτρίζει την πολιτική ποικιλομορφία που υφίσταται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάθε κράτος-μέλος διαθέτει τις δικές του πολιτικές πεποιθήσεις, ανάγκες και προτεραιότητες, τις οποίες και υπερασπίζεται στο πλαίσιο των Ευρωεκλογών. Δεν είναι σημάδι ευαλωτότητας το γεγονός ότι υπάρχουν διακυμάνσεις στη συμμετοχή από χώρα σε χώρα, αντίθετα υποδεικνύεται, έτσι, η υγιής πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει την πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Everything you need to know: Your guide to the 2024 European elections, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- How European elections work, European elections 2024, διαθέσιμο εδώ
- Στοιχεία και αριθμοί σχετικά με τη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ευρωπαϊκή Ένωση, διαθέσιμο εδώ
