Της Μαριαλένας Σπαθαριώτη,
Η χρήση ουσιών δεν αποτελεί πρωτοφανές φαινόμενο των καιρών, αντιθέτως η εμφάνιση-κυριαρχία των ναρκωτικών και ακόμα περισσότερο η χρήση αυτών αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά και πλήγματα των σύγχρονων κοινωνιών. Πιο συγκεκριμένα, ο όρος «ναρκωτικό» πιστεύεται ότι προήλθε από τον Γαληνό, για να περιγράψει τις δραστικές ουσίες οι οποίες, όταν λαμβάνονται από τον άνθρωπο, μουδιάζουν ή νεκρώνουν το σώμα, προκαλώντας απώλεια αισθήσεων ή παράλυση.
Ιδιαίτερα σημαντικά φαντάζουν τα ποσοστά των ανθρώπων που στρέφονται προς τα ναρκωτικά κατά τη διάρκεια της ζωής τους: ετησίως 184 εκατομμύρια άνθρωποι επιδίδονται στη χρήση διάφορων ουσιών, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς είναι κατά κύριο λόγο άνδρες, λόγω των προτύπων ρόλων που επικρατούν. Η πλειονότητα των χρηστών ξεκινά την επαφή με τα ναρκωτικά μόλις στην ηλικία των 14-15 ετών, ενώ εξ αυτών 13.2 εκατομμύρια είναι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Ως προς τις συνθήκες ζωής τους, οι χρήστες διαμένουν με την οικογένειά τους ακόμα και μετά την ηλικία των 30 ετών, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεχή εξάρτηση από το οικογενειακό περιβάλλον και συνεπώς τη παράταση της εξάρτησης από τον γονέα. Ωστόσο, το ερώτημα που προκύπτει σχετίζεται με τα αίτια που στρέφουν τους νέους στη χρήση ναρκωτικών ουσιών.
Όπως προαναφέρθηκε, οι χρήστες εκθέτουν τον εαυτό τους στον κόσμο των ναρκωτικών ήδη από πολύ μικρή ηλικία, δηλώνοντας ότι το πρόβλημα ξεκινά ήδη από τότε που το παιδί βρίσκεται ακόμη υπό τη φροντίδα της οικογένειας. Στην εφηβική ηλικία οι νέοι, όπως είναι προφανές, λόγω της νεότητάς τους, διακατέχονται από περιέργεια για το άγνωστο, αλλά κυρίως από άγνοια κινδύνου γι’ αυτό. Πολλές φορές, μάλιστα, προκειμένου τα παιδιά αυτά να είναι αρεστά και να ενταχθούν στην επιθυμητή παρέα, ξεκινούν τη χρήση ναρκωτικών, καθώς φοβούνται μήπως περιθωριοποιηθούν από τους συνομήλικούς τους, εξαιτίας της αποχής τους από τη χρήση ουσιών. Συνεπώς, η αποδοχή από τημ παρέα των συνομήλικων αποτελεί, ίσως μια πρώτη αιτία του εν λόγω προβλήματος.
Ωστόσο, τα αίτια που οδηγούν σε χρήση ουσιών είναι σαφώς πολυπαραγοντικά. Το άγχος και η μοναξιά αποτελούν πιθανόν και τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την κατανάλωση ναρκωτικών ουσιών, ιδίως από νεαρά άτομα. Αυτό συμβαίνει, διότι τα εν λόγω άτομα, μην έχοντας επικοινωνία με τους συνανθρώπους τους, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου οι άνθρωποι είναι άγνωστοι μεταξύ τους, αδιαφορούν ή φοβούνται ή διστάζουν, εξαιτίας της βίας και της εγκληματικότητας, να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον, αποξενώνονται και κλείνονται στον εαυτό τους, με αποτέλεσμα, για να καλύψουν το ψυχολογικό τους «κενό» και να νιώσουν στιγμές ευφορίας, καταφεύγουν στα ναρκωτικά. Προκειμένου, λοιπόν, ο νέος να αποφύγει τη φορτική και άθλια πραγματικότητά του, πείθεται ότι με χρήση ναρκωτικών θα ξεφύγει από όσα τον βασανίζουν και τον προβληματίζουν έστω και για μικρό χρονικό διάστημα και αυτό του είναι αρκετό. Η «διέξοδος» που βρίσκει ο νέος στα ναρκωτικά του δημιουργεί ένα συναισθηματικό «δέσιμο» με αυτά, εφόσον μέσω εκείνων μειώνονται ή και εξαφανίζονται όλα τα άσχημα συναισθήματα που νιώθει μέσα του, περιορίζοντας τον εαυτό του έστω σε μικρές στιγμές προσωρινής ευτυχίας και ξεγνοιασιάς.
Σημαντικό ρόλο στην επίδοση του νέου στη κατανάλωση ναρκωτικών ουσιών διαδραματίζει το γενικότερο προφίλ της οικογένειας από το οποίο και προέρχεται. Συγκεκριμένα, η οικογένεια, όπως είναι γνωστό, αποτελεί τον κύριο φορέα διαμόρφωσης της προσωπικότητας του νέου και συνεπώς, συμβάλλει στην παθογένεια της εξάρτησης, αλλά και στη διατήρησή της, κυρίως όταν το οικογενειακό περιβάλλον είναι άκαμπτο και στερείται συναισθήματος. Συνηθέστερα, σε μια προβληματική οικογένεια, ένας εκ των δύων γονέων κάνει συστηματική χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών και επομένως, μέσω της μίμησης και της παρατήρησης το παιδί μιμείται το πρότυπο του. Προφίλ, επίσης, οικογένειας που αυξάνει τις πιθανότητες για χρήση ναρκωτικών είναι όταν οι γονείς έχουν ψυχολογικά προβλήματα ή ένας από τους δύο έχει απομακρυνθεί από την οικογένεια ή αλλάζει το οικογενειακό περιβάλλον, λόγω ενός διαζυγίου μεταξύ του ζευγαριού. Όλοι αυτοί οι παράγοντες οδηγούν τον νέο στην αναζήτηση μιας διεξόδου, η οποία συνηθέστερα οδηγεί στη χρήση ναρκωτικών, προκειμένου να επέλθει ψυχική «ανακούφιση». Περαιτέρω, η έλλειψη ενημέρωσης γύρω από το θέμα των ναρκωτικών, τόσο από τους κυριότερους φορείς, όπως είναι η οικογένεια και το σχολείο, αλλά και από την πλευρά τους κράτους, καθώς και των συνεπειών αυτής της κακιάς συνήθειας, σε συνδυασμό με τις κακές συναναστροφές με τα λάθος άτομα, έχει ως αποτέλεσμα οι νέοι να πέφτουν στην παγίδα των ουσιών, αφού τα ναρκωτικά προκαλούν εθισμό σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Από την παραπάνω ανάλυση καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα αίτια που μπορούν να οδηγήσουν στη χρήση των ναρκωτικών είναι πολλά και προέρχονται ακόμα και από τους κύριους φορείς της κοινωνίας. Οι οικονομικές δυσκολίες, η μοναξιά, η κατάθλιψη, ο φόβος, η ανασφάλεια αποτελούν σημαντικούς παράγοντες, οι οποίοι «σπρώχνουν» τον ευάλωτο νέο στον «υπόκοσμο» των ναρκωτικών με την ελπίδα ότι τα προβλήματα και οι ανησυχίες τους θα χαθούν έστω και για μικρό χρονικό διάστημα. Με λίγα λόγια, η χρήση ουσιών αποτελεί για τον χρήστη μια μορφή σωτηρίας από την κουραστική και προβληματική καθημερινότητα, γεγονός που καθιστά και πιο δύσκολη την απεξάρτηση κάποιου από αυτά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ναρκωτικά και νέοι, eleftheria.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Γιατί όλο και περισσότεροι νέοι στρέφονται στα ναρκωτικά, psychology.gr. Διαθέσιμο εδώ
