Της Γεωργίας Κυριακοπούλου,
Στις 25 Νοεμβρίου 1973, μία εβδομάδα μετά την εξέγερση στο Πολυτεχνείο, ο στρατιωτικός Δημήτρης Ιωαννίδης ανέλαβε τα ηνία για την επόμενη Χούντα, αφού ηγήθηκε του πραξικοπήματος που έστειλε την κυβέρνηση Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη στο περιθώριο και τον Γεώργιο Παπαδόπουλο με τον Στυλιανό Παττακό στην πολιτική απομόνωση. Η σχέση Παπαδόπουλου-Ιωαννίδη ξεκινούσε από παλιά, όταν και οι δύο άνδρες συμμετείχαν στον ΙΔΕΑ, την αντικομμουνιστική συνωμοτική ομάδα αξιωματικών. Οι δύο τους συνδέθηκαν, όμως, ιδιαίτερα όταν υπηρέτησαν ταυτόχρονα σε διαφορετικές μονάδες στη βόρειο Ελλάδα.
Το 1973 η κατάσταση της χώρας, ο πληθωρισμός και η πετρελαϊκή κρίση είχαν διογκώσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Ολοένα και περισσότεροι αξιωματικοί εμφανίζονταν απογοητευμένοι από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τις επιλογές του. Κατηγορούσαν τον δικτάτορα ότι δεν διακρινόταν πλέον από «επαναστατική ορμή», κάλυπτε σκάνδαλα διαφθοράς και καλλιεργούσε ένα καθεστώς ευνοιοκρατίας στις τάξεις του κράτους. Από τον Απρίλιο του 1970, ο Ιωαννίδης άρχισε να επικρίνει ολοένα και περισσότερο τον τρόπο διακυβέρνησης του Παπαδόπουλου, βλέποντας όλα αυτά ως υποχωρήσεις από τους στόχους και το πνεύμα της «Επανάστασης» του 1967. Ο Ιωαννίδης ως σκληρός και αδιάλλακτος πραξικοπηματίας ήταν αντίθετος στη φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος που επιχειρούσε να κάνει ο Παπαδόπουλος και η εξέγερση του Πολυτεχνείου αποτέλεσε για αυτόν την αφορμή για την ανατροπή του.
Ο σχεδιασμός για την ανατροπή του Παπαδόπουλου έγινε από τον Χ. Παλαΐνη, ο οποίος πρότεινε στον Ιωαννίδη να ανατεθεί στον ταγματάρχη Θανάση Περδίκη, ο οποίος υπηρετούσε ως στρατιωτικός ακόλουθος στο Λονδίνο, τη σύλληψη του Παπαδόπουλου στη βίλα του στο Λαγονήσι. Ταυτόχρονα, ο συνεργάτης του Παπαδόπουλου, Στυλιανός Παττακός, τον προειδοποιούσε λέγοντάς του: «Γιώργη, αυτές τις μέρες θα σε ρίξει ο Ιωαννίδης. Είμαι βέβαιος ότι κάτι ετοιμάζουν. Είναι και αυτά που μου είπαν οι πρέσβεις ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας ότι κάτι ακούγεται, και είναι βέβαιος ότι ο Ιωαννίδης ετοιμάζει την ανατροπή σου».
Ο Παπαδόπουλος αγνοώντας όλες τις προειδοποιήσεις τα ξημερώματα της 25ης Νοεμβρίου τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό όταν τανκς περικύκλωσαν τη βίλα του στο Λαγονήσι, η οποία ήταν ιδιοκτησία του Αριστοτέλη Ωνάση, και του την είχε παραχωρήσει έναντι οικονομικών εξυπηρετήσεων. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησής του ο Ιωαννίδης ως φανατικός αντικομμουνιστής και έντονα φιλοδυτικός, θα διατηρήσει τις σχέσεις Ελλάδας και ΝΑΤΟ θεωρώντας ότι οι ΗΠΑ έχουν στρατηγικά συμφέροντα στην Ελλάδα, και θέλουν να παραμείνει αντικομμουνιστική. Με την ανάληψη της εξουσίας η πρώτη ενέργεια του ιωαννιδικού καθεστώτος ήταν η διαταγή να κατέβουν όλες οι φωτογραφίες του Παπαδόπουλου, που έως τότε βρίσκονταν σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες.
Ως «Δάμων και Φιντίας» συνήθιζε να παρομοιάζει τη σχέση Ιωαννίδη-Παπαδόπουλου η σύζυγος του δευτέρου, Δέσποινα. Όμως μετά από αυτή την προδοσία, όπως αναφέρει η ίδια, η φιλία αυτή ήταν το μοναδικό πράγμα που είχε μετανιώσει ο σύζυγός της κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Παπαχελάς, Aλέξης (2022), Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974, Αθήνα: Μεταίχμιο.
- Άγνωστα ντοκουμέντα της ανατροπής του Γ. Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη. Δύο βιβλία που φωτίζουν τη σκοτεινή περίοδο…, mixanitouxronou.gr, Διαθέσιμο εδώ
