Της Ναταλίας Ατζέμογλου,
H καρδιά αποτελεί ένα μυώδες όργανο στο κέντρο του θώρακα βάρους 300gr περίπου και μεγέθους ανθρώπινης γροθιάς. Ρόλος της είναι να ρυθμίζει την αιματική κυκλοφορία του οργανισμού. Αναλυτικότερα, το φλεβικό αίμα με υψηλή περιεκτικότητα σε διοξείδιο του άνθρακα επιστρέφει από τους ιστούς μέσω της άνω και κάτω κοίλης φλέβας στον δεξιό κόλπο της καρδιάς. Μέσω της τριγλωχίνας βαλβίδας προωθείται στη δεξιά κοιλία και από εκεί μέσω της πνευμονικής αρτηρίας στους πνεύμονες. Εκεί, φιλτράρεται και οξυγονώνεται και μέσω των τεσσάρων πνευμονικών φλεβών και κατευθύνεται στον αριστερό κόλπο και από εκεί μέσω της μιτροειδούς βαλβίδας στην αριστερή κοιλία, η οποία συστέλλεται και προωθεί το οξυγονωμένο αίμα μέσω της αορτικής βαλβίδας στη θωρακική αορτή και μέσω αυτής σε όλους τους ιστούς.
Η καρδιά μας διαθέτει τέσσερις βαλβίδες τη μιτροειδή, την αορτική, την τριγλώχινα και την πνευμονική. Η μιτροειδής βαλβίδα εδράζεται μεταξύ αριστερού κόλπου και κοιλίας. Η διάνοιξη της βαλβίδας ευοδώνει τη δίοδο του αίματος στην αριστερή κοιλία και ακολουθείται από σύγκλιση, ώστε να εμποδίσει την παλινδρόμηση του αίματος προς τον αριστερό κόλπο. Η αορτική βαλβίδα αποτελεί το σημείο επικοινωνίας μεταξύ της καρδιάς και της αορτής. Στη συστολή ανοίγει και επιτρέπει το αίμα να περάσει από την αριστερή κοιλία στην αορτή, ενώ στη διαστολή κλείνει για να εμποδίσει την επιστροφή του αίματος στην αριστερή κοιλία. Η τριγλώχινα βαλβίδα αποτελεί συνδετικό στοιχείο του δεξιού κόλπου με τη δεξιά κοιλία και ανοίγει για να τροφοδοτήσει με αίμα τη δεξιά κοιλία, ενώ κλείνει, ώστε το αίμα μην γυρίσει στον δεξιό κόλπο. Τέλος, η πνευμονική βαλβίδα συνδέει τη δεξιά κοιλία με την πνευμονική αρτηρία και είναι ανοιχτή κατά την προώθηση του αίματος, ενώ αμέσως μετά κλείνει.
Η βαλβιδική νόσος αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα καρδιακή πάθηση στον γενικό πληθυσμό (ακολουθεί την στεφανιαία νόσο) με συχνότητα 13% σε ηλικία άνω των 75 ετών και 4% σε ηλικίες 65-74 ετών. Σε μικρότερες ηλικίες η επίπτωση της νόσου εμφανίζεται σημαντικά χαμηλότερη και οφείλεται κυρίως σε γενετικά νοσήματα των καρδιακών βαλβίδων. Οι βαλβιδοπάθειες είναι παθήσεις οι οποίες αφορούν τη στένωση ή ανεπάρκεια μιας ή περισσοτέρων βαλβίδων της καρδιάς. Κατά τη στένωση παρατηρείται δυσκολία διάνοιξης μιας βαλβίδας, ενώ κατά την ανεπάρκεια μη σύγκλισή της. Η στένωση της αορτικής βαλβίδας και η ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας αποτελούν τις δύο πιο συχνές βαλβιδικές νόσους.
Η πρώτη αφορά μεγαλύτερες ηλικίες και αιτιολογικός παράγοντάς της θεωρείται η αυξημένη συγκέντρωση ασβεστίου στις πτυχές της αορτικής βαλβίδας, οι οποίες χάνουν την κινητικότητά τους ελαττώνεται ως συνέπεια το στόμιο της βαλβίδας. Η εκτίμηση του βαθμού στένωσης γίνεται μέσω του τρίπλεξ, ενώ δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία κατά της στένωσης. Τα συμπτώματα της πάθησης εμφανίζονται σε σοβαρού βαθμού ασθενείς και περιλαμβάνουν τη δύσπνοια, το προκάρδιο άλγος κατά την κόπωση, τα περιφερικά οιδήματα και την αύξηση των πιέσεων στις πνευμονικές αρτηρίες. Σε αυτούς τους ασθενείς συνίσταται χειρουργική αντιμετώπιση με αντικατάσταση της βαλβίδας από βιοπροσθετική ή μεταλλική.
Η δεύτερη πάθηση είναι αποτέλεσμα εκφύλισης των πτυχών της μιτροειδούς βαλβίβας, λόγω μεγάλης ηλικίας ή γενετικών παραγόντων σε νεότερες ηλικίες. Η ανεπάρκεια εκτιμάται και πάλι μέσω του τρίπλεξ και δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία για αυτήν. Όταν ο ασθενής εμφανίζει δύσπνοια, πνευμονικό οίδημα ή περιφερικά οιδήματα είναι προχωρημένου σταδίου και ενδείκνυται η χειρουργική αντιμετώπιση της βαλβιδοπάθειάς του είτε με επιδιόρθωση της βαλβίδας είτε με βιοπροσθετική ή μεταλλική βαλβίδα.
Αξίζει να τονιστεί ότι οι βαλβιδοπάθειες δεν προκαλούν συνήθως οξέα καρδιακά συμβάντα, εκτός και αν βρίσκονται σε παραμελημένες μορφές τους. Σε περιπτώσεις όπου η εκτίμηση της βαλβιδοπάθειας δεν οδηγεί σε συγκεκριμένα πορίσματα, εφαρμόζεται μια σύγχρονη λειτουργική δοκιμασία κατά την άσκηση του ασθενούς σε εργομετρικό ποδήλατο με ταυτόχρονη υπερηχοκαρδιογραφική παρακολούθηση σε καρδιολογικά κέντρα.
Συμπερασματικά, η έγκαιρη διάγνωση και εκτίμηση της βαλβιδοπάθειας από ειδικό καρδιολόγο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την αποφυγή αχρείαστων χειρουργικών επεμβάσεων, αλλά και παραμελημένων μορφών που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε θάνατο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ανατομία της καρδιάς. Όσα πρέπει να ξέρουμε για τη λειτουργία της, onmed. Διαθέσιμο εδώ
-
Βαλβιδοπάθειες, lagoscardioway.gr. Διαθέσιμο εδώ
