Του Δημήτρη Μαρκόπουλου,
Ανέκαθεν η εργασία αποτελούσε για τους ανθρώπους ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής τους. Παρόλο που συναντάμε μεγάλες διαφοροποιήσεις στη μορφή, την οργάνωση και τις συνθήκες εργασίας ανάμεσα στα διάφορα οικονομικά συστήματα που έχουν εφαρμοστεί, αυτό που παραμένει σταθερό μέχρι και σήμερα είναι η άρρηκτη σύνδεση μεταξύ εργασίας και βιοτικού επιπέδου. Η σύγχρονη εργασιακή κουλτούρα είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα των εξελίξεων, των ζυμώσεων και των μεταρρυθμίσεων που «συνόδευσαν» την εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης στην Ευρώπη. Από τον 18ο αιώνα και έπειτα, το αντικείμενο εργασίας παύει να είναι απλά ένα μέσο εξασφάλισης των προς το ζην και μετατρέπεται ως το κατεξοχήν σημάδι κοινωνικού κύρους.
Σήμερα, το επάγγελμα αποτελεί τον βασικό παράγοντα, βάση του οποίου αξιολογούμε τον κοινωνικό μας περίγυρο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι δύσκολο πλέον να διαχωρίσουμε το άτομο από το αντικείμενο εργασίας του. Αυτό συμβαίνει διότι, σταδιακά οι άνθρωποι άρχισαν να διαμορφώνουν τη ζωή τους με βάση την εργασία, με απώτερο σκοπό να μεγιστοποιήσουν την απόδοση τους σε αυτήν. Οι μελλοντικοί στόχοι, οι σχέσεις με την οικογένεια ακόμα και η διαμόρφωση του χαρακτήρα είναι παράγοντες που μεταλλάσσονται ανάλογα με τις ανάγκες της εκάστοτε εργασίας. To επάγγελμα που θα επιλέξουμε γίνεται το επίκεντρο, γύρω από το οποίο βρίσκονται σε τροχιά όλα όσα επηρεάζουν ουσιαστικά τη ζωή μας.
Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, κατανοούμε γιατί στη σύγχρονη εποχή τα εξαντλητικά ωράρια και ο μηδαμινός χρόνος για προσωπική ζωή αντιμετωπίζονται ως δείγμα εργατικότητας και επιτυχίας. Αυτός που παραμένει στάσιμος και δεν φροντίζει να ανελιχθεί επαγγελματικά παρουσιάζεται ως παράδειγμα προς αποφυγή. Δυστυχώς, η παραπάνω αντίληψη δεν ανταποκρίνεται στη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα. Η επαγγελματική ανέλιξη δεν είναι πάντα αποτέλεσμα του μόχθου των ανθρώπων, αλλά απόρροια ενός συνδυασμού παραγόντων. Το οικογενειακό-οικονομικό υπόβαθρο, η πρόσβαση σε ανώτατα ιδρύματα εκπαίδευσης και η ικανότητα ανάληψης οικονομικού ρίσκου, που θα μπορούσε να «οδηγήσει» σε επαγγελματική επιτυχία, δεν είναι χαρακτηριστικά που απολαμβάνει το σύνολο των ανθρώπων. Έτσι, ο σύγχρονος εργαζόμενος, γοητευμένος από την αντίληψη ότι η σκληρή δουλειά εκτιμάται και ανταμείβεται, καταβάλει υπεράνθρωπες προσπάθειες, οι οποίες είναι πολύ πιθανό να μην τελεσφορήσουν. Το αποτέλεσμα είναι ένας τεράστιος αριθμός απογοητευμένων ανθρώπων, εγκλωβισμένων σε αυτή την αντίληψη, που μοιάζει να έχει πιο πολλά κοινά με την εποχή της φεουδαρχίας παρά με τον 21ο αιώνα.
Οφείλουμε ως ανθρωπότητα να επανατοποθετήσουμε αξιακά την εργασία στη θέση που της αναλογεί, κάτω δηλαδή από έννοιες, όπως οικογένεια, φίλοι και προσωπική ζωή. Η εργασία πρέπει να εξυπηρετεί τις βιοτικές μας ανάγκες και ταυτόχρονα να συμβάλει στην κοινωνική ευμάρεια. Δουλεύουμε για να ζούμε. Δεν ζούμε για να δουλεύουμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Research Shows Hustle Culture Does More Harm Than Good, leaders.com. Διαθέσιμο εδώ
- WHO: Working long hours is a ‘serious health hazard’, weforum.org. Διαθέσιμο εδώ
