Της Ζωής Σπέντζα,
«To ghosting βασίζεται σε ένα απλό πράγμα: την έλλειψη επικοινωνίας». Πεδίο αναφοράς; Η απουσία. Η απουσία με όλη τη σημασία της λέξης. Ως όρος, χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή ή απότομη απόσυρση, την εξαφάνιση κάποιου χωρίς εξηγήσεις (εξού και ghosting, εφόσον ghost= φάντασμα), με στόχο τον «ανώδυνο» τερματισμό μιας σχέσης. Πρόκειται για μια συνθήκη που λαμβάνει χώρα κυρίως στον κόσμο του διαδικτύου, καθώς αφορά την ξαφνική διακοπή της επικοινωνίας τόσο τηλεφωνικώς, όσο και μέσω μηνυμάτων και εμφανίζεται σε ερωτικές, αλλά και φιλικές σχέσεις.
Το φαινόμενο υπήρχε (σε dating apps όπως το tinder), αλλά πήρε μεγάλη έκταση τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά την εμφάνιση του Covid-19, που ήρθε στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 2020 και οδήγησε σε μια καραντίνα, καθοριστική για την εξέλιξη των ανθρώπινων σχέσεων. Ο εγκλεισμός είχε ως συνέπεια μια αναπόφευκτη απομόνωση και εσωστρέφεια, με μοναδική διέξοδο τη διαδικτυακή επικοινωνία. Έτσι, σταδιακά τα δεδομένα για την επικοινωνία άλλαξαν και διαδραμάτισαν πρωταρχικό ρόλο στις συναναστροφές κυρίως της νέας γενιάς. Ποιος, όμως, είναι ο αντίκτυπος αυτής της «νέας μόδας» στην ψυχική τους υγεία;
Το να πέσει κάποιος θύμα του “ghosting” μπορεί να επιδράσει πολύ άσχημα στην ψυχική του υγεία, προκαλώντας του συναισθήματα άγχους, απογοήτευσης, θυμού και θλίψης, συμβάλλοντας έτσι στη χαμηλή του αυτοεκτίμηση. Και αυτό συμβαίνει γιατί οι “ghosters” λόγω προσωπικής αδυναμίας να αντιμετωπίσουν καταστάσεις που τους ζορίζουν, επιλέγουν να εξαφανιστούν απροειδοποίητα και να επιρρίψουν τις ευθύνες στον άλλον. Με άλλα λόγια, γεμίζουν τον άλλον αμφιβολίες για τον εαυτό του, κάνοντάς τον να πιστεύει ότι η σχέση έλαβε τέλος, γιατί ο ίδιος έκανε λάθος. Αυτός κατηγορεί τον εαυτό του, ψάχνει επίμονα απαντήσεις, προσπαθεί μάταια να ερμηνεύσει μια συμπεριφορά τόσο τοξική και ναρκισσιστική, που καταλήγει εν τέλει να πληγώνεται και να πιστεύει ότι δε του δόθηκαν εξηγήσεις, γιατί δεν τις άξιζε.
Το πρόβλημα εδώ δεν είναι η επιθυμία ενός ανθρώπου να διακόψει μια σχέση –αυτό πρέπει να γίνεται κατανοητό και να είναι σεβαστό, το πρόβλημα είναι να επιθυμεί να διακόψει μια σχέση χωρίς να το γνωστοποιεί στο άλλο άτομο. Η συμπεριφορά αυτή αποδεικνύει την απουσία ενσυναίσθησης, τον εγωκεντρισμό και την έλλειψη σεβασμού προς τα συναισθήματα και τον χρόνο του άλλου. Και ναι μεν όλα αυτά είναι κατακριτέα, αλλά μήπως δε βρίσκεται στη δεινότερη κατάσταση το «θύμα», αλλά ο «θύτης»; Τι μπορεί να ωθεί κάποιον να συμπεριφέρεται κατά αυτόν τον τρόπο και μόνο έτσι να αισθάνεται ασφαλής και προστατευμένος;
«Μπορεί να φαίνεται πως έχει το πάνω χέρι, η πραγματικότητα όμως είναι πως βουλιάζει στην απομόνωση». Πρόκειται ουσιαστικά για μια επιλογή άμυνας που πολλές φορές πηγάζει από προσωπικά κωλύματα. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, πολλές φορές οι αποφάσεις αφορούν το ίδιο το άτομο περισσότερο από ό,τι αφορούν την αλληλεπίδρασή του με τους άλλους. Το φαινόμενο αποδίδεται στην αδυναμία διαμόρφωσης στενών συναισθηματικών σχέσεων λόγω προβλημάτων εμπιστοσύνης και ανασφάλειας, απόρροια των οποίων είναι η υποτίμηση κάθε δυνητικής διαπροσωπικής σχέσης. Έτσι, η αποφυγή, αποτελεί τη «νούμερο ένα» επιλογή, η οποία ανταποκρίνεται στον φόβο του ατόμου, πως θα πληγωθεί και θα θέσει υψηλές, μη ρεαλιστικές, προσδοκίες για τον άλλον.
Επιλέγουν, λοιπόν, να είναι εκείνοι που θα απορρίψουν –ίνα μη απορριφθούν, γιατί έτσι αντιμετωπίζουν ή παρατείνουν τη δική τους ανασφάλεια, προστατεύοντας και πάλι τη δική τους ευάλωτη αυτοεκτίμηση. Ακόμα και αν η συμπεριφορά τους πηγάζει από την αδιαφορία τους για τον άλλον και όχι από την ανασφάλειά τους, αυτό αποτελεί άλλη μία απόδειξη για το συναισθηματικό τους τέλμα. Το πρόβλημα, όμως, δεν εξαφανίζεται, επειδή οι ίδιοι το αγνοούν, αλλά επαυξάνεται, δημιουργώντας έναν φαύλο συναισθηματικό κύκλο στις σχέσεις τους.
Τελικά, όμως, ποιου η αυτοεκτίμηση είναι αυτή που θίγεται περισσότερο; Είναι γεγονός πως το ghosting σαν πρακτική μειώνει (προσωρινά) την αυτοπεποίθησή μας, μας καθιστά μπερδεμένους είτε είμαστε αυτοί που το προκαλούμε, είτε αυτοί που το δεχόμαστε. Σε κάθε περίπτωση, βασικό είναι να χτίσουμε μια υγιή σχέση με τον εαυτό μας, να ξέρουμε τι μπορούμε να προσφέρουμε στον άλλον και αντίστοιχα να ξέρουμε τι ζητάμε από αυτόν. Προφανώς, δεν ταιριάζουμε όλοι με όλους και δεν αρέσουμε σε όλους. Επομένως, και το “ghosting” δεν θα πρέπει να είναι κάτι που μας αγχώνει, διότι η μη απάντηση… είναι, επίσης, μία απάντηση. Και αυτό είναι εντάξει. Δεν υπάρχει λόγος να αναλωνόμαστε στο τι θα μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά για να είμαστε αρεστοί. «Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μη την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου…» (Κ.Π. Καβάφης).
ΕΝΔΕΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Όλοι σχεδόν είμαστε πλέον, είτε θύματα είτε θύτες του ghosting, LIFO.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- ΥΠΟΘΕΣΗ GHOSTING: Τι είναι; Γιατί επιλέγεται; , PSYCHOLOGY.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Ghosting: Το αρνητικό του αποτύπωμα στην ψυχική μας υγεία, PROPAGANDA.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Τι σημαίνει «Ghosting» και ποια η επίδρασή του; , PSYCHOLOGYNOW.gr. Διαθέσιμο εδώ
