Της Δήμητρας Τσονοπούλου,
Για άλλη μια φορά, η υπόσχεση για «λευκό καπνό» και συμφωνία σχετικά με το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας τη Δευτέρα αποδείχθηκε λάθος «συναγερμός», καθώς δε σημειώθηκε –ούτε αυτή τη φορά– πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. Σε κοινή δήλωση μετά την τελευταία τους συνάντηση, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) συμφώνησαν να συνεχίσουν την «εργασία οριοθέτησης» για την επίλυση της διένεξης. Ο Υπουργός Εξωτερικών James Cleverly και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Maros Sefcovic δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν να αναζητούν «δυνητικές λύσεις» με «εποικοδομητικό και συνεργατικό πνεύμα». Υπήρχαν εικασίες πριν από την συνάντησή τους τη Δευτέρα, ότι οι δύο πλευρές ήταν στα πρόθυρα της επίτευξης συμφωνίας, αλλά εντοπίστηκαν κάποια κενά. Το πρωτόκολλο συμφωνήθηκε το 2020 από τον τότε Πρωθυπουργό Boris Johnson, ως τρόπος να ξεφύγει από το αδιέξοδο του Brexit.
Τι αφορά, λοιπόν, αυτό το πρωτόκολλο και τι προβλήματα δημιουργεί; Το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας είναι μία συμφωνία απόσυρσης του Brexit, που διέπει τα μοναδικά τελωνειακά και μεταναστευτικά ζητήματα στα σύνορα στο νησί της Ιρλανδίας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Βόρειας Ιρλανδίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πρωτόκολλο αναφέρονται σχετικές ρυθμίσεις με ορισμένες πτυχές του εμπορίου αγαθών μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου. Το πρωτόκολλο επιβεβαιώνει τη θέση της Βόρειας Ιρλανδίας στο τελωνειακό έδαφος και την εσωτερική αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου. Ωστόσο, επιβάλλει επαχθή γραφειοκρατία δυσχερών τελωνειακών διαδικασιών και απαιτήσεων εισαγωγής, ακόμη και για αγαθά που παραμένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και δεν πηγαίνουν στην Ε.Ε.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Βόρεια Ιρλανδία δεν έχει πλήρως λειτουργική κυβέρνηση από τον Φεβρουάριο του 2021, όταν το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα αποχώρησε ως μέρος της συνεχιζόμενης διαμαρτυρίας του κατά του πρωτοκόλλου. Το πρωτόκολλο στοχεύει στην αποφυγή των «σκληρών» συνόρων (δηλαδή ένα σύνορο μεταξύ χωρών που ελέγχεται και προστατεύεται αυστηρά από αξιωματούχους, αστυνομικούς ή στρατιώτες, παρά ένα σύνορο, όπου επιτρέπεται στους ανθρώπους να περνούν εύκολα με ελάχιστους ελέγχους), τη διασφάλιση της ακεραιότητας της ενιαίας αγοράς αγαθών της Ε.Ε., τη διευκόλυνση της ανεμπόδιστης πρόσβασης των αγαθών της Βόρειας Ιρλανδίας στην αγορά της Μεγάλης Βρετανίας και της συμπερίληψης των προϊόντων της Βόρειας Ιρλανδίας σε συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και τρίτων χωρών. Έτσι, το πρωτόκολλο διατηρεί τη Βόρεια Ιρλανδία ευθυγραμμισμένη με ορισμένους εμπορικούς κανόνες της Ε.Ε.
Ωστόσο, δημιουργεί, επίσης, ένα νέο εμπορικό σύνορο μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου, κάτι που η Ε.Ε. δέχεται ότι προκαλεί δυσκολίες σε πολλές επιχειρήσεις. Ορισμένοι συνδικαλιστές λένε ότι υπονομεύει, επίσης, τη θέση της Βόρειας Ιρλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίζεται ότι το πρωτόκολλο δε λειτουργεί και σχεδιάζει να παρακάμψει το μεγαλύτερο μέρος της συμφωνίας, εάν η Ε.Ε. δε συμφωνήσει σε αλλαγές. Την περασμένη εβδομάδα, επετεύχθη συμφωνία για το θέμα της κοινής χρήσης εμπορικών δεδομένων. Υπήρχαν ελπίδες ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχεία πρόοδο προς μια συμφωνία για τη διευκόλυνση της διακίνησης εμπορευμάτων από τη Μεγάλη Βρετανία στη Βόρεια Ιρλανδία.
Η δήλωση του Yπουργού αρμόδιου για τη Βόρεια Ιρλανδία Chris Heaton-Harris ήταν η εξής: «Οι δύο πλευρές συζήτησαν το φάσμα των υφιστάμενων προκλήσεων τα τελευταία δύο χρόνια και την ανάγκη εξεύρεσης λύσεων από κοινού για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των πραγματικών ανησυχιών όλων των κοινοτήτων στη Βόρεια Ιρλανδία και την προστασία της θέσης της Βόρειας Ιρλανδίας στην εσωτερική αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου και την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε.». Δεν είναι προφανές αν θα είναι σύντομος ο προγραμματισμός άλλης συνάντησης, καθώς ούτε αν οι συνομιλίες θα εισέλθουν σε πιο εντατική φάση.
Αλλά τη Δευτέρα, ο Donaldson, πολιτικός της Βόρειας Ιρλανδίας είπε: «Ήταν σαφές από τις συνομιλίες μας με τον James Cleverly την περασμένη Τετάρτη, όταν επισκέφθηκε το Μπέλφαστ, ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κενά μεταξύ των δύο πλευρών». Με δήλωση του Donaldson αναφέρθηκε ότι η θέση της τελευταίας παραμένει αμετάβλητη. Σκοπός είναι η επίτευξη μιας συμφωνίας που θα αποκαταστήσει τη θέση της Βόρειας Ιρλανδίας εντός του Ηνωμένου Βασιλείου και της εσωτερικής του αγοράς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- NI Protocol: No breakthrough on deal after UK-EU talks, BBC, διαθέσιμο εδώ
- EU, U.K.: Outlook for Deal on Northern Ireland Protocol Remains Positive, Despite Lack of Breakthrough, Worldview, διαθέσιμο εδώ
- UK and EU make breakthrough in ‘constructive’ talks on Northern Ireland trade, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
