Της Κατερίνας Σφυράκη,
Το θεωρητικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης προωθεί την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των λαών, την αμοιβαία συνεργασία τους και την ανταλλαγή πολιτιστικών αγαθών, ακολουθώντας, ωστόσο, ταυτόχρονα την αρχή διατήρησης της πολιτιστικής ποικιλομορφίας των διαφόρων εθνών. Η σημερινή μέρα, 21η Μαΐου, αποτελεί την επιτομή αυτής της αρχής, καθώς πρόκειται για την Παγκόσμια Ημέρα για την Πολιτιστική Ποικιλομορφία για τον Διάλογο και την Ανάπτυξη.
Όπως αναφέρεται στην επίσημη σελίδα της UNESCO, η συγκεκριμένη μέρα τιμά όχι μόνο τον πλούτο των πολιτισμών του κόσμου, αλλά και τον ουσιαστικό ρόλο του διαπολιτισμικού διαλόγου για την επίτευξη της ειρήνης και της βιώσιμης ανάπτυξης. Η απαρχή της Παγκόσμιας Ημέρας για την Πολιτιστική Ποικιλομορφία για τον Διάλογο και την Ανάπτυξη κηρύχθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2002, μετά την υιοθέτηση από την UNESCO της Οικουμενικής Διακήρυξης για την Πολιτιστική Ποικιλομορφία το 2001. Αιτία συντέλεσης αυτής της πολιτιστικής μέρας τιμής υπήρξε η ανάγκη «να ενισχυθεί το δυναμικό του πολιτισμού ως μέσου για την επίτευξη ευημερίας, βιώσιμης ανάπτυξης και παγκόσμιας ειρηνικής συνύπαρξης».
Ιδιαίτερη σημασία φέρει το προωθητικό σποτ της UNESCO για το 2020, βασικό θέμα του οποίου αποτέλεσε η κρίση που βίωσε ο πολιτισμός κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης του νέου κορωνοϊού. Αποτέλεσμα των συνθηκών του κατ’ οίκον περιορισμού ήταν ο κόσμος να αναζητά το πνευματικό και ψυχικό του καταφύγιο στην τέχνη, χωρίς, ωστόσο, να μπορεί πρακτικά να «κουρνιάσει στα φτερά» της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς με την ίδια άνεση, όπως πρωτύτερα. Οι συνθήκες εγκλεισμού επέβαλλαν στους φορείς πολιτισμού να παραμείνουν κλειστοί ή να λειτουργούν υπό πολύ περιοριστικές συνθήκες, προκειμένου να μην εξαπλωθεί η πανδημία. Συνέπεια, λοιπόν, ήταν τα μειωμένα κέρδη στον τομέα του πολιτισμού, το ολοένα και αυξανόμενο ποσοστό ανεργίας των καλλιτεχνών. «Ένας κόσμος χωρίς πολιτισμό είναι ένας κόσμος χωρίς μέλλον» επισημαίνει το βίντεο της UNESCO κι εμείς δεν θα μπορούσαμε να είμαστε σιγουρότεροι γι’ αυτό.
Η ημέρα αυτή μας δίνει την ευκαιρία να κατανοήσουμε τους τέσσερις στόχους της Σύμβασης της UNESCO για την προστασία και την προώθηση της ποικιλομορφίας των πολιτιστικών εκφράσεων, που εγκρίθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2005: την υποστήριξη βιώσιμων συστημάτων διακυβέρνησης για τον πολιτισμό, την επίτευξη ισόρροπης ροής πολιτιστικών αγαθών και υπηρεσιών, την αύξηση της κινητικότητας των καλλιτεχνών και των επαγγελματιών του πολιτισμού, με απώτερο σκοπό την ενσωμάτωση του πολιτισμού σε πλαίσια βιώσιμης ανάπτυξης και, τέλος, την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, που αποτέλεσε και το κύριο θέμα για το έτος 2021.
Η UNESCO ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τα μέλη της κοινωνίας να συμμετάσχουν σε αυτή την ημέρα. Εκδηλώσεις πολιτιστικής πολυμορφίας πραγματοποιούνται σε όλον τον κόσμο. Αυτές οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν συναυλίες, εκπαιδευτικά σεμινάρια, εργαστήρια και εκθέσεις. Η επίσκεψη σε μια έκθεση τέχνης ή ένα μουσείο αφιερωμένο σε άλλους πολιτισμούς, η παρακολούθηση μιας ταινίας, η παρασκευή παραδοσιακών εδεσμάτων από διαφορετικές κουλτούρες είναι λίγα μόνο από τα πρακτικά παραδείγματα που μπορεί να ακολουθήσει κανείς.
Φεύγοντας, ωστόσο, από μια απλή απαρίθμηση δραστηριοτήτων, ας αναζητήσουμε το βαθύτερο νόημα της σημερινής ημέρας· η πολιτιστική ποικιλομορφία υποστηρίζει την ιδέα ότι κάθε άτομο έχει μια μοναδική και θετική συνεισφορά στην ευρύτερη κοινωνία, καθώς τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του/της καθενός/καθεμίας δεν θα έπρεπε να παρακωλύουν τη συνύπαρξή του/της με άλλα άτομα, αλλά να την εμπλουτίζουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Α world without culture is a world without a future, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
- World Day for Cultural Diversity for Dialogue and Development, unesco.org, διαθέσιμο εδώ
- United Nations, un.org, διαθέσιμο εδώ
