Της Μαρίας Πολίτου,
Υπό τη διακυβέρνηση του Κομμουνιστικού Κόμματος η Κίνα, το διάστημα μεταξύ 1958 και 1962, σηματοδότησε την αρχή μίας νέας κοινωνικής και οικονομικής αλλαγής.
Ο πρόεδρος, Mao Zedong, σκέφτηκε και οργάνωσε αυτή την επιπόλαιη ιδέα προκειμένου η Κίνα να ξεφύγει από την κατά βάση αγροτική οικονομία, στην οποία βασιζόταν και να στηρίζεται πλέον στην σοσιαλιστική οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, ο αγροτικός πληθυσμός ήταν αυτός που χτυπήθηκε εξ’ ολοκλήρου κι έχασε τα προνόμιά του. Επιπλέον, τους επιβλήθηκαν διάφορες απαγορεύσεις και ασκήθηκε έντονη κοινωνική πίεση. Η αγροτική πλειονότητα τότε, υποβλήθηκε σε καταναγκαστική εργασία και άλλα υποχρεωτικά μέτρα, με την ιδιωτική καλλιέργεια να απαγορεύεται.
Σήμερα, οι περισσότεροι θεωρούν ότι η πολιτική του Mao ήταν μία πολιτική, η οποία απέτυχε παταγωδώς και προκάλεσε ένα μεγάλο αριθμό θανάτων. Ο Mao Zedong (Μάο Τσετούνγκ), είχε ως όραμα την πλήρη κολεκτιβοποίηση της Λαϊκής Κίνας. Κύριο όραμά του ήταν να μεταμορφώσει την Κίνα σε μία πανίσχυρη δύναμη, με δική της σθεναρή οικονομία, αποδεσμευμένη από την φτώχεια. Η Κίνα ήταν, την περίοδο εκείνη, μία πολύ φτωχή χώρα, χωρίς καμία εμπειρία για την ανάδειξή της σε ισχυρή κινητήρια δύναμη. Το μόνο το οποίο διέθετε ήταν πολλούς αγρότες και τα απαραίτητα αγροτικά μέσα για την παραγωγή τροφής. Παρά ταύτα, οι αρμόδιοι αποφάσισαν ότι το σοβιετικό μοντέλο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρότυπο για την μικρή Λαϊκή Κίνα και να μπορέσει να το ακολουθήσει, προκειμένου να ευημερήσει. Ο Mao βασίστηκε αρχικά στο σοβιετικό πρότυπο, ωστόσο, μετά παραμέρισε τις οδηγίες των σοβιετικών και άρχισε να οραματίζεται μία ισχυρή Κίνα, με βάση τις δικές του βλέψεις και προσδοκίες. Με κατευθυντήριο όργανο τον εαυτό του καθοδηγούσε την Κίνα με εντολές, οι οποίες δεν συμβάδιζαν καθόλου με τις οδηγίες των ευρωπαϊκών κομμουνιστικών κρατών.
Όλα ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 1957, όταν ο Mao άρχισε να ανακοινώνει τους προκλητικούς του σκοπούς σε κάποιες χώρες της Ευρώπης. Τον ίδιο μήνα το “Great Leap Forward” (Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός) πρωτοεμφανίστηκε στις κινεζικές εφημερίδες και τον Μάιο θεωρήθηκε ως επίσημη πολιτική του κράτους. Στον τομέα της βιομηχανίας, οι περισσότεροι πολίτες ασχολήθηκαν με την χαλυβουργία. Στον τομέα της γεωργίας, οι Κινέζοι έγιναν μέλη λαϊκών κοινοτήτων. Όλα τα γεωργικά τους εργαλεία δόθηκαν στις λαϊκές κοινότητες, και οι αγρότες έχασαν οτιδήποτε τους ανήκε και βρισκόταν στη σφαίρα της ιδιωτικής ιδιοκτησίας.
Ο Mao ουσιαστικά ασκούσε μία ακροαριστερή κυβερνητική πολιτική. Στην Κίνα πλέον, κανένας δεν μπορούσε να έρθει σε σύγκρουση με αυτόν, γιατί φοβόταν την αντιμετώπισή του. Όσοι διαφώνησαν μαζί του κι επέκριναν το «άλμα», κατέληξαν να δέχονται τις παράλογες διαταγές του κινέζου ηγέτη.
Ήδη από το καλοκαίρι του 1957, το «άλμα» άρχισε να δέχεται πολλές επικρίσεις και να οδηγείται από μόνο του προς την καταστροφή. Η βόρεια Κίνα άρχισε να υποφέρει από συνεχείς ξηρασίες, ενώ η νότια από πλημμύρες. Η γεωργική παραγωγή είχε παραμεληθεί πλήρως και τα καιρικά φαινόμενα έπληξαν την χώρα, όσο σπάνιο και αν φαινόταν αυτό. Επίσης, πολλοί αγρότες που ασχολήθηκαν με την χαλυβουργία παραγκώνισαν εντελώς τη γη, με αποτέλεσμα η γεωργική παραγωγή να μειώνεται και τα τρόφιμα να λιγοστεύουν. Η κακοκαιρία ήταν το τελειωτικό χτύπημα, διότι στα τέλη του 1959, ένας τρομερός λιμός έπληξε την Κίνα. Στις μεγάλες πόλεις, η κατάσταση ήταν κάπως καλύτερη λόγω της διανομής τροφίμων από το κράτος, αλλά και εκεί επικρατούσε πείνα. Στις επαρχίες, η κατάσταση κρινόταν ανησυχητική, αφού οι άνθρωποι προσπαθούσαν να τραφούν με ότι έβρισκαν, ακόμα και με χώμα.
Η γεωργία και η βιομηχανία άρχισαν να καταρρέουν και η Κίνα βρισκόταν στην χειρότερη περίοδό της. Υπήρξαν εκατοντάδες άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους. Ουσιαστικά, αρκετοί είναι αυτοί, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι εξ’ αρχής ο σκοπός του Mao Zedong ήταν να προκαλέσει μία μαζική δολοφονία και ποτέ δεν είχε σκοπό να βελτιώσει την Κίνα. Σύμφωνα με τις έρευνες των ιστορικών, το «μεγάλο άλμα προς τα εμπρός» προκάλεσε χιλιάδες θανάτους στην Κίνα.
Η κυβέρνηση δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία και συνέχισε απτόητη τα λάθη της. Στα τέλη του 1960 ο Mao κατάλαβε, ότι «το άλμα προς τα εμπρός» δεν είναι το ιδανικό, και το 1962 ο ίδιος δήλωσε ότι έκανε λάθος. Ωστόσο, δεν παραδεχόταν ότι το λάθος οφειλόταν εξ’ ολοκλήρου σε εκείνον και γι’ αυτό δεν μπόρεσε η Κίνα να ξεπεράσει εντελώς την κρίση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γιούε Γου, Κ., (2015), Το Κινεζικό «Άλμα Προς το Μπρος», ειδική έκδοση από την εφημερίδα «Η Καθημερινή»
- Yang, Jisheng, (2010), “The fatal politics of the PRC’S great leap famine: the preface to tombstone”, Journal of Contemporary China, 19, London: Routledge: Taylor and Francis Group
