Της Ιωάννας Κουτσομιχάλη,
To bullying δεν σταματάει στο προαύλιο του σχολείου. Δεν είναι ένα φαινόμενο που επηρεάζει αποκλειστικά τα παιδιά και τους ανθρώπους νεαρής ηλικίας. Εκφοβισμοί τέτοιου είδους εντοπίζονται και στον εργασιακό χώρο, γεγονός που αποτελεί μάλιστα σοβαρό ζήτημα, καθώς μπορεί να επιφέρει σημαντικές ψυχοσωματικές επιπτώσεις στον εργαζόμενο.
Οι πιο γνωστοί λαϊκοί όροι για αυτό το είδος ανθρώπων είναι «τραμπούκος» ή «νταής». Οι «τραμπούκοι», λοιπόν, είναι άνθρωποι που εκφοβίζουν ή ελέγχουν, με σκοπό να στοχοποιήσουν κάποιον συνάδελφό τους. Γενικότερα, στο χώρο εργασίας χειραγωγούν ή τρομοκρατούν όσους είναι σε μειονεκτική θέση ή σε ομότιμη. Μπορούν, επίσης, να εκφοβίσουν και τους ανωτέρους τους με στόχο την επίτευξη κάποιου προσωπικού σκοπού. Συνήθως, η υπόθεση ότι οι νταήδες του εργασιακού χώρου έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι λανθασμένη. Αντιθέτως, εκείνοι που υιοθετούν τέτοιες συμπεριφορές, τείνουν να έχουν υψηλά επίπεδα αυτοεκτίμησης, υπερηφάνειας και να είναι υπεροπτικοί. Στην ακραία πλευρά της κλίμακας, τα άτομα αυτά γίνονται ναρκισσιστές, αντιμετωπίζουν βαθιά εσωτερικευμένη ντροπή και επιτίθενται συνεχώς σε άλλους ανθρώπους. Από ψυχολογική σκοπιά, οι «τραμπούκοι» αντιδρούν με αυτόν τον τρόπο λόγω των προσωπικών ανασφαλειών τους. Η επίθεση τους αυτή, λοιπόν, είναι μια αντίδραση στα δικά τους εσωτερικευμένα προβλήματα.
Ο Preston Ni, συγγραφέας του βιβλίου Πώς να επικοινωνείς αποτελεσματικά και να χειρίζεσαι δύσκολους ανθρώπους, έχει εντοπίσει μερικούς τύπους ενήλικων εκφοβιστών που χρησιμοποιούν συγκεκριμένες μεθόδους με σκοπό να προκαλέσουν προβλήματα.
Όταν φαντάζεσαι την εικόνα ενός νταή, ποια εικόνα φαντάζεσαι; Αν είναι η εικόνα ενός ανθρώπου που φωνάζει, είναι αθυρόστομος και έχει επιθετική στάση, τότε σκέφτεσαι αυτό που ο Ni αποκαλεί: «Ο Μίμι που ουρλιάζει». Στη συγκεκριμένη κατηγορία, τα άτομα τείνουν να κάνουν δημοσίως καβγάδες και να προκαλούν τρόμο σε όλους τους συναδέλφους τους, οι οποίοι λόγω φόβου δεν μιλούν, σε περίπτωση που οι κρίσεις επαναληφθούν. Ακόμη, δείχνουν ασέβεια στους συναδέλφους τους, κυρίως μέσω λεκτικής κακοποίησης. Συχνά, οι πολλές φωνές, οι βρισιές ή τα ακατάλληλα σχόλια και τα αστεία θεωρούνται ένα είδος ήπιου εκφοβισμού και μια τέτοια συμπεριφορά μπορεί να έχει σημαντικό ψυχολογικό αντίκτυπο στο θύμα.
Μία από τις πιο δύσκολες κατηγορίες ενηλίκων εκφοβιστών στον εργασιακό χώρο, που πρέπει να εντοπίζεται και αντιμετωπίζεται άμεσα, είναι εκείνων που προσποιούνται ότι είναι φιλικοί και οικείοι, ενώ στην πραγματικότητα υπονομεύουν τους συνεργάτες τους. Κομματιάζουν, δηλαδή, τους συναδέλφους τους, αποκαλώντας τους αναξιόπιστους, ανειδίκευτους και ενοχλητικούς, ενώ την ίδια στιγμή τους παρουσιάζονται ως φίλοι.
Ένα τεράστιο πρόβλημα πλέον είναι ο διαδικτυακός εκφοβισμός. Ακόμη και οι πιο ώριμοι και συναισθηματικά σταθεροί άνθρωποι μπορεί να πέσουν θύματα παρενόχλησης μέσω του διαδικτύου. Η κλοπή της ταυτότητας του ατόμου είναι ένας άλλος τρόπος κυβερνοεκφοβισμού. Αυτό πραγματοποιείται μέσω της παρέμβασης και της παρενόχλησης οποιασδήποτε διαδικτυακής δραστηριότητας ή και με την είσοδο σε προσωπικούς διαδικτυακούς λογαριασμούς των χρηστών, δίχως την άδειά τους.
Επιπλέον, ορισμένοι εκφοβιστές σαμποτάρουν τους συναδέλφους τους με απώτερο σκοπό την αποτυχία τους. Για παράδειγμα, αντί να τους βοηθήσουν, μπορεί να αναφέρουν μόνο τα τρία βήματα μιας διαδικασίας, όταν υπάρχουν στην πραγματικότητα πέντε. Μπορεί, επίσης, να δώσουν μια κακή αξιολόγηση απόδοσης, όταν η εργασία τους δεν είναι πραγματικά τόσο κακή ή να τους τιμωρήσουν επειδή άργησαν για ένα λεπτό σε μια συνάντηση, την ίδια στιγμή που άλλοι εργαζόμενοι, όταν καθυστερούν, δεν αντιμετωπίζουν επιπτώσεις.
Η απόφαση για το πως πρέπει κάποιος να διαχειριστεί αυτού του τύπου τον εκφοβισμό, εξαρτάται από τη συχνότητα και τη σοβαρότητα της συμπεριφοράς του εκφοβιστή. Εάν η συμπεριφορά του δεν είναι υπερβολική ή επιβλαβής και η επαφή στον εργασιακό χώρο είναι μόνο περιστασιακή, τότε ο Ni προτείνει να κρατηθεί απλώς απόσταση μεταξύ του θύτη και του θύματος.
«Πάντα προσπαθούμε να διορθώσουμε τα λάθη, αλλά πολλές φορές χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για να χειριστεί κάποιος τη συμπεριφορά εκφοβισμού. Έτσι, αν δεν είναι άμεσα επιβλαβές, αν και σπάνιο, σκεφτείτε να επιλέξετε τις μάχες σας. Εμπλακείτε και μετά απομακρυνθείτε», δηλώνει ο Ni.
Δεν χρειάζεται να είστε ο εκφοβιστής ή ο στόχος του. «Εάν δείτε ή γνωρίζετε ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει και δεν κάνετε τίποτα, με τη σιωπή σας δίνετε την άδεια στον θύτη να ενεργεί κατ’ αυτόν τον τρόπο», αναφέρει ο Ni.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΈΣ ΠΗΓΈΣ
- The psychology of a workplace bully, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- How to handle the adult bully in your life, cnn.com, διαθέσιμο εδώ
- Don’t let Workplace Bullies Win-Here’s How To Spot Them and Stop Them, themuse.com, διαθέσιμο εδώ
- Impact of Bullying in Childhood on Adult Health, Wealth, Crime, and Social Outcomes, journals.sagepub.com, διαθέσιμο εδώ
