Της Κωνσταντίνας Τζιώτη,
Σε μια εποχή που ο επαγγελματικός αθλητισμός βουλιάζει όλο και πιο βαθιά στην τοξικότητα, τον φανατισμό και τη διαφθορά, οι ερασιτεχνικές ομάδες και τα τοπικά πρωταθλήματα παραμένουν τα τελευταία οχυρά του ευ αγωνίζεσθαι, της ευγενούς άμιλλας και του υγιούς συναγωνισμού. Σε γήπεδα χωμάτινα και χωρίς υποδομές αγωνίζονται άνθρωποι καθημερινοί, που ισορροπούν ανάμεσα σε δουλειές, σπουδές και οικογένεια, βρίσκοντας πάντα χρόνο για προπόνηση με την ομάδα της καρδιάς τους. Με αφορμή την πρωτότυπη σειρά ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ3, Βίλατζ Γιουνάιτεντ, που προβλήθηκε φέτος για δεύτερη τηλεοπτική σεζόν, ας φέρουμε στο προσκήνιο τους αθλητές της διπλανής πόρτας.
Από τον Άγιαξ Ασπροκκλησιάς Τρικάλων και τον Αράκυνθο Ματαράγκας, μέχρι τη Δόξα Γρατινής και τον Τροπαιοφόρο Τροπαιούχου, η σειρά υμνεί τον ερασιτεχνικό αθλητισμό και βρίσκεται όπου υπάρχει μπάλα και αγάπη για το χωριό. Άλλωστε, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο intro του πρώτου επεισοδίου, τρία είναι τα σημεία που ορίζουν τη ζωή και τις αξίες της ελληνικής υπαίθρου: η εκκλησία, το καφενείο και το ποδοσφαιρικό γήπεδο. Ψυκτικός – τερματοφύλακας, ταξιτζής —λίμπερο, χασάπης— κεντρικός αμυντικός! Οι κάμερες ακολουθούν τους ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές χωρίς δημοσιογραφικές παρεμβάσεις και η καθημερινότητά τους παρουσιάζεται αφιλτράριστη, από την προπόνηση στο όργωμα του χωραφιού και από το κυριακάτικο ματς στο κεντρικό καφενείο του χωριού για τσίπουρα και μεζέ — χάσουν, κερδίσουν. Στο τέλος κάθε επεισοδίου παρουσιάζονται εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες για την εκάστοτε ομάδα και στη συνέχεια, ένας-ένας όλοι οι ποδοσφαιριστές της, σαν αυτοκόλλητα της Panini.
Η σειρά αυτή είναι ένα πραγματικό διαμαντάκι της ελληνικής τηλεόρασης. Όσο όμως κι αν το προσπαθεί με τον ρομαντισμό που τη διακρίνει, ο ερασιτεχνικός αθλητισμός νομοτελειακά θα παραμένει στην αφάνεια, χωρίς αυτό να μειώνει στο ελάχιστο την αξία του. Ακριβώς επειδή οι τοπικοί σύλλογοι λειτουργούν σε περιορισμένη κλίμακα και με λιγότερους πόρους, έχουν διατηρήσει μια αυθεντικότητα που οι πρωτοκλασάτες ομάδες έχουν σε μεγάλο βαθμό απωλέσει. Οι ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές, μπασκετμπολίστες, βολεϊμπολίστες και ούτω καθεξής δεν αγωνίζονται για μεγάλα συμβόλαια και πριμ, δεν έχουν ατζέντηδες και χορηγούς. Αγωνίζονται για τη φανέλα και την τιμή του χωριού, διατηρώντας παράλληλα μια καλή φυσική κατάσταση που τους επιτρέπει να ξεφεύγουν από την καθιστική ζωή και, φυσικά, να κρατούν τον χορό μέχρι το πρωί στα πανηγύρια.
Σε μικρές κοινότητες, όπου οι επιλογές διασκέδασης είναι περιορισμένες, η ομάδα γίνεται τρόπος ζωής, χώρος κοινωνικής συνεύρεσης και εκτόνωσης. Εντός των τεσσάρων γραμμών δημιουργούνται φιλίες, λύνονται παρεξηγήσεις και η ομάδα γίνεται οικογένεια. Παράλληλα, παιδιά, έφηβοι αλλά και ενήλικες αθλητές μαθαίνουν να συνεργάζονται, να πειθαρχούν και να σέβονται συμπαίκτες και αντιπάλους, προστατευμένοι από την αντιπαλότητα και την τοξικότητα που επικρατεί μεταξύ των μεγάλων ομάδων. Αν και, δυστυχώς, ο σεβασμός στον αντίπαλο δεν είναι ούτε εδώ πανάκεια, είναι σίγουρα πιο εύκολο να αποστασιοποιηθεί κανείς από τον «πόλεμο της κερκίδας», όταν δεν υπάρχουν υπόνοιες για πληρωμένους διαιτητές και διαφθορά στα διοικητικά παρασκήνια, ούτε διακυβεύονται οικονομικά συμφέροντα. Στον ερασιτεχνισμό η νίκη και η ήττα έχουν πιο ανθρώπινη διάσταση και, όσο οι αξίες του παραμένουν στενά συνυφασμένες με την προαγωγή της κοινωνικής συνοχής, της προσωπικής ενδυνάμωσης και της συλλογικής ταυτότητας με γνώμονα το χωριό, θα αντιστέκεται σε οπαδιλίκια και φανατισμούς.
Το ποδόσφαιρο στην αλάνα, το 3×3 στη σκουριασμένη μπασκέτα του χωριού και ο αγώνας βόλεϊ στο σχολικό προαύλιο, ίσως τελικά να είναι η λύση στο πρόβλημα των καιρών. Αρκεί, φυσικά, να αξιοποιηθούν κατάλληλα οι προοπτικές τους. Θα πρέπει να ενισχυθούν οι τοπικές πρωτοβουλίες και να δοθούν κίνητρα και κονδύλια για τη συντήρηση των γηπέδων και τη δημιουργία προγραμμάτων για παιδιά σε απομακρυσμένες περιοχές. Η τέχνη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με θεματικές εκθέσεις ζωγραφικής για τον ερασιτεχνικό αθλητισμό, με άρθρα ή με σειρές όπως η Βίλατζ Γιουνάιτεντ, μπορούν να δώσουν φωνή στην ομάδα του χωριού και να συμβάλουν στην ανάδειξη των αντιξοοτήτων που αντιμετωπίζει. Ακόμη, το σχολείο θα πρέπει να εντάξει πιο αποφασιστικά τον αθλητισμό στην καθημερινότητα των μαθητών και να αξιοποιήσει τη γυμναστική ως μοχλό παιδείας. Εστιάζοντας ταυτόχρονα στην καλλιέργεια του αθλητικού ιδεώδους και στη φυσική άσκηση των μαθητών, μπορεί να αποτελέσει συνδετικό κρίκο με ομάδες και σωματεία της περιοχής. Από την πλευρά της, η τοπική αυτοδιοίκηση ή το επιτελείο του συλλόγου μπορεί να προτείνει σε παλιούς επαγγελματίες με ακέραιους χαρακτήρες και αποδεδειγμένο ηθικό προφίλ να αναλάβουν ρόλους μέντορα για τη διαπαιδαγώγηση των μικρών αθλητών. Αντίστοιχα, κυβερνητικές ή δημοτικές καμπάνιες μπορούν να δώσουν το σύνθημα στην κοινωνία, τονίζοντας τα πλεονεκτήματα της ενασχόλησης με τον αθλητισμό και παρέχοντας κίνητρα για την ενεργή συμμετοχή των πολιτών.
Μπορεί τελικά το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο να σώσει τον αθλητισμό στη χώρα μας; Ίσως όχι μόνο να μπορεί — αλλά να είναι και η τελευταία μας ελπίδα. Για έναν αθλητισμό πιο ανθρώπινο, πιο δίκαιο και πιο αληθινό, η αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει από τη βάση, όσο ακόμα αυτή παραμένει αλώβητη από χουλιγκανισμούς και συμφέροντα. Μόνο έτσι θα αλλάξει ουσιαστικά το σκεπτικό του Έλληνα οπαδού και θα σταματήσει να μετράει νίκες και τρόπαια, δίνοντας χώρο και αξία στο fair play, την ειλικρινή προσπάθεια και την ομαδικότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Βίλατζ Γιουνάιτεντ, ertflix.gr, διαθέσιμο εδώ
