Της Μαριάνθης Κοκοράκη,
H γλυπτική ως μορφή τέχνης αποτελεί ένα ιδιαίτερο και ιδιόμορφο είδος έκφρασης του καλλιτεχνικού κόσμου. Η ύπαρξη της τέχνης αυτής ανάγεται από τα πρώιμα αρχαία χρόνια, όπου η γλυπτική αποτελούσε πρωταρχικό στοιχείο της αρχαίας ελληνικής τέχνης και μέχρι σήμερα, τα εναπομείναντα αρχαία γλυπτά προκαλούν δέος. Από την τότε εποχή μέχρι τη σημερινή, η γλυπτική έχει εξελιχθεί, παράλληλα πάντα με την εξέλιξη της εποχής και της τεχνολογίας.
Η γλυπτική της αρχαίας εποχής έχει ως απώτατο σκοπό την αναπαράσταση κάποιας θεότητας ή μεγενέστερα, την αναπαράσταση κάποιου πολύ σημαντικού προσώπου. Από την αρχαϊκή εποχή έως και τα ρωμαϊκά χρόνια, η γλυπτική καταγράφει τεράστια εξέλιξη όσον αφορά την εμφάνιση και τους τρόπους τεχνικής που χρησιμοποιούσε ο κάθε καλλιτέχνης. Από τους αρχαϊκούς κούρους με τη σπουδαία τους κόμμωση, έως τις σπουδαίες κόρες με την απαράμιλλη ομορφιά τους, η γλυπτική έως τώρα έχει πολλά να δώσει. Προς την κλασική εποχή, η γλυπτική φαίνεται πως καταγράφει ξεκάθαρα την έννοια της «αυστηρότητας» και της πλαστικότητας. Πλέον τα αγάλματα διακρίνονται για τη ζωντάνια τους, τις πολύ αληθοφανείς κινήσεις τους και το αυστηρό βλέμμα, όπου συγκλονίζει τον θεατή. Η «αποκορύφωση» της γλυπτικής επήλθε κατά την ελληνιστική εποχή και κατά τη ρωμαϊκή. Κατά την ελληνιστική εποχή, βλέπουμε ακόμα πιο «ζωντανά» αγάλματα με έντονες αναπαραστάσεις κάποιας παλιάς μάχης ή κάποιας μυθολογικής ανάμνησης προερχόμενη από την προφορική παράδοση των ομηρικών επών. Πλέον τα συντάγματα αγαλμάτων λιγοστεύουν, δίνοντας χώρο στη δημιουργία πολλών συμπλεγμάτων, με τα σπουδαία αγάλματα να μπλέκονται μεταξύ τους, άλλοτε ειρηνικά και άλλοτε με «σκληρές» κινήσεις.
Η γλυπτική της σύγχρονης εποχής έχει σίγουρα επηρεαστεί από τη γλυπτική της αρχαίας εποχής. Η σύγχρονη γλυπτική δεν αναπαριστά πλέον μόνο ανθρώπινες φιγούρες, αλλά ξεφεύγει και από την έννοια του λογικού. Ο θεατής μπορεί να παρατηρήσει γλυπτά εντελώς ασύμμετρα ή εντελώς αφηρημένα. Επίσης, το υλικό σύνθεσης ή κατασκευής ενός γλυπτού έχει αλλάξει κατά πολύ από την αρχαιότητα. Ενώ στην αρχαιότητα, το υλικό κατασκευής ήταν ως επί το πλείστον το μάρμαρο και ο χαλκός, πλέον χρησιμοποιούνται υλικά, όπως το ξύλο, το πλαστικό, το σίδερο, ο πηλός κ.α. Ακόμη, βλέπουμε στη γλυπτική την τάση της «πολυχρωμίας», δηλαδή την πλέξη πολλών χρωμάτων μαζί και σχημάτων, καθιστώντας την πλαστική μία πολύπλευρη μορφή τέχνης.
Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός, πως η σύγχρονη τέχνη ανθίζει στη σημερινή εποχή, λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται για τη γλυπτική διαφέρουν εντελώς από την αρχαία εποχή. Πλέον, η δημιουργία τέχνης είναι πιο εύκολη και πιο γρήγορη, με αποτέλεσμα να ζούμε στην εποχή που η τέχνη της πλαστικής βρίσκεται σε πληθώρα και παντού! Γλυπτά που εκφράζουν τον καλλιτέχνη, γλυπτά που αποτυπώνουν τις σκέψεις του σύγχρονου ανθρώπου, γλυπτά που απεικονίζουν τη σύγχρονη μουντή ζωή με τους γρήγορους ρυθμούς της, γλυπτά που απεικονίζουν τη χαρμόσυνη πλευρά της ζωής και ενίοτε τη φρίκη ενός πολέμου ή μιας γενοκτονίας, συγκινούν και επηρεάζουν από καλλιτεχνικής σκοπιάς, τον κάθε άνθρωπο.
Εκτός από την αναπαράσταση μορφωμάτων της σύγχρονης εποχής, η γλυπτική καλείται να αναπαραστήσει ή και να θυμίσει πιθανόν, αναμνήσεις που ανήκουν στη σφαίρα του μακρινού παρελθόντος. Η αναδημιουργία αρχαίων γλυπτών, όπου η μνήμη τους υπάρχει ακόμα στην προφορική και γραπτή παράδοση του πολιτισμού μας ή και άλλων πολιτισμών, αποτελεί μία μορφή μόρφωσης και διαπαιδαγώγησης του θεατή. Γλυπτά, όπου η τύχη τους αγνοείται ή βρίσκονται μακριά από την πατρίδα τους ή και ακόμα, γλυπτά, των οποίων η μορφή βρίσκεται μέσα σε εκτενή κείμενα αρχαίων συγγραφέων και ποιητών, παίρνουν «σάρκα και οστά» και βρίσκονται σήμερα μπροστά στα μάτια μας, γιατί άλλωστε η γλυπτική και κατά επέκταση η τέχνη αποτελούν τρόπους έκφρασης και ανάμνησης του μακρινού παρελθόντος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ένα ταξίδι στη σύγχρονη γλυπτική, avgi.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Η γλυπτική της ελληνιστικής εποχής, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Οι αρχαϊκοί κούροι και η καταγωγή τους, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ.
