Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η ιαπωνική οικονομία παρουσίασε σημαντική κάμψη στο πρώτο τρίμηνο του 2025, με τα επίσημα στοιχεία να δείχνουν συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 0,2% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ σε ετήσια βάση η μείωση αγγίζει το 0,7%. Η επιβράδυνση αυτή σηματοδοτεί την πρώτη τριμηνιαία υποχώρηση της οικονομίας από τις αρχές του 2024 και εντείνει τις ανησυχίες για ενδεχόμενο διολίσθησης σε ύφεση.
Η βασική αιτία της αρνητικής αυτής εξέλιξης εντοπίζεται στην πτώση των εξαγωγών, πυλώνα της ιαπωνικής οικονομικής δραστηριότητας. Ήδη πριν την ανακοίνωση των δασμών από την αμερικανική κυβέρνηση, οι ενδείξεις για εξασθένιση της εξωτερικής ζήτησης ήταν εμφανείς. Η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να επιβάλει δασμούς 24% στα ιαπωνικά προϊόντα και επιπλέον 25% στα αυτοκίνητα, εντείνει περαιτέρω την πίεση σε έναν από τους πλέον σημαντικούς κλάδους εξαγωγικής δραστηριότητας της χώρας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως ο σημαντικότερος προορισμός ιαπωνικών οχημάτων, αποτελούν κρίσιμο κρίκο στην αλυσίδα εμπορικής στήριξης.
Οι εν λόγω δασμοί, οι οποίοι αναμένεται να τεθούν σε ισχύ τον Ιούλιο, εκτός εάν υπάρξει συμφωνία, έχουν προκαλέσει έντονη αβεβαιότητα τόσο στις αγορές όσο και στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς. Όπως δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της BNP Paribas, Ριουτάρο Κόνο, η αστάθεια στις αποφάσεις της Ουάσινγκτον αυξάνει τον κίνδυνο για περαιτέρω επιβράδυνση της ιαπωνικής οικονομίας στο προσεχές διάστημα.
Το Τόκιο προσπαθεί να διαπραγματευτεί μία συμβιβαστική λύση, ωστόσο οι αλλεπάλληλες μεταβολές στάσης από την πλευρά των ΗΠΑ δυσχεραίνουν την ανάπτυξη συνεκτικής στρατηγικής. Η κατάσταση περιπλέκεται από τις εγχώριες δομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ιαπωνία. Η γήρανση του πληθυσμού οδηγεί σε αύξηση των δαπανών πρόνοιας και παράλληλα περιορίζει τόσο την προσφορά εργασίας όσο και τη ζήτηση. Αυτό το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί μακροχρόνια τροχοπέδη στην οικονομική της ανάπτυξη.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, ύστερα από πολυετή πολιτική αρνητικών επιτοκίων, έχει ξεκινήσει μια σταδιακή αύξησή τους. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Γιοσίκι Σίνκε, ανώτερος οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Ερευνών της Dai-ichi Life, η ιαπωνική οικονομία παραμένει εξαιρετικά ευάλωτη, καθώς στερείται ουσιαστικού κινητήριου μοχλού ανάπτυξης. Οι εξαγωγές παρουσιάζουν αδυναμία, η κατανάλωση παραμένει υποτονική και οποιοδήποτε εξωτερικό σοκ, όπως οι εμπορικοί περιορισμοί των ΗΠΑ, ενδέχεται να εντείνουν τον καθοδικό κύκλο.
Το ενδεχόμενο εισόδου σε ύφεση δεν μπορεί να αποκλειστεί, με αναλυτές να εκτιμούν ότι η κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να καταφύγει σε ενισχυμένα δημοσιονομικά μέτρα για να στηρίξει την οικονομία. Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει κατά πόσον η δημοσιονομική ευχέρεια επαρκεί, δεδομένων των πιέσεων από το ασφαλιστικό και της ανάγκης χρηματοδότησης δομικών μεταρρυθμίσεων.
Σε διεθνές επίπεδο, η συγκυρία χαρακτηρίζεται από αναδιάταξη των εμπορικών σχέσεων και αυξημένο προστατευτισμό. Η Ιαπωνία καλείται να επαναπροσδιορίσει τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη και να ενισχύσει την ανθεκτικότητά της, εξετάζοντας στρατηγικά νέες αγορές και επενδύοντας στην τεχνολογική καινοτομία. Η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής σταθερότητας απαιτεί μια προσαρμοστική, ευέλικτη προσέγγιση και συντονισμένη δράση μεταξύ νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής.
Καθώς το διεθνές περιβάλλον μεταβάλλεται με ταχύτητα, η Ιαπωνία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Οι επόμενες κινήσεις της θα καθορίσουν όχι μόνο τη βραχυπρόθεσμη πορεία της οικονομίας της, αλλά και τη δυνατότητά της να διατηρήσει τον ρόλο της ως παγκόσμια οικονομική δύναμη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Japan’s economy shrinks more than expected, Εuronews, διαθέσιμο εδώ
