Της Στέλλας Πετρακάκη,
Η πολιτική σκηνή της Γαλλίας συγκλονίστηκε για ακόμη μία φορά από τις έντονες αντιδράσεις στο ακανθώδες ζήτημα της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης. Στο επίκεντρο των εξελίξεων βρέθηκε η κυβέρνηση του Φρανσουά Μπαϊρού, η οποία αντιμετώπισε πρόταση μομφής από την αντιπολίτευση, πυροδοτώντας μια πολιτική και κοινωνική κρίση με πολλαπλές προεκτάσεις.
Η κυβέρνηση Μπαϊρού πρότεινε ένα νέο πακέτο συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων που προβλέπει την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη, καθώς και αυστηρότερους όρους για την πλήρη σύνταξη. Το επιχείρημα της κυβέρνησης βασίζεται στην ανάγκη διασφάλισης της βιωσιμότητας του συστήματος, το οποίο απειλείται από τη γήρανση του πληθυσμού και τη δημοσιονομική πίεση.
Ωστόσο, η αντιπολίτευση και μεγάλο μέρος της κοινωνίας θεώρησαν τα μέτρα αυτά αδικαιολόγητα και αντικοινωνικά. Τα εργατικά συνδικάτα κήρυξαν απεργίες και διοργάνωσαν μαζικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, με αποκορύφωμα την πορεία στο Παρίσι που συγκέντρωσε πάνω από 800.000 διαδηλωτές, σύμφωνα με τα συνδικάτα.
Η κατάσταση κορυφώθηκε όταν ο Μπαϊρού αποφάσισε να περάσει τη μεταρρύθμιση χωρίς πλήρη ψηφοφορία στη Βουλή, ενεργοποιώντας το άρθρο 49.3 του Συντάγματος — μια αμφιλεγόμενη νομική πρόβλεψη που επιτρέπει την υιοθέτηση νομοσχεδίου χωρίς ψήφο, εκτός εάν κατατεθεί και υπερψηφιστεί πρόταση μομφής. Η επιλογή αυτή θεωρήθηκε προκλητική από την αντιπολίτευση, η οποία χαρακτήρισε την κίνηση «αντιδημοκρατική» και «επιθετική» απέναντι στη λαϊκή βούληση. Η αριστερή συμμαχία NUPES (Νέα Οικολογική και Λαϊκή Ένωση) μαζί με τη γαλλική ακροδεξιά του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν υπέβαλαν πρόταση μομφής με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης. Η συμμαχία αυτή, αν και ιδεολογικά ετερόκλητη, στηρίχθηκε στην κοινή αντιπαράθεση απέναντι στη διαδικασία που ακολούθησε ο Μπαϊρού, αλλά και στην αντίθεση με το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης.
Η πρόταση μομφής τέθηκε σε ψηφοφορία στη γαλλική Εθνοσυνέλευση και, παρά τις έντονες αντιδράσεις, τελικά απορρίφθηκε για μόλις 9 ψήφους. Το αποτέλεσμα αυτό, αν και διατήρησε την κυβέρνηση Μπαϊρού στην εξουσία, κατέδειξε το εύθραυστο της πολιτικής κατάστασης και την αυξανόμενη δυσαρέσκεια εντός του κοινοβουλίου. Αρκετοί βουλευτές του κέντρου και της δεξιάς φέρονται να ψήφισαν με «σφιγμένα δόντια», ενώ καταγράφηκαν και αποχές που φανέρωσαν εσωκομματικές διαφωνίες και αβεβαιότητα για το πολιτικό μέλλον της κυβέρνησης.
Παρά την απόρριψη της πρότασης μομφής, οι διαδηλώσεις και οι απεργίες συνεχίζονται. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις αρνούνται να αποδεχτούν τη μεταρρύθμιση, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση επέβαλε ένα μέτρο που δεν διαθέτει κοινωνική νομιμοποίηση. Ταυτόχρονα, νέες μορφές κινητοποίησης ξεπηδούν, όπως η κατάληψη πανεπιστημίων, σταθμών παραγωγής ενέργειας, και οι οργανωμένες πορείες διαμαρτυρίας των νέων.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η κοινωνική πίεση μπορεί να αναγκάσει την κυβέρνηση να επαναδιαπραγματευτεί επιμέρους πτυχές της μεταρρύθμισης ή ακόμη και να την παγώσει προσωρινά. Η κυβέρνηση Μπαϊρού παραμένει στην εξουσία, αλλά η απόρριψη της πρότασης μομφής με μικρή διαφορά καταδεικνύει την πολιτική της ευαλωτότητα και την πιθανή αποδυνάμωσή της στο μέλλον. Η χρήση του άρθρου 49.3 έπληξε την εικόνα της κυβέρνησης ως φορέα διαλόγου και συναίνεσης, με αποτέλεσμα τη ριζοσπαστικοποίηση της αντιπολίτευσης και των συνδικάτων. Το συνταξιοδοτικό ζήτημα δεν έχει λυθεί κοινωνικά, παρά την κοινοβουλευτική νίκη. Οι κοινωνικές εντάσεις παραμένουν υψηλές και πιθανόν να κλιμακωθούν. Η συμμαχία διαφορετικών ιδεολογικών χώρων κατά της κυβέρνησης αποτελεί νέο δεδομένο που μπορεί να προμηνύει αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό, είτε προς ευρύτερες συγκλίσεις είτε προς μεγαλύτερη πόλωση. Τέλος, ο Μπαϊρού καλείται πλέον να διαχειριστεί την πολιτική φθορά και να αναζητήσει τρόπους ανασύνταξης και αποκατάστασης του κοινωνικού διαλόγου, ειδάλλως ενδέχεται να αντιμετωπίσει νέα πολιτική κρίση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Γαλλία: Πρόταση μομφής κατά της κυβέρησης Μπαϊρού για το συνταξιοδοτικό, CNN.gr, διαθέσιμο εδώ
