Της Άννας Γκέλια,
Ζούμε σε μία εποχή που η ευτυχία οφείλει να είναι εμφανής. Πρέπει να φωτογραφίζεται, να δηλώνεται, να προβάλλεται ως κάτι αξιομνημόνευτο, χειροπιαστά εντυπωσιακό ή, έστω, αξιοζήλευτο. Έχουμε συνδέσει την ιδέα της ευτυχίας με τη διάρκεια, την ένταση ή την εξωτερική επιβεβαίωση. Και κάπως έτσι, χωρίς να το καταλάβουμε, εκπαιδευτήκαμε να προσπερνάμε τις ήσυχες, απλές στιγμές που κουβαλούν ευτυχία χωρίς να τη διατυμπανίζουν. Οι μικρές χαρές της καθημερινότητας δεν κάνουν θόρυβο. Δεν τραβούν την προσοχή, δεν «γράφουν» καλά στις φωτογραφίες, δεν αναρτώνται εύκολα. Μερικές φορές δεν καταγράφονται, κι όμως, μέσα στην ασήμαντη όψη τους, κρύβουν κάτι που μας αλλάζει εσωτερικά, έστω και λίγο.
Δεν πρόκειται για ρομαντικοποίηση της ρουτίνας, ούτε για υπαρξιακή ωραιοποίηση της απλότητας, αλλά περισσότερο, για μία υπενθύμιση πως οι μεγαλύτερες μετατοπίσεις δεν έρχονται πάντα από τα συγκλονιστικά. Οι μεγαλύτερες εκπλήξεις έρχονται από εκείνα που λειτουργούν υπόγεια: μια λέξη που μας είπαν με ήρεμο τρόπο, ένα φως που έπεσε αλλιώς μέσα στο δωμάτιο, μία σιωπή που για κάποιο λόγο μας ξεκούρασε. Συχνά, θεωρούμε ότι τέτοιες στιγμές δεν αξίζουν χώρο, επειδή μοιάζουν «λίγες». Όμως, είναι οι μοναδικές που μας επαναφέρουν στην ηρεμία, αυτές που δεν απαιτούν τίποτα για να υπάρξουν, ούτε σχέδιο, ούτε χρήματα, ούτε προσπάθεια, μόνο συνείδηση. Γιατί, λοιπόν, δυσκολευόμαστε να τις δούμε ως σημαντικές;
Ίσως επειδή μάθαμε να μετράμε την αξία με βάση την ένταση. Το καλό πρέπει να είναι θεαματικό, η ευτυχία πρέπει να δικαιολογεί τον ενθουσιασμό της, οι σχέσεις πρέπει να έχουν πάθος, οι στιγμές πρέπει να έχουν story, οι ζωές πρέπει να έχουν αφήγηση. Σε μία κοινωνία που επιβραβεύει την ταχύτητα και την υπερβολή, οι απλές χαρές μοιάζουν σχεδόν… άβολες. Κι όμως, εκείνες είναι που στέκονται πιο σταθερά όταν όλα γύρω κλονίζονται. Δεν εξαρτώνται από συνθήκες, γιατί είναι εκεί όταν ακυρώνεται ένα σχέδιο, όταν πέφτει η διάθεση, όταν όλα φαίνονται βαρετά. Δεν έρχονται για να εντυπωσιάσουν, αλλά για να απαλύνουν.
Είναι η αίσθηση του καθαρού σεντονιού στο δέρμα. Είναι ο ήχος του κουταλιού στο φλιτζάνι. Είναι μία βόλτα που δεν έχει προορισμό. Είναι ένα κομμάτι μουσικής που κουβαλάει ένα συναίσθημα παλιό. Είναι το νερό που πίνεις όταν διψάς πραγματικά. Είναι μια στιγμή που χαμογελάς χωρίς λόγο. Αναφερόμαστε σε αυτές ως «μικρές χαρές». Στην πραγματικότητα, δεν είναι μικρές επειδή έχουν λιγότερη αξία, είναι μικρές επειδή χρειάζονται λίγα για να γεννηθούν. Ακριβώς αυτό είναι που τις κάνει μεγάλες. Η αναγνώριση τέτοιων στιγμών δεν είναι αυτονόητη αλλά είναι μια διαφορετική οπτική της ζωής. Είναι η επιλογή να σταματήσεις για λίγο, να κοιτάξεις πιο κοντά, να παρατηρήσεις χωρίς να περιμένεις. Πρόκειται για μία μορφή αντίστασης απέναντι στη φθορά που προκαλεί η υπερδιέγερση.
Όταν συνηθίζεις να εντοπίζεις τέτοιες χαρές, δεν αλλάζει μόνο η καθημερινότητα, αλλάζει ο τρόπος που σχετίζεσαι με τον χρόνο. Οι μέρες παύουν να μετριούνται μόνο με το «τι έγινε», αλλά αρχίζουν να μετριούνται με το «τι ένιωσα χωρίς να το κυνηγήσω». Και αυτό είναι ίσως μια πιο βαθιά ένδειξη πληρότητας. Δεν είναι θέμα εσωστρέφειας ή ρομαντικής διάθεσης, αλλά θέμα προσοχής. Και, τελικά, η προσοχή είναι η πιο σπάνια μορφή αγάπης, προς τους άλλους αλλά και προς τον ίδιο μας τον εαυτό. Το πρόβλημα δεν είναι ότι λείπουν οι χαρές, αλλά ότι δεν τις αναγνωρίζουμε αν δεν μας εντυπωσιάζουν, αν δεν έχουν υπότιτλους, αν δεν τις επιβεβαιώνει κάποιος άλλος, αν δεν μπορούμε να τις συγκρίνουμε με εκείνες των άλλων. Κι όμως, πολλές από τις πιο σημαντικές στιγμές της ζωής μας δεν τις έχουμε φωτογραφίσει, δεν τις έχουμε εξιστορίσει, τις έχουμε νιώσει μόνο. Γι’ αυτό έχουν μείνει αυθεντικές.
Το θέμα δεν είναι να πάψουμε να επιδιώκουμε το ωραίο, το σπουδαίο, το αξέχαστο, αλλά ίσως να μάθουμε να βλέπουμε και το ενδιάμεσο. Εκείνο που δεν φωνάζει, αλλά μας ηρεμεί, εκείνο που δεν κόβει την ανάσα αλλά τη φέρνει πίσω. Οι μικρές χαρές, τελικά, είναι σαν μικρά παραθυράκια που ανοίγουν χωρίς προειδοποίηση. Και αν μάθουμε να τις αναγνωρίζουμε, θα διαπιστώσουμε ότι δεν ήταν ποτέ τόσο μικρές όσο νομίζαμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Joie de vivre: 30 στιγμές από τις μικρές χαρές της ζωής, athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ανακαλύψτε το νόημα της ζωής μέσα από τις μικρές καθημερινές χαρές κι απολαύσεις, glow.gr, διαθέσιμο εδώ
