Της Γεωργίας Σαχινίδου,
Στην εποχή, όπου όλοι θέλουμε να βρισκόμαστε πάντα μέσα στη μόδα, οι νέες τάσεις το καταστούν δύσκολο όσο κι αν προσπαθούμε. Ακριβά ρούχα, αξεσουάρ και ό,τι άλλο γκάτζετ παρουσιαστεί πρέπει να το έχουμε, ώστε να μας δίνει μια αίσθηση πως ανήκουμε μέσα στις τάσεις. Πού, όμως, βρίσκεται η μέση οδός, όταν το προσωπικό στυλ και η αυθεντικότητα έρχονται αντιμέτωπα με τις σύγχρονες τάσεις του μήνα και τη μαζική αγορά τους; Πρόσφατα ένα νέο αξεσουάρ, το οποίο κρεμιέται σαν μπρελόκ στις τσάντες μας, το λεγόμενο Labubu, μας βάζει να αναρωτηθούμε: Γιατί το φαινομενικά άσχημο πουλάει; Γιατί επιβάλλεται να το αγοράσουμε, ακόμη κι αν δεν μας αντιπροσωπεύει;
Άρα, τι ακριβώς είναι το αίσθημα αυτό, όταν κάποιος αισθάνεται ότι αν και έχει πράγματα που τον ικανοποιούν, επιθυμεί και άλλα σε υπερβολικό βαθμό, πράγμα το οποίο του γεννά αρνητικά συναισθήματα; Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται FOMO. Πιο αναλυτικά, το FOMO (Fear Of Missing Out) σχετίζεται με μια ψυχολογική κατάσταση κατά την οποία τα άτομα βιώνουν άγχος ή φόβο σχετικά με τον αποκλεισμό τους από εκδηλώσεις ή εμπειρίες που οι συνομήλικοί τους απολαμβάνουν αυτή τη στιγμή. Η σύνδεσή του με την υπερβολική αγορά προϊόντων είναι εμφανής, και μεγάλο ρόλο σε αυτή παίζει η έκθεση στο διαδίκτυο. Στο διαδίκτυο ακόμη και οι πιο καθημερινές καταστάσεις, όπως κάποιος να τρώει έχει παρατηρηθεί πως στον θεατή γεννά συναισθήματα ζήλιας και εκνευρισμού, διότι ο ίδιος ίσως δεν μπορεί να φάει αυτή τη στιγμή ή ζηλεύει αυτό ακριβώς που τρώει. Η αναλογία αυτή μπορεί να γίνει και σχετικά με τη μόδα και την υπερβολική αγορά προϊόντων, την οποία πολλές φορές δεν χρειαζόμαστε και επιπλέον οι αγορές μας προσφέρουν μια επιφανειακή χαρά.
Ένα παράδειγμα του FOMO είναι τα Labubu. Επινοημένο από τον καλλιτέχνη που γεννήθηκε στο Χονγκ Κονγκ, Kasing Lung, ενώ η συνεργασία με την Pop Mart το 2019 είχε ως στόχο να δώσει νέα ζωή στον χαρακτήρα Labubu. Ειδικότερα, τα τερατάκια αυτά, τα οποία φαίνονται να είναι ένα μπρελόκ και όπως πολλοί θα πουν πως είναι παράξενα, έχουν σπάσει τα ταμεία. Πρόκειται για ένα αρκετά ακριβό αξεσουάρ που δεν γνωρίζεις ποιο θα πάρεις, καθώς έχει τη μορφή ως παιχνίδι έκπληξη. Ο εθισμός για τη μαζική αγορά του οφείλεται πρωταρχικά στο γεγονός, ότι πριν από λίγους μήνες έγινε viral στην εφαρμογή Tik-Tok και η πλειονότητα άρχισε να τα αγοράζει για να δουν περί τίνος πρόκειται. Ένας άλλος λόγος που συνάδει με την έντονη μανία για την αγορά τους προκύπτει εξαιτίας, πως ένα ποσοστό επιθυμεί να συλλέξει όλη την προσφερόμενη συλλογή. Αυτό πολλές φορές ακούγεται απίθανο, αλλά και αρκετά δύσκολο, όμως αποτελεί πηγή αισθημάτων, όπως άγχος και μανία, δίνοντας εντονότερη έμφαση στη σημασία που προσδίδει ένα απλό αξεσουάρ.
Το FOMO είναι δύσκολο να αγνοηθεί, αλλά και να αντιμετωπισθεί, επειδή όπως όλοι γνωρίζουμε ο κόσμος που ζούμε συνεχώς αλλάζει και αναπόφευκτα πρέπει να αλλάζουμε και εμείς… ή δεν πρέπει; Στην επιδημία Labubu, η οποία έχει πάρει πρωτιά, ιδιαίτερη αίσθηση μας κάνει η διατήρηση τις αυθεντικότητας και ταυτόχρονα η πλήρη άρνηση της αγοράς τους αλλά και άλλων viral προϊόντων. Πιο συγκεκριμένα, αν και αγοράζουμε «πράγματα», η φύση της καπιταλιστικής αγοράς δείχνει ότι είμαστε αποξενωμένοι και απομονωμένοι από αυτά και ο ένας από τον άλλο. Η ανάγκη της εύρεσης του προσωπικού στυλ και γενικότερα του «τι μας αρέσει και τι όχι» είναι πολύ δυσκολότερη σε σχέση με την αγορά του «τι πουλάει» και φυσικά του «τι αγοράζεται» σε μεγάλο βαθμό. Όταν κάποιος φοράει το ίδιο ρούχο με εμάς είναι ευκολότερο να νιώσουμε ενταγμένοι στην αποξενωμένη κοινωνία που ζούμε αντί να δείξουμε τον πραγματικό μας εαυτό.
Συνάγεται, λοιπόν, εύλογα το συμπέρασμα πως ο καπιταλισμός κυριαρχεί στην κοινωνία που κατοικούμε και βιώνουμε, ενώ έτσι όπως είναι διαμορφωμένος ο κόσμος, οι άνθρωποι άθελά τους αναγκάζουν τον εαυτό τους να αγοράζουν κάθε σύγχρονο προϊόν είτε αυτό είναι ρούχο ή αξεσουάρ, είτε είναι μία σύγχρονη ηλεκτρική συσκευή— δεν έχει σημασία. Σημασία έχει μόνο η μαζική αγορά του προϊόντος για το μεγαλύτερο κέρδος της εταιρείας και ο εθισμός του ατόμου, εξαφανίζοντας την αυθεντικότητα και διατηρώντας την απρόσωπη αγορά, χωρίς κανένα ουσιώδες νόημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Fear of missing out and compulsive buying behavior: The moderating role of mindfulness, sciencedirect.com, διαθέσιμο εδώ
- Is authenticity possible under capitalism?, cultureandpolitics.org, διαθέσιμο εδώ
- The Labubu Craze: A Masterclass in Capitalism, theswanstongazette.com, διαθέσιμο εδώ
