Της Γεωργίας Σαχινίδου,
Λίγο καιρό πριν, ανακοινώθηκε η έναρξη του προγράμματος «Λαχανόκηποι στα σχολεία: με κριτική σκέψη και όραμα συνεργαζόμαστε, χαιρόμαστε, δημιουργούμε» από την Υπουργό Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη. Τι ακριβώς εννοούμε, όταν λέμε λαχανόκηποι στα σχολεία; Εννοούμε ότι, σε 1750 νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία θα υπάρξει ένας κήπος με δράσεις που θα γίνονται, «ώστε τα παιδιά θα καλλιεργούν αντιλήψεις, στάσεις και αξίες που τους συνοδεύουν και έξω από το σχολείο — ως πολίτες, ως μέλη μιας κοινότητας, ως άνθρωποι που σέβονται τη γη και τον άλλον» όπως επισημαίνει η κ. Ζαχαράκη. Θεωρητικά ακούγεται πολλά υποσχόμενο, θα είναι επιτυχημένο και στην πράξη;
Αρχικά, τα παιδιά που είναι κοντά στη φύση τείνουν να σχετίζονται με αυτήν ως πηγή απόλαυσης, χαράς και δέους. Αναλυτικότερα, το σχέδιο αυτό συνδέει τα παιδιά με τη φύση, κάτι που δε συμβαίνει συχνά, καθώς τα παιδιά περνούν το μεγαλύτερο μέρος της μέρας τους σε δραστηριότητες που δεν έχουν κάποια συσχέτιση με το περιβάλλον. Παράλληλα, το παιδί βιώνει έναν ευρύτερο κόσμο στον οποίο αναπτύσσει την αίσθηση της υπευθυνότητας και κριτική σκέψη, αφού αναγκάζονται να φροντίσουν ένα ζωντανό οργανισμό που χρειάζεται προσοχή, ενώ συμβάλλει βασικότερα στην περιβαλλοντική συνείδηση του μαζί με τα άλλα παιδιά. Η κυρία Ζαχαράκη αναφέρει ακόμη ότι «το κάθε παιδί μαθαίνει πώς από έναν σπόρο γεννιέται κάτι σημαντικό – όπως ακριβώς από μια ιδέα και μια συλλογική προσπάθεια μπορεί να γεννηθεί ένα καλύτερο αύριο». Έτσι, οι λαχανόκηποι όχι μόνο δε δυσχεραίνουν την εκπαιδευτική διδασκαλία, αλλά την ενεργοποιούν με διαφορετικά μέσα.
Μια άλλη παράμετρος είναι για την ψυχική υγεία των παιδιών σχετικά με τη φύση. Ειδικότερα, διότι το μάθημα με τους λαχανόκηπους προφανώς γίνεται έξω από τη σχολική αίθουσα και χωρίς την παρουσία βιβλίων. τουλάχιστον σε ένα μεγάλο βαθμό, γεννά στα παιδιά δέος και τους κινεί το ενδιαφέρον, βιώνοντας θετικά συναισθήματα. Όλοι γνωρίζουμε τη σημαντική θέση που έχει η φύση στην ψυχική υγεία του ατόμου, ενώ λίγες ώρες έξω από το σοβαρό κλίμα της τάξης ευεργετούν το παιδί. Με τον τρόπο αυτό, εξαιτίας των αλληλεπιδράσεων και την επαφή με τη φύση, αυτή καλυτερεύει την υγεία του παιδιού, καλλιεργεί θετικά την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή του, δίνοντας έναν νέο αέρα στην ιδιοσυγκρασία του παιδιού, βελτιώνοντας την ψυχολογική ανάπτυξή του σε μια τόσο κρίσιμη ηλικία.
Όμως, οι λαχανόκηποι με προϋπολογισμό 2 εκατομμύρια ευρώ, αντιμετωπίζουν αποδοκιμασία από εκπαιδευτικούς και όχι μόνο. Πιο συγκεκριμένα, εκπαιδευτικοί και γενικότερα μέλη της σχολικής μονάδας αναφέρουν πως υπάρχει έλλειμμα σε πιο βασικούς πόρους, για παράδειγμα το χαρτί, η θέρμανση, το σαπούνι και τις λάμπες. Δεν είναι λίγες οι φορές που εκπαιδευτικοί αναγκάστηκαν να αγοράσουν από τον δικό τους μισθό για τα απαραίτητα στην τάξη, ενώ οι γονείς οικειοθελώς, διακρίνοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί, προσφέρουν οι ίδιοι τα αναγκαία για το μάθημα. Μήπως, οι λαχανόκηποι δεν είναι αυτό που χρειαζόμαστε; Υπάρχουν πιο σημαντικά προβλήματα που παραμένουν άλυτα; Το Υπουργείο Παιδείας κάνει κάτι γι’ αυτά τα προβλήματα ή αγνοεί και αναβαθμίζει τη σχολική διαδικασία επιφανειακά;
Εντελώς τυχαία, την ίδια εβδομάδα που ανακοινώθηκε το σχέδιο για τους λαχανόκηπους, εμφανίζεται στο προσκήνιο η ανοιχτή επιστολή των 1776 ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών που παρακαλούν για τα αυτονόητα. Αναλυτικότερα, όλοι γνωρίζουμε για τη δύσκολη δουλειά, την οποία εκτελεί ένας ψυχολόγος ή κοινωνικός λειτουργός όχι σε ένα σχολείο, αλλά σε πολλά περισσότερα, ενώ ταυτόχρονα τα προβλήματα είναι πολλαπλά και δεν έχουν αρκετό χρόνο για να τα επιλύσουν. Εκατοντάδες μαθητές, άλλοι που αναζητούν όντως στήριξη και να μιλήσουν σε κάποιον, άλλοι που απλά θέλουν να χάσουν μάθημα, οι ανύπαρκτες δομές, η μία ώρα σε κάθε σχολείο που δεν είναι ποτέ αρκετή, είναι λίγα από τα προβλήματα που επικρατούν για τους ψυχολόγους και τους κοινωνικούς λειτουργούς στα σχολεία. Είναι αντιφατικό να μιλάμε για λαχανόκηπους, ενώ ο σχολικός τομέας κραυγάζει για βελτίωση και ανανέωση.
Συνάγεται λοιπόν, εύλογα το συμπέρασμα πως οι λαχανόκηποι είναι ένα σημαντικό μέτρο, το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην παιδεία, καθώς ο ευεργετικός του χαρακτήρας εμφανίζεται τόσο στην ψυχική υγεία του παιδιού, όσο στην ευαισθητοποίησή του για το περιβάλλον. Αυτά δυστυχώς δεν φαίνονται να είναι αρκετά. Σχολικές δομές που δεν έχουν τα απαραίτητα και ψυχολόγοι που δεν μπορούν όχι να βοηθήσουν, αλλά χειρότερα να μη μπορούν να κάνουν ολοκληρωτικά τη δουλειά τους, είναι κάποια από θέματα της σχολικής ανεπάρκειας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οι λαχανόκηποι (στα σχολεία) για τις εντυπώσεις, οι ψυχολόγοι στο περιθώριο, alfavita.gr, διαθέσιμο εδώ
- Λαχανόκηποι σε νηπιαγωγεία και δημοτικά από το ερχόμενο σχολικό έτος, argolikeseidhseis.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η ευαισθητοποίηση των παιδιών για το περιβάλλον διαμέσου παιδαγωγικών δράσεων στη φύση και τα οφέλη στο ευ ζην, peekpemagazine.gr, διαθέσιμο εδώ
