Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η πρόσφατη αναφορά της Scope Group, η οποία φέρνει στο φως μια σειρά από αναθεωρημένες προβλέψεις για τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη και αναδεικνύει ενδιαφέροντα μοτίβα ανάπτυξης εντός της Ευρωζώνης. Το οικονομικό τοπίο χαρακτηρίζεται από επιβράδυνση, διαφοροποίηση στις επιδόσεις των κρατών-μελών και ανάδειξη νέων επίκεντρων ανάπτυξης, γεγονός που χρήζει προσεκτικής ανάλυσης, ιδίως ενόψει των μακροοικονομικών και γεωπολιτικών κινδύνων που κλιμακώνονται.
Η Scope προβλέπει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα περιοριστεί στο 3,0% το 2025, ελαφρώς χαμηλότερα από το 3,3% του 2024, προτού σταθεροποιηθεί σε ένα μέτριο 3,1% το 2026. Αυτή η επιβράδυνση εδράζεται κυρίως στη φθίνουσα αναπτυξιακή δυναμική των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωζώνης. Οι ΗΠΑ, των οποίων η οικονομική παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,8% το προηγούμενο έτος, αντιμετωπίζουν πλέον ένα πιο ασταθές περιβάλλον. Η πρόβλεψη για ανάπτυξη το 2025 έχει αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω, στο 1,8% από την αρχική εκτίμηση του 2,7%, εξαιτίας των συνεχιζόμενων εμπορικών εντάσεων και των δραστικών δημοσιονομικών περικοπών από πλευράς κυβέρνησης. Τα παραπάνω δημιουργούν συνθήκες αβεβαιότητας για τις επενδύσεις, περιορίζουν την εσωτερική κατανάλωση και διαμορφώνουν ένα εύθραυστο οικονομικό περιβάλλον.
Παράλληλα, η ευρωπαϊκή ήπειρος εμφανίζει έντονα αντιφατικές επιδόσεις. Η Γερμανία, παραδοσιακή ατμομηχανή της Ευρώπης, παρουσιάζει στασιμότητα, με προβλεπόμενη ανάπτυξη 0% το 2025, γεγονός που επιδρά αρνητικά στο συνολικό ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Αντιθέτως, μια αξιοσημείωτη οικονομική αναστροφή παρατηρείται στον ευρωπαϊκό Νότο, με κράτη όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα να ξεπερνούν σε επιδόσεις τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η Ισπανία, για παράδειγμα, εκτιμάται ότι θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2,5%, σημαντικά υψηλότερο από το 0,7% της Γαλλίας ή το 0,6% της Ιταλίας. Η περίπτωση της Ελλάδας είναι ίσως η πιο ενδεικτική αυτής της «εκδίκησης του Νότου», όπως τη χαρακτηρίζει η Scope.
Η ελληνική οικονομία αναμένεται να καταγράψει αύξηση 2,1% το 2025, ενώ και το 2026 διατηρεί μια θετική προοπτική με ρυθμό 1,8%, ξεπερνώντας σημαντικά τη μακροπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη που υπολογίζεται στο 1,25%. Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη βελτίωση, λαμβάνοντας υπόψη τις χρόνιες προκλήσεις που αντιμετώπισε η χώρα κατά την τελευταία δεκαετία. Ο πληθωρισμός, αν και παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα, αναμένεται να αποκλιμακωθεί από το 3,1% το 2025 στο 2,5% το 2026, γεγονός που υποδηλώνει μια σταδιακή σταθεροποίηση των τιμών και της καταναλωτικής δύναμης. Παράλληλα, η ανεργία συνεχίζει να αποκλιμακώνεται, φθάνοντας το 8,7% το 2025 και το 8,4% το επόμενο έτος.
Η βελτίωση των δημοσιονομικών δεικτών αποτελεί άλλο ένα σημαντικό στοιχείο της ελληνικής ανάκαμψης. Η Scope προβλέπει δημοσιονομικό έλλειμμα μόλις 0,2% του ΑΕΠ το 2025, ποσοστό εξαιρετικά χαμηλό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Επιπλέον, το δημόσιο χρέος αναμένεται να υποχωρήσει από το 145% του ΑΕΠ φέτος στο 139% το 2026 και στο 130% το 2030, δείχνοντας σαφή τάση δημοσιονομικής εξυγίανσης. Αυτές οι εξελίξεις προσδίδουν στην Ελλάδα προοπτική ενισχυμένης πιστοληπτικής ικανότητας και ευνοϊκότερης πρόσβασης στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου.
Στην ανάλυση της Scope, υπογραμμίζονται επίσης τέσσερις διαρθρωτικοί παράγοντες που λειτουργούν ως τροχοπέδη για την παγκόσμια ανάπτυξη. Πρώτον, η συνεχής αστάθεια στις εμπορικές σχέσεις, με συχνές διακυμάνσεις έντασης, δημιουργεί ένα περιβάλλον γεμάτο απρόβλεπτους κινδύνους. Δεύτερον, η απορρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα, με επίκεντρο τις ΗΠΑ, εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Τρίτον, οι αυξανόμενες δημοσιονομικές πιέσεις οδηγούν σε επαναξιολόγηση του κινδύνου των κρατικών ομολόγων, και τέταρτον, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, επιβαρύνουν τις οικονομικές προβλέψεις με έντονη αβεβαιότητα.
Στον τομέα της νομισματικής πολιτικής, η Scope υποστηρίζει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σε διατηρήσιμα υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με την προ πανδημίας περίοδο, γεγονός που επηρεάζει την πιστοδοτική δραστηριότητα και τις επενδυτικές αποφάσεις. Οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες έχουν αναστείλει τις μειώσεις επιτοκίων, αν και υπάρχουν προσδοκίες για σταδιακή αναθεώρηση αυτής της στάσης από τη Fed και την Τράπεζα της Αγγλίας εντός του 2025. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, από την πλευρά της, ακολουθεί πιο επιθετική στρατηγική αύξησης επιτοκίων.
Ειδική μνεία γίνεται και στην Κίνα, η οποία προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 4,8% το 2025, εν μέρει λόγω της προσωρινής χαλάρωσης των εμπορικών εντάσεων με τις ΗΠΑ και του φιλόδοξου στόχου ανάπτυξης της κυβέρνησης, που προσεγγίζει το 5%. Αυτή η επίδοση διαφοροποιεί την Κίνα από τη γενική τάση επιβράδυνσης και προσδίδει στην περιοχή της Ασίας ένα χαρακτήρα σχετικής σταθερότητας.
Η Scope εκτιμά ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα ανακτήσει μέρος της δυναμικής της το 2026, κυρίως μέσω αύξησης των δημοσίων επενδύσεων σε τομείς όπως η άμυνα και οι υποδομές. Αυτές οι επενδύσεις αναμένεται να λειτουργήσουν ως καταλύτες για την ενίσχυση της ζήτησης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των οικονομιών της ΕΕ.
Συνολικά, η ανάλυση της Scope σκιαγραφεί έναν κόσμο σε μετάβαση, όπου οι προηγμένες οικονομίες καλούνται να αναμετρηθούν με τα ίδια τους τα όρια, ενώ περιφερειακές δυνάμεις, όπως ο ευρωπαϊκός Νότος, καταφέρνουν να διαμορφώσουν ένα νέο πρότυπο σταθερής και βιώσιμης ανάπτυξης. Η πρόκληση έγκειται στην υιοθέτηση στοχευμένων πολιτικών, που ενισχύουν την ανθεκτικότητα, περιορίζουν την εξάρτηση από εξωγενείς παράγοντες και στηρίζουν τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο, δίκαιο και ευέλικτο οικονομικό μοντέλο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Global Economic Outlook Mid-Year 2025, Scope, διαθέσιμο εδώ
