Της Αναστασίας Βλαχοπούλου,
Πρόσφατες αναφορές κάνουν λόγο για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών ΜΚΟ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με απώτερο σκοπό την επιρροή της πολιτικής της Γερμανίας, οδηγώντας σε ευρύτερες συζητήσεις εντός της ΕΕ σχετικά με τον ρόλο των ΜΚΟ και τη δραστηριοποίησή τους.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με ένα δημοσίευμα της Welt am Sonntag, ορισμένες οργανώσεις όπως η ClientEarth, με έδρα το Λονδίνο, και η Friends of the Earth έλαβαν επιχορηγήσεις ύψους 700.000 ευρώ, για να ασκήσουν πιέσεις και να κινήσουν δικαστικές διαδικασίες κατά γερμανικών εταιρειών παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα. Χαρακτηριστικά, η οργάνωση Friends of the Earth, με έδρα το Άμστερνταμ, ανέλαβε να προκαλέσει αντιπαραθέσεις στη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ της Ε.Ε. και των χωρών Mercosur. Αυτή η συμφωνία, η οποία έχει πρωταρχικό σκοπό την αύξηση του διμερούς εμπορίου και των επενδύσεων και τη μείωση των δασμολογικών και μη δασμολογικών εμπορικών φραγμών, ενώ υποστηρίζεται σθεναρά από τη Γερμανία, αλλά βρίσκει αντίθετη τη Γαλλία, με τους αγρότες της να ανησυχούν για τις φθηνές εισαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής, τα οποία όπως υποστηρίζουν ενδέχεται να κατακλύσουν την ΕΕ.
Αυτές οι αντιθέσεις προέρχονται κυρίως από δεξιές ομάδες, οι οποίες κατηγορούν την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ ότι χρησιμοποιεί παράνομα χρήματα των φορολογουμένων για να προωθήσει την πράσινη ατζέντα της. Παράλληλα, αυτούς τους ισχυρισμούς υποστηρίζουν και οι υποστηρικτές του μεγαλύτερου κόμματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιο —το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα— από το οποίο προέρχεται και η Ούρσουλα φον ντερ Λαιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στον αντίποδα, η Επιτροπή αρνήθηκε αυτούς τους ισχυρισμούς, δηλώνοντας ότι δεν υπάρχουν μυστικές συμβάσεις με ΜΚΟ και ότι ασκεί υψηλό βαθμό διαφάνειας στην παροχή χρηματοδότησης. Χαρακτηριστικά, έγινε αναφορά πως «σαφείς οδηγίες δόθηκαν πέρυσι για την απλοποίηση του τρόπου παροχής χρηματοδότησης σε ΜΚΟ οι οποίες περιελάμβαναν οδηγίες να μην εγκρίνονται προγράμματα εργασίας εάν αυτά περιέχουν υπερβολικά συγκεκριμένες δραστηριότητες που απευθύνονται σε θεσμικά όργανα της ΕΕ ή στους εκπροσώπους τους».
Το πρόγραμμα LIFE είναι το χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα το οποίο διαθέτει 5,4 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 2021 και 2027. Γενικός στόχος του προγράμματος είναι να προωθήσει την εφαρμογή, ενημέρωση και ανάπτυξη της περιβαλλοντικής και κλιματικής πολιτικής και νομοθεσίας της Ένωσης.
Η Christiane Gerstetter, επικεφαλής του γερμανικού γραφείου της ClientEarth, διαβεβαίωσε ότι «κανένα ποσό από το λεγόμενο χρηματοδοτικό πρόγραμμα «LIFE» της Επιτροπής – το οποίο υποστηρίζει έργα για τη φύση και το κλίμα σε ολόκληρη την Ένωση – δε δαπανήθηκε για «έξοδα εξωτερικών δικαστικών διαφορών», αλλά ότι τα χρήματα της επιχορήγησης χρησιμοποιήθηκαν για μερική υποστήριξη του προσωπικού και των λειτουργιών στο γερμανικό γραφείο της».
Γενικότερα, οι ΜΚΟ διατηρούν πλήρη αυτονομία ως προς τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν τα χρήματα τους, εντός των νομικών και συμβατικών ορίων που ορίζει η ΕΕ, υπόκεινται σε κανόνες διαφάνειας, ελέγχονται τακτικά και σε περίπτωση που δεν εφαρμόσουν τα προγράμματα εργασίας τους, η χρηματοδότηση μπορεί να αποσυρθεί.
Τον Απρίλιο του 2025, οι ελεγκτές της ΕΕ χαρακτήρισαν τη διαδικασία χρηματοδότησης της Επιτροπής ως «αδιαφανή» και προειδοποίησαν για πιθανούς κινδύνους για τη φήμη, καθώς θεωρούσαν ότι κονδύλια χρησιμοποιούνταν για δραστηριότητες υπεράσπισης και άσκησης πίεσης . Ωστόσο, κατά τη διάρκεια μιας έρευνας, που διήρκεσε έναν χρόνο, δε βρήκαν κανένα στοιχείο για τυχόν αδικοπραγίες είτε από ΜΚΟ είτε από αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κομισιόν: “Ιστορική συμφωνία” με τις χώρες Mercosur, Capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- EU Commission paid environmental NGOs to target Germany, report says, Euractiv.com, διαθέσιμο εδώ
- Use of EU funds to lobby MEPs was ‘inappropriate’, commissioner says, Euronews.com, διαθέσιμο εδώ
