Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Τις προηγούμενες εβδομάδες διαφαίνονταν έντονα η προοπτική λύσης της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης ειδικά μέσα από τις δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλτ Τραμπ, που φιλοδοξούσε να είναι ο διαμεσολαβητής για τη λήξη της αιματηρής διαμάχης. Τελικά, όμως, από ότι φάνηκε τις τελευταίες ημέρες οι συνομιλίες βρέθηκαν να οδηγούνται σε αδιέξοδο.
Η εισβολή, λοιπόν, της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 δημιούργησε μια άνευ προηγουμένου ένταση τόσο στην Ευρώπη όσο και γενικότερα στον πλανήτη. Με τις διαστάσεις αυτές του πολέμου καταπιάνεται το νέο βιβλίο του Σταύρου Λυγερού που εκδόθηκε τον φετινό Απρίλιο από τις Εκδόσεις Πατάκη και φέρει τον τίτλο Οι αθέατες όψεις του πολέμου στην Ουκρανία. Ο συγγραφέας του έργου είναι απόφοιτος του Μαθηματικού του Πανεπιστημίου Αθηνών και υλοποίησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές πάνω στις διεθνείς σχέσεις και τη διεθνή οικονομία της Σχολής Ανωτάτων Σπουδών του Παρισίου. Είναι ενεργός δημοσιογράφος εδώ και δεκαετίες και μέλος της ΕΣΗΕΑ, με κείμενά του να έχουν φιλοξενηθεί σε πολλές εφημερίδες και παράλληλα, έχει υπάρξει πολιτικός και διπλωματικός σχολιαστής σε μεγάλους ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε τη συμμετοχή του σε διαλέξεις διάφορων πανεπιστημίων ανά την επικράτεια, αλλά και σε συνέδρια με θεματικές την εσωτερική και εξωτερική πολιτική, καθώς και τις διεθνείς σχέσεις.
Το βιβλίο του, λοιπόν, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του έχει ως βασική θεματική τον πόλεμο που διεξάγεται στα ουκρανικά εδάφη τα τελευταία τρία χρόνια. Μέσα από τα πέντε του κεφάλαια, ο συγγραφέας σκιαγραφεί και αναλύει αθέατες όψεις που πολλές φορές πέρασαν απαρατήρητες από τα «ραντάρ» των ειδησεογραφικών πρακτορείων, φέρνοντας στο φως ενδιαφέροντα και πολύτιμα στοιχεία της σύγκρουσης και των συνεπειών της. Αρχικά, στο πρώτο κεφάλαιο κάνει μια απαραίτητη ιστορική αναδρομή στα γεγονότα που συνέβησαν πριν από τον πόλεμο εισάγοντας τον αναγνώστη ομαλά στο θέμα, ακόμα και εάν δεν έχει παρακολουθήσει τα γεγονότα που εκτυλίσσονται, ενώ παράλληλα παραθέτει και τη δική του ερμηνεία για το εάν θα μπορούσε, τελικά, να αποφευχθεί η σύγκρουση.
Το επόμενο κεφάλαιο εστιάζει στη διεθνή διπλωματία, αλλά και στρατιωτικές πρακτικές που ακολούθησε ειδικά η Αμερική επί προεδρίας του Τζο Μπάιντεν, φτάνοντας μέχρι και τις αρχές του τρέχοντος έτους, όταν άλλαξε η σκυτάλη στον Λευκό Οίκο. Επιπλέον, αναλύονται σημαντικές πρακτικές που έλαβαν χώρα στα πεδία των μαχών, όπως η περίπτωση της Μαριούπολης και του Χάρκοβο, ενώ εξετάζονται και τα νέα μέσα που είναι διαθέσιμα στον πόλεμο, όπως τα drones που έδωσαν μια νέα διάσταση. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για τη δαιμονοποίηση καταστάσεων και προσώπων από όλες τις πλευρές, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η Ρωσία.
Από την ανάλυση φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει και ο οικονομικός παράγοντας, καθώς ο πόλεμος πέραν από το πεδίο των ένοπλων συγκρούσεων πέρασε και στην οικονομική ζωή της Ευρώπης, αλλά και ευρύτερα του κόσμου, με τις επιπτώσεις του να επηρεάζουν γενικότερα την παγκόσμια οικονομία. Στο επίκεντρο ανάμεσα στα άλλα είναι και οι κυρώσεις που επέβαλε η Ένωση και η Αμερική έναντι της Ρωσίας, θεωρώντας πως με αυτόν τον τρόπο θα την ανάγκαζε να προβεί σε μια συνθηκολόγηση λόγω απουσίας οικονομικών πόρων, αλλά τελικά η «Αρκούδα» —όπως χαρακτηρίζει ο συγγραφέας τη Ρωσία— κατόρθωσε να βρει νέες αγορές, παρακάμπτοντας τις κυρώσεις και αυξάνοντας το ΑΕΠ της το 2024 σε 4,1%. Έπειτα, το πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο φτάνει στο 2025 και εστιάζει στα πρώτα δείγματα γραφής που έδωσε ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος μεταστρέφοντας τις πολιτικές της χώρας του και αλλάζοντας το διπλωματικό σκηνικό —τουλάχιστον κατά τους τέσσερις πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του— αποσκοπώντας στη λύση του γορδίου αυτού δεσμού.
Πρόκειται, λοιπόν, για ένα βιβλίο του σήμερα που μέσα από τις σελίδες του προσφέρει και στον πιο απαιτητικό αναγνώστη με νηφάλιο τρόπο τα όσο γνωστά, αλλά και άγνωστα συνέβησαν τα τρια αυτά χρόνια στην ευρύτερη περιοχή μας και επηρέασαν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο τη ζωή μας, ενώ σίγουρα αποτελεί ένα απαραίτητο εγχειρίδιο για τον ιστορικό του μέλλοντος.
