Της Γιώτας Ευθυμίου,
Τί συμβαίνει, όταν μια ονειροπόλα και αντισυμβατική «αντι-ηρωίδα» καταφέρνει να ακουστεί και να αποκτήσει υπόσταση μέσω της αφήγησης της ζωής της; Η Ραραού ανακαλεί παλαιές μνήμες και ανεξίτηλες πληγές, ενώ τα πρόσωπα που τη σημάδεψαν κυκλοφορούν γύρω της και την βοηθούν να ξεπεράσει το στάδιο της λήθης. Η πραγματικότητα —ίσως— όμως να είναι πιο ρευστή από ότι φαίνεται.
Η παράσταση «Η Μητέρα του Σκύλου» που ανέβηκε στο Ακροπόλ από τις 14 Φεβρουαρίου και συνεχίζεται με μια καλοκαιρινή περιοδεία, αποτελεί θεατρική μεταφορά του κορυφαίου έργου του Παύλου Ματέσι. Πρόκειται για μια καθηλωτική εμπειρία-βουτιά στην πραγματικότητα της Ελλάδας του 20ου αιώνα μέσα από το σπαρακτικό μονόλογο της Ραραούς (Ηρώ Μανέ) και την αλληλεπίδρασή της με τα «φαντάσματα» του παρελθόντος. Μια γυναίκα «τραγική και ασήμαντη» (μέχρι και για τον ίδιο το συγγραφέα) που βίωσε την Κατοχή, τον Εμφύλιο Πόλεμο, την φτώχεια, την κακουχία και την κοινωνική αδικία, ενώ παράλληλα βρισκόταν στις «παρυφές» της Ιστορίας.
Μια γυναίκα που γνώρισε —βίαια— το μίσος του κόσμου και χρειάστηκε να προστατευτεί και να προστατέψει για την επιβίωσή της. Δεν έπαψε όμως να φαντάζεται τον κόσμο που είχε μάθει πριν γίνει δυστοπικός και έτσι, δημιούργησε ένα τείχος προστασίας για εκείνη και τη μητέρα της που θυσιάστηκε για να θρέψει τα παιδιά της εν καιρό πολέμου και κατέστη αντικείμενο χλεύης και εξευτελισμού ενώ διαπομπεύτηκε μπροστά στα μάτια της κόρης της. Η φαντασία αποτέλεσε για τη Ραραού το μοναδικό όπλο ενάντια στις μνήμες που τη «στοίχειωναν» και την κοινωνία που τη στιγμάτισε, την περιθωριοποίησε και την έκανε εξόριστη στην ίδια της την πατρίδα.
Με ύφος αθώο και λόγο παραληρηματικό, η ηρωίδα επικοινωνεί το τραύμα της με τρόπο που η ίδια ορίζει. Η αφέλεια και η χιουμοριστική διάθεσή της σε συνδυασμό με την πρωτότυπη μουσική, του Σταμάτη Κραουνάκη, που «ντύνει» την αφήγηση, αποκρύπτει τα πραγματικά συναισθήματα αυτής της καταξιωμένης και συνάμα αινιγματικής θεατρίνας που άλλοτε αστειεύεται και άλλοτε βγάζει κραυγές θλίψης και μας αφοπλίζει με την ωμή αλήθεια.
Η σκηνοθεσία του Κώστα Γάκη αξιοποιεί αυτή την αμφισημία, μετατρέποντας τη σκηνή σε ένα ασαφή χώρο που παρελθόν και παρόν συνυφαίνονται και αναδιαμορφώνονται, καθώς η μετάβαση από την ανάμνηση στην πραγματικότητα και από το όνειρο στην αλήθεια είναι συνειρμική. Φυσικά, η ένταση και η συναισθηματική φόρτιση κλιμακώνονται από τα πρώτα βιώματα της ηρωίδας έως τον αντίκτυπο που έχουν «σήμερα» στη ζωή της.
Η Ηρώ Μανέ ενσαρκώνει σπουδαία και με απόλυτη ακρίβεια την πολυπλοκότητα της ηρωίδας. Η ερμηνεία της αποτυπώνει κάθε ρωγμή στον ψυχισμό της και κάθε προσπάθεια να δει όμορφο έναν —άλλοτε— αποκρουστικό κόσμο, ενώ o θίασος, με εξαιρετικό τρόπο, ενισχύει και μαρτυρά τα συναισθήματά που δεξιοτεχνικά η ίδια καλύπτει. Οι Λεωνίδας Κακούρης, Σπύρος Μπιμπίλας, Φωτεινή Ντεμίρη, Νίκος Ορφανός, Κωνσταντίνος Αρνόκουρος, Γιάννης Βασιλώτος, Νικόλ Δημητρακοπούλου, Ειρήνη Θεοδωράκη, Στεφανία Καλομοίρη, Νατάσα — Φαίη Κοσμίδου, Σύνθια Μπατσή, Γιώργης Παρταλίδης, δεν είναι απλά ένα «μπούγιο», αλλά θραύσματα της προσωπικότητάς της, αφού όλοι προσθέτουν από ένα κομμάτι για να ολοκληρωθεί η προσωπικότητα με το όνομα Ραραού ή αλλιώς Ρουμπίνη Μέσκαρη.
«Η Μητέρα του Σκύλου» είναι μια διαχρονική ιστορία που δείχνει πως μια αθώα και μάλλον αδύναμη —αρχικά— γυναίκα καταφέρνει να γίνει δυναμική, ασταμάτητη και εκρηκτική, έτοιμη να δεχθεί και να αντιμετωπίσει τα πυρά της κοινωνίας, με σκοπό να προστατέψει όχι μόνο την ίδια, αλλά και τη μητέρα της. Όταν, μάλιστα, η μητέρα της έγινε θυσία και παραδόθηκε χωρίς αντίσταση στην αδικία, εκείνη ανέλαβε να την υπερασπίσει με τη ζωή της —επαναστατώντας— σε μια Ελλάδα που δεν προστάτεψε τα παιδιά της και τα άφησε σαν αδέσποτα σκυλιά να (χαρο)παλεύουν για την επιβίωσή τους.
Ίσως η Ραραού να κατάφερε να αψηφήσει τους φραγμούς της κοινωνίας και να ορθοποδήσει, βασιζόμενη στις δυνάμεις της. Ίσως πάλι να «μεταμφίεσε» τον εαυτό της και να στήριξε τη ζωή της σε ένα φανταστικό κόσμο χωρίς να καταφέρει πράγματι να υλοποιήσει όλα της τα όνειρα· και αν κάποια στιγμή ο κόσμος άλλαξε, για εκείνη ήταν πια πολύ αργά μιας και ήταν ακόμα βαθιά πληγωμένη και ήδη βυθισμένη στον κόσμο που είχε φτιάξει.
«Για να μη γίνει στόχος σκοποβολής, θα σμικρύνει και θα γελοιοποιήσει τον εαυτό της. Θα προετοιμαστεί για τραυματισμούς, αυτοτραυματιζόμενη προληπτικώς καθημερινά. Όμως κανείς δεν θα τη λιθοβολήσει. Επειδή κανείς δεν πήρε είδηση την ύπαρξή της.» — Παύλος Μάτεσις
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Η Μητέρα του Σκύλου», theatroakropol.gr, διαθέσιμο εδώ.
- «Η Μητέρα του Σκύλου», bookpress.gr, διαθέσιμο εδώ.
