Tης Μαριάνθης Κοκοράκη,
Η Αμερική, από πολύ νωρίς, παρακολουθούσε στενά τον Αγώνα των Ελλήνων και παράλληλα με τα κράτη της Ευρώπης, παρουσιάστηκε πρόθεση για παροχή βοήθειας και από την Αμερική. Παρά το έντονο ενδιαφέρον που προκλήθηκε, η Αμερική φοβήθηκε μήπως οι χώρες της Ευρώπης κατηγορήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι αναμιγνύονται στα ευρωπαϊκά θέματα, την εποχή μάλιστα που ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας ετοιμαζόταν να απαγορεύσει στην Ευρώπη να ασχολείται με τα ζητήματα της Αμερικής. Οι λόγοι κομματικού και εμπορικού συμφέροντος έκαναν τους Αμερικανούς Κυβερνήτες συντηρητικούς, περισσότερο απ’ ότι θα έπρεπε, για να εκδηλωθούν υπέρ της Ελλάδας.
Τα φιλελληνικά συναισθήματα είχαν αναπτυχθεί τόσο πολύ στην Αμερική, ώστε σχηματίστηκαν φιλελληνικά κομιτάτα, στην Νέα Υόρκη, την Βοστώνη και την Φιλαδέλφεια, κομιτάτα, τα οποία έστελναν πολλά βοηθήματα με τη φροντίδα της κυβέρνησης, η οποία ξεπέρασε τα όρια της ουδετερότητας. Επιπροσθέτως, από τις 2 Δεκεμβρίου 1823, και επίσημα, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας James Monroe, με το διάγγελμά του προς τις Βουλές, έδειξε το έντονο ενδιαφέρον του για την ελληνική επανάσταση: «Έχομεν την βάσιμον πεποίθησην ότι οι Έλληνες θα εξέλθωσι νικηταί, έλεγε, εκ του ηρωικού αγώνος ον ανέλαβον […] Μονολότι ουδέν κράτος εκηρύχθη υπέρ αυτών επισήμως, ουδέν επίσης, κατά τας πληροφορίας ας έχομεν, έπραξε τι κατ’ αυτών. Η υπόθεσις ην υπερασπίζονται και το όνομα αυτών τους προστατεύουν κατά κινδύνων οίτινες από μακρού θα είχον ήδη συντρίψει πάντα άλλον λαόν […] Εξ όσων γνωρίζομεν έχομεν την ακράδαντον πεποίθησιν ότι ο εχθρός των Ελλήνων απώλεσε διά παντός οιανδήποτε επ’ αυτών εξουσίαν και ότι η Ελλάς θα καταστή εκ νέου έθνος ανεξάρτητον». Με το παραπάνω διάγγελμα, ο Πρόεδρος εκφράζει τα δικά του αισθήματα, αλλά και του έθνους του, υπέρ των Ελλήνων.
Η πρώτη έκκληση των Ελλήνων προς την κυβέρνηση της Αμερικής πραγματοποιήθηκε στις 25 Μαΐου 1821, από τη Μεσσηνιακή Γερουσία Καλαμών, με την υπογραφή του Πέτρου Μαυρομιχάλη. Ειδικότερα, ο Μαυρομιχάλης έκανε έκκληση προς το Παρίσι και συγκεκριμένα, προς τον Αδαμάντιο Κοραή. Ο Αδαμάντιος Κοραής με την σειρά του, τη διαβίβασε με προσωπική του επιστολή προς τον Αμερικανό Φιλέλληνα Edward Everett, όπου και αυτός με τη σειρά του, φρόντισε να τη φέρει στη δημοσιότητα μέσω του Τύπου.
Ο Edward ήταν γιος ιερέα από την Βοστώνη και υπήρξε ένας από τους πιο θερμούς και ειλιικρινείς Φιλέλληνες. Γεννήθηκε στο 1794 στην πολιτεία της Μασαχουσέτης. Σπούδασε την επιστήμη της φιλολογίας και έπειτα της θεολογίας, ενώ το 1814, έγινε καθηγητής της ελληνικής φιλολογίας στο Harvard, το σπουδαιότερο Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Όμως, εκείνος που εισήγαγε τα ελληνικά ζητήματα στις συζητήσεις του Κογκρέσου, ήταν ο Πληρεξούσιος της Μασαχουσέτης Daniel Webster. Ο Webster γεννήθηκε στο Νιου Χαμσάιρ, το 1782. Σπούδασε νομική, διακρίθηκε ως δικηγόρος και το 1813-1817 αντιπροσώπευε την πατρίδα του στο Κογκρέσο. Εκεί ακριβώς, ο ίδιος δεν σταμάτησε στιγμή να μιλά υπέρ των Ελλήνων και του Αγώνα τους. Είπε μπροστά σε όλους, ότι η ελληνική υπόθεση είναι αγώνας και υπόθεση όλου του κόσμου.
Από εδώ και έπειτα, πολλοί Αμερικανοί εγκατέλειπαν τα σπίτια τους και τις οικογένειές τους και διέσχιζαν τον Ατλαντικό Ωκεανό, προκειμένου να βρεθούν στη Ελλάδα και να πάρουν μέρος στον Αγώνα. Ένας από αυτούς τους Φιλέλληνες ήταν και ο Samuel Gridley Howe, ο οποίος γεννήθηκε στην Βοστώνη το 1801, προερχόμενος από αστική οικογένεια. Σπούδασε την επιστήμη της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Harvard και υπήρξε θερμός θαυμαστής του Άγγλου Φιλέλληνα λόρδου Byron. O Howe, το 1825 ήρθε από την Βοστώνη στην χώρα μας και συγκεκριμένα αποβιβάστηκε κοντά στο Ναβαρίνο. Από εκεί, πέρασε από την Τρίπολη και έπειτα, κατέληξε στο Μεσολόγγι. Ο ίδιος, παίρνοντας μέρος στην Επανάσταση, προσέφερε τεράστιες υπηρεσίες ως πολεμιστής, αλλά και σημαντική φιλανθρωπική δράση ως γιατρός και χειρούργος. Μόλις κατέφθασε στην Ελλάδα συνάντησε δύο συμπατριώτες του, τον George Jarvis και τον Jonathan P. Miller.
Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός πως η καταγωγή του Jarvis ήταν από το Χάρτφορντ και ήταν γιος Αμερικανού διπλωμάτη. Στην Ελλάδα ήρθε το 1822 και πέθανε στο Άργος το 1828. Πήρε μέρος στη μάχη του Πέτα και αργότερα, στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου. Από την άλλη, ο Jonathan P. Miller, γεννήθηκε το 1797 στην πολιτεία Βέρμοντ. Ο ίδιος υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό και αφού τελείωσε με την σπουδή στην σχολή των νομικών, άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Το 1824, κατετάγη στον επαναστατικό στρατό, με τον βαθμό του λοχαγού. Εκεί, έμεινε για δύο χρόνια στην Ελλάδα και έπειτα, επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η περιπέτειά του δεν τελειώνει εδώ. Ξανά γύρισε στην Ελλάδα το 1827, προκειμένου να μοιράσει τροφές, ρούχα και άλλες προμήθειες που είχαν ετοιμάσει οι Αμερικανοί συμπολίτες.
Εκτός από τους παραπάνω σημαντικούς Φιλέλληνες, υπήρξαν και άλλοι, όπως για παράδειγμα, ο δικηγόρος Astuik Evans. Στην πλειάδα των Φιλελλήνων της Αμερικής, πρέπει να προστεθει και ο Αμερικάνος Ιεραπόστολος Sheridan Wilson, που ίδρυσε το ελληνικό τυπογραφείο στη Μάλτα. Η προσφορά της Αμερικής στον Αγώνα, ήταν ανεκτίμητη. Τα ονόματα που προαναφέρθηκαν συνιστούν μια σειρά σημαντικών ονομάτων για τον Αμερικανικό Φιλελληνισμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αννίνος Μ. (1967), Οι Φιλέλληνες του 1821, Αθήνα: εκδ. Εκάτη
- Αννίτα Πρασσά (1999), Ο Φιλελληνισμός και η Επανάσταση του 1821, Αθήνα: εκδ. Δημιουργία
- Λάσκαρης Σ. Θ. (1926), Ο φιλελληνισμός εν Αμερική κατά την ελληνικήν επανάστασιν, Αθήνα
- Λάζος Χρ. (1983), Η Αμερική και ο ρόλος της στην Επανάσταση του 1821, Αθήνα: εκδ. Ελευθερουδάκης
- Νίκος Γ. Σβορώνος (2007), Επισκόπηση της Νοελληνικής Ιστορίας – Βιβλιογραφικός οδηγός Σπύρου Ι. Ασδραχά, Αθήνα: εκδ. Θεμέλιο
- Πάνος Καραγιώργιος & Patrick Comerford (2023), O Φιλελληνισμός και η Ελληνική Επανάσταση του 1821, Θεσσαλονίκη: Εκδ. Οίκος Κ&Μ Σταμούλη
- Henry Gunnar (2021), O Αγώνας των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία και ο Φιλελληνισμός, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
