Της Μαρίας Αποστόλου,
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής (1941-1944), η Ελλάδα βίωσε μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ιστορίας της. Η πείνα, οι εκτελέσεις, οι διώξεις και η καθημερινή καταπίεση έγιναν μέρος της ζωής των Ελλήνων. Ωστόσο, μέσα σε αυτή τη δυστοπική πραγματικότητα, γεννήθηκε ένα κίνημα Αντίστασης που αγκάλιασε όλες τις κοινωνικές ομάδες και κάθε ηλικία. Ένα από τα πιο συγκλονιστικά και συμβολικά επεισόδια αυτής της περιόδου, ήταν η κατάληψη της Ακρόπολης από Ελληνίδες αγωνίστριες τον Μάιο του 1944, μια πράξη που συνδύασε τη δύναμη της συλλογικής δράσης, με το μεγαλείο της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς.
Το ιστορικό πλαίσιο
Καθώς το 1944 πλησίαζε προς το τέλος του, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αρχίσει να γέρνει υπέρ των Συμμάχων. Στην Ελλάδα, το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) και ο ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός), η μεγαλύτερη αντιστασιακή οργάνωση με καθοδήγηση από το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, είχαν οργανώσει ένα εκτεταμένο δίκτυο απελευθερωμένων περιοχών και παράλληλων θεσμών. Ωστόσο, στην Αθήνα, η παρουσία των Γερμανών και των συνεργατών τους (τα Τάγματα Ασφαλείας) παρέμενε ισχυρή.
Η Ακρόπολη ως σύμβολο
Η Ακρόπολη, το εμβληματικό μνημείο της κλασικής Αθήνας, δεν ήταν μόνο ένας χώρος πολιτιστικής κληρονομιάς. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, λειτουργούσε και ως σημείο ανύψωσης της ναζιστικής σημαίας, μία κίνηση που από την πρώτη ημέρα της Κατοχής προκάλεσε αποτροπιασμό και αντιδράσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη από τον Μάιο του 1941, οι δύο νεαροί φοιτητές, Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας, είχαν κατεβάσει τη γερμανική σημαία από τον Ιερό Βράχο, σε μία από τις πρώτες πράξεις αντίστασης στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Η κατάληψη από τις γυναίκες
Στις 25 Μαΐου 1944, δεκάδες γυναίκες, μέλη κυρίως της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) και του ΕΑΜ, πραγματοποίησαν μια αιφνιδιαστική και εξαιρετικά τολμηρή ενέργεια: ανέβηκαν μαζικά στην Ακρόπολη και ύψωσαν την ελληνική σημαία, καλώντας σε πανελλαδική εξέγερση κατά των Γερμανών και της Kυβέρνησης των Συνεργατών. Η πράξη αυτή ήταν προϊόν μεθοδικής οργάνωσης. Οι γυναίκες κινήθηκαν οργανωμένα, κατάφεραν να αιφνιδιάσουν τη φρουρά και παρέμειναν στον χώρο επί ώρες, φωνάζοντας συνθήματα ελευθερίας και πατριωτισμού. Ήταν μια συμβολική αλλά και ουσιαστική ενέργεια που είχε σκοπό να ενισχύσει το ηθικό του λαού και να υπενθυμίσει πως η ελευθερία δεν είναι μόνο ανδρική υπόθεση.
Η συμβολή των γυναικών στην Αντίσταση
Η συμμετοχή των γυναικών στην Εθνική Αντίσταση υπήρξε καθοριστική. Από αγγελιοφόροι και διανομείς παράνομου Τύπου, έως μαχήτριες στα βουνά και οργανώτριες απεργιών, οι Ελληνίδες έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η κατάληψη της Ακρόπολης αποτέλεσε την κορύφωση της δράσης τους, καθώς συνέδεσε το αρχέγονο ελληνικό σύμβολο της ελευθερίας με τη ζωντανή, καθημερινή αντίσταση του 20ού αιώνα.
Η κληρονομιά
Η ενέργεια αυτή δεν αποτέλεσε μόνο μια τολμηρή πολιτική πράξη, ήταν και ένα μήνυμα πολιτιστικής συνέχειας. Η ελληνική σημαία στην Ακρόπολη, υψωμένη από γυναίκες, έγινε σύμβολο ελπίδας και αξιοπρέπειας. Αν και πολλές από αυτές τις γυναίκες συνελήφθησαν ή κακοποιήθηκαν, η εικόνα της ελεύθερης Ακρόπολης έμεινε βαθιά χαραγμένη στη συλλογική μνήμη.
Σήμερα, η ιστορία αυτή δεν είναι ευρέως γνωστή, όμως αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορικής αλήθειας και της τιμής που οφείλουμε σε εκείνες τις γυναίκες. Σε μια εποχή που τα δικαιώματα των γυναικών εξακολουθούν να αμφισβητούνται σε πολλά μέρη του κόσμου, η κατάληψη της Ακρόπολης το 1944 υπενθυμίζει πως η δύναμη και η ελευθερία δεν έχουν φύλο.
Συμπεράσματα
Η κατάληψη της Ακρόπολης από τις γυναίκες το 1944 δεν ήταν απλώς μια πράξη αντίστασης απέναντι στον κατακτητή, ήταν μια δήλωση ελευθερίας, αξιοπρέπειας και ιστορικής συνέχειας. Οι γυναίκες αυτές, ανώνυμες οι περισσότερες, ανέβηκαν στον Ιερό Βράχο, όχι μόνο για να φωνάξουν την εθνική τους περηφάνια, αλλά για να αποδείξουν πως η ελευθερία δεν γνωρίζει φύλο, ηλικία ή κοινωνική θέση. Μέσα από μια κίνηση βαθιά συμβολική, κατέγραψαν το δικό τους όνομα στις σελίδες της ιστορίας. Σήμερα οφείλουμε να θυμόμαστε και να τιμούμε το θάρρος τους, όχι μόνο ως μνήμη του παρελθόντος, αλλά ως πολύτιμο μάθημα για το μέλλον: πως κάθε αγώνας για δικαιοσύνη και ελευθερία ξεκινά από την πίστη ότι ακόμη και η πιο αδύναμη φωνή μπορεί να ακουστεί, ακόμη και απέναντι στον πιο δυνατό κατακτητή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Η συμμετοχή και η δράση της γυναίκας στην Εθνική Αντίσταση (1941-1944), didaktorika.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γυναίκες αγωνίστριες της Εθνικής Αντίστασης, alfavita.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γυναίκες του αγώνα, ethniki-antistasi-dse.gr, διαθέσιμο εδώ
