Της Σταυρούλας Κυριάκου,
Τι είναι η ημικρανία;
Η ημικρανία αποτελεί μία γενετικά επηρεασμένη και σύνθετη νευρολογική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από επεισόδια μέτριων έως σοβαρών πονοκεφάλων. Συνήθως, συνοδεύονται από συμπτώματα όπως, για παράδειγμα, ευαισθησία στο φως ή ακόμη και στoυς ήχους. Η λέξη «ημικρανία» έχει ελληνικές ρίζες, καθώς αναφέρεται σε πόνο στη μία πλευρά του κρανίου — αν και στο 1/3 των περιπτώσεων ο πόνος είναι αμφίπλευρος, δηλαδή αφορά και τις δύο πλευρές του κρανίου.
Πώς ταξινομούνται οι ημικρανίες;
Οι ημικρανίες μπορούν να ταξινομηθούν στους ακόλουθους υποτύπους σύμφωνα με την Επιτροπή Ταξινόμησης Κεφαλαλγίας της Διεθνούς Εταιρείας Κεφαλαλγίας:
- Ημικρανία χωρίς αύρα: Είναι ο πιο συχνός τύπος ημικρανίας και αντιπροσωπεύει το 75% των περιπτώσεων. Περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες κρίσεις πονοκεφάλου, που διαρκούν 4-72 ώρες. Ο πόνος είναι συνήθως μονομερής, μέτριας έως σοβαρής έντασης και επιδεινώνεται από τη σωματική άσκηση. Συχνά, σχετίζεται με ναυτία και ευαισθησία στο φως και στους ήχους.
- Ημικρανία με αύρα: Χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζουσες, πλήρως αναστρέψιμες κρίσεις, που διαρκούν λίγα λεπτά. Συνοδεύεται από διαταραχές στην όραση, στην ομιλία αλλά και στην κίνηση.
- Χρόνια ημικρανία: Ορίζεται ως πονοκέφαλος, που εμφανίζεται 15 ή περισσότερες μέρες τον μήνα για περισσότερο από 3 μήνες, με χαρακτηριστικά ημικρανίας, που εμφανίζονται τουλάχιστον 8 ημέρες τον μήνα.
- Πιθανή ημικρανία: Πρόκειται για μία συμπτωματική κρίση ημικρανίας, που δεν διαθέτει τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για την εκπλήρωση των κριτηρίων για κάποιον υπότυπο ημικρανίας και δεν πληροί τις προϋποθέσεις για άλλον τύπο πονοκεφάλου. Συχνά, συγχέονται με επεισοδιακά σύνδρομα, όπως ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος ή το καλοήθες παροξυσμικό ραιβόκρανο.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της ημικρανίας;
Οι ημικρανίες μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορες επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- Ημικρανική κατάσταση: Αποτελεί μία εξουθενωτική κρίση ημικρανίας, που διαρκεί περισσότερο από 72 ώρες.
- Έμφραγμα ημικρανίας: Αναφέρεται σε 1 ή περισσότερα συμπτώματα αύρας που σχετίζονται με ισχαιμία εγκεφάλου στην νευροαπεικόνιση, κατά τη διάρκεια μιας τυπικής κρίσης ημικρανίας.
- Επιληπτική κρίση: Προκαλείται από αύρα ημικρανίας.
- Επίμονη αύρα χωρίς έμφραγμα: Πρόκειται για αύρα που επιμένει για περισσότερο από 1 εβδομάδα χωρίς όμως ενδείξεις εμφράγματος στη νευροαπεικόνιση.
Σε τι οφείλεται η ημικρανία;
Οι ημικρανίες πιστεύεται ότι προκύπτουν από έναν συνδυασμό γενετικών, περιβαλλοντικών και νευρολογικών παραγόντων. Έρευνες δείχνουν ότι αυτοί οι πονοκέφαλοι συνδέονται με μη φυσιολογική εγκεφαλική δραστηριότητα που επηρεάζει τα νευρικά σήματα, τις χημικές ουσίες και τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου. Ακόμη και σήμερα, ο ακριβής μηχανισμός που προκαλεί την ημικρανία δεν έχει αποσαφηνιστεί. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι η συγκέντρωση της σεροτονίνης πέφτει κατά τη διάρκεια της κρίσης και ως αποτέλεσμα πυροδοτεί την απελευθέρωση ουσιών που λέγονται νευροπεπτίδια, τα οποία προκαλούν τις κεφαλαλγίες.
Ποιοι παράγοντες πυροδοτούν την εμφάνιση ημικρανίας;
Η στέρηση ή η έκθεση σε διάφορους παράγοντες συμβάλλει στην ανάπτυξη κρίσεων. Μερικοί από αυτούς είναι:
- Στρες
- Ορμονικές αλλαγές (έμμηνος ρύση, εγκυμοσύνη, ωορρηξία)
- Παράλειψη γευμάτων
- Καιρικές αλλαγές
- Υπερβολικός ή ανεπαρκής ύπνος
- Κατανάλωση αλκοόλ
- Κάπνισμα
- Έντονα φώτα, θόρυβοι, οσμές (αρώματα, αποστάγματα πετρελαίου)
- Έντονη σωματική κόπωση
Ποια είναι η θεραπεία της ημικρανίας;
Η θεραπεία των ημικρανιών περιλαμβάνει μία πολύπλευρη προσέγγιση που στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, στην πρόληψη των κρίσεων και στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής των ασθενών. Η αποτελεσματική διαχείριση, συνήθως, συνδυάζει οξείες θεραπείες για άμεση ανακούφιση κατά τη διάρκεια των κρίσεων, προληπτικές τακτικές για τη μείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας αλλά και εξατομικευμένες τροποποιήσεις του τρόπου ζωής που αντιμετωπίζουν τους ατομικούς παράγοντες που προκαλούν ημικρανίες και τις ανάγκες του ασθενούς. Στην οξεία φάση χρησιμοποιούνται παυσίπονα (κοινά αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη), αντιεμετικά αν υπάρχει ναυτία αλλά και αγχολυτικά. Αξιοσημείωτη είναι, επίσης, η ευαισθητοποίηση των ασθενών για τους εκλυτικούς παράγοντες ώστε να αποφεύγονται. Τέλος, το πιο σημαντικό μέτρο για να αντιμετωπισθεί η ημικρανία σαν χρόνιο πρόβλημα, είναι η θεραπεία να γίνεται σε συνεργασία με νευρολόγο και όχι με αυθαίρετο και εμπειρικό τρόπο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Migraine Headache, National Library of Medicine, διαθέσιμο εδώ
- Ημικρανία, Neurocenter, διαθέσιμο εδώ
