Της Αναστασίας Βλαχοπούλου,
Το ΝΑΤΟ γνωστοποίησε ότι θα ενισχύσει την παρουσία του στη Βαλτική Θάλασσα έπειτα από μια ύποπτη βλάβη ενός υποθαλάσσιου καλωδίου ρεύματος μεταξύ της Φινλανδίας και την Εσθονίας. Πράγματι, το υποθαλάσσιο καλώδιο Estlink 2 παρουσίασε ζημιά την ημέρα των Χριστουγέννων υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, ενώ είχε προηγηθεί βλάβη σε δυο καλώδια τηλεπικοινωνιών στα σουηδικά χωρικά ύδατα ένα μήνα νωρίτερα.
Το γεγονός αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στην μεταφορά ενέργειας μεταξύ Εσθονίας και Φινλανδίας, με τις επισκευές να αναμένεται να διαρκέσουν αρκετούς μήνες. Ως επακόλουθο, τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ εκφράζουν διάφορες ανησυχίες, αποζητώντας πιο αυξημένα μέτρα προστασίας στις υποδομές της περιοχής. Σε μια προσπάθεια καθησυχασμού, σύμφωνα με τους φορείς του δικτύου τροφοδοσίας των δύο χωρών, ενώ η βλάβη αυτή θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος κατά τους χειμερινούς μήνες, δεν θα αποτρέψει την προγραμματισμένη αποσύνδεση χωρών όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία που προορίζεται να γίνει τον Φεβρουάριο του 2025 από το κοινό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας που υπάρχει με την Ρωσία από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης.
Γενικότερα, από το 2022, η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας —αποτελούμενη από χώρες όπως η Δανία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Νορβηγία, η Πολωνία και η Σουηδία— καταδεικνύει τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του ΝΑΤΟ. Πιο αναλυτικά, μια σειρά περιστατικών με ζημιές σε αγωγούς φυσικού αερίου και σε υποθαλάσσια καλώδια στην περιοχή έχουν οδηγήσει τις χώρες να βρίσκονται σε κατάσταση αυξημένης επαγρύπνησης με συνεχείς έρευνες. Αυτό γιατί πιστεύεται ευρέως ότι αποτελούν πράξεις δολιοφθοράς σε μια εκτεταμένη περίοδο γεωπολιτικών εντάσεων.
Οι φιλανδικές αρχές δηλώσαν ότι ανέλαβαν τον έλεγχο και άρχισαν να ερευνούν το πλοίο Eagle S —δεξαμενόπλοιο νηολογημένο στα Νησιά Κουκ του Νοτίου Ειρηνικού— με την υποψία ότι προκάλεσε τη ζημιά στο καλώδιο τροφοδοσίας, σέρνοντας την άγκυρα του στον βυθό της θάλασσας. Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή των Φιλανδικών Τελωνείων και την ΕΕ, το πλοίο μετέφερε αμόλυβδη βενζίνη που φορτώθηκε σε ρωσικό λιμάνι και κατευθυνόταν προς το Port Said της Αιγύπτου, αποτελώντας πλοίο που μπορεί να ανήκει στον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας. Με αυτόν τον χαρακτηρισμό, γίνεται αναφορά σε δεξαμενόπλοια και άλλα φορτηγά πλοία με σημαία τρίτων χωρών που χρησιμοποιεί ανεπισήμως η Ρωσία ώστε να μεταφερθούν ρωσικά πετρελαϊκά προϊόντα στα οποία έχει τεθεί εμπάργκο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αξίζει να τονιστεί ότι η κακή κατάσταση αυτών των πλοίων έχει επίσης εγείρει ανησυχίες για περιβαλλοντικές καταστροφές.
Τον Οκτώβριο του 2023, το ΝΑΤΟ και οι σύμμαχοι του, ως απάντηση σε παρόμοια περιστατικά, ανέπτυξαν περισσότερες πρακτικές θαλάσσιας περιπολίας και επιτήρησης στην περιοχή με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αεροπλάνα με ραντάρ μεγάλων αποστάσεων και έναν στόλο ναρκαλιευτών. Πώς αιτιολογείται, όμως, η τόσο έντονη παρουσία του ΝΑΤΟ στην Βαλτική Θάλασσα; Αρχικά, στην περιοχή αυτή εντοπίζονται χώρες του ΝΑΤΟ —όπως η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία— οι οποίες είναι στρατηγικά ευάλωτες λόγω του μεγέθους, της γεωγραφίας και της γειτνίασής τους με την Ρωσία. Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζεται η ασφάλεια και αποδεικνύεται η ετοιμότητα και η προθυμία του ΝΑΤΟ να ανταποκριθεί σε απειλές όπως μια πιθανή ρωσική επιθετικότητα καθησυχάζοντας και προωθώντας την συνεργασία και τις συλλογικές αμυντικές δραστηριότητες μεταξύ των κρατών μελών του. Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η Βαλτική είναι μια κρίσιμη θαλάσσια περιοχή τόσο για τον ενεργειακό εφοδιασμό φυσικού αερίου και πετρελαίου όσο και για το εμπόριο άλλων αγαθών. Αυτό κάνει τη διασφάλιση αυτών των διαδρομών να αποτελεί συνισταμένη ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή και την οικονομική ασφάλεια των μελών του ΝΑΤΟ.
Γίνεται, επομένως, εύκολα αντιληπτό ότι η ενίσχυση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στην Βαλτική Θάλασσα αποτελεί μια προσπάθεια τόσο προστασίας των συμφερόντων των κρατών-μελών και των εταίρων όσο και της αποτροπής της παράτυπης δραστηριοποίησης των αντιπάλων του σε μια στρατηγικά ευαίσθητη περιοχή, όπου η διατήρηση της επιχειρησιακής ευελιξίας αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για το ΝΑΤΟ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Blackburn, G., (2024). NATO to step up Baltic Sea patrols after Finland-Estonia power cable damage, EURONEWS, διαθέσιμο εδώ
- Dahlstrand, K., (2024). Achieving the Promise of NATO’s New Northeast Quadrant, CARNEIGE MIDDLE EAST CENTER, διαθέσιμο εδώ
- Walker, S., (2024). NATO to boost Baltic Sea presence after suspected sabotage of underwater cable, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- ΝΑΤΟ to boost Baltic Sea presence after power, internet cable damage, CNN WORLD, διαθέσιμο εδώ
- H EE θα λάβει ισχυρότερα μέτρα εναντίον του ρωσικού σκιώδους στόλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, διαθέσιμο εδώ
