Της Κωνσταντίνας Χασιώτη,
Με τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου να απέχουν μονάχα λίγες ημέρες, οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν μαζική εκλογική αποχή, σε πολλά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιστορικά, τα μεγαλύτερα περιστατικά αποχής από τις Ευρωεκλογές σημειώθηκαν μεταξύ 1999 και 2014, με το υψηλότερο ποσοστό να φτάνει το 57.4%, στις εκλογές του 2014. Πολλοί ερμηνεύουν τη συγκεκριμένη άνοδο της αποχής ως αποτέλεσμα της εισόδου των ανατολικών ευρωπαϊκών χωρών στην Ε.Ε., των οποία τα ποσοστά συμμετοχής είναι παραδοσιακά χαμηλά, και όχι στην απομάκρυνση των πολιτών από την ευρωπαϊκή πολιτική. Τι είναι, όμως, η αποχή και τι την προκαλεί, γενικά, αλλά και στην προκειμένη περίπτωση;
Ως αποχή από την εκλογική διαδικασία ορίζεται η εθελούσια αποφυγή του δικαιώματος της ψήφου. Εντούτοις, κάθε πολίτης που επιλέγει την αποχή δεν αντικατοπτρίζει την πολιτική του ιδεολογία μέσω της ψήφου του, αλλά μέσω της αποστασιοποίησής του. Η αποχή αποτελεί σκληρό πλήγμα στην Δημοκρατία αλλά και παθογένεια του κοινωνικού συνόλου, καθώς οι πολίτες απαξιώνουν τόσο το πολιτικό σύστημα, όσο και τα ίδια τα κυβερνώντα ή μη κόμματα. Έτσι, ενισχύονται πολιτικές που στοχεύουν στην φαλκίδευση της Δημοκρατίας, αλλά και στην αποσταθεροποίηση της κοινής λογικής.
Η επιλογή της αποχής έρχεται, από πολλούς, ως ένδειξη διαμαρτυρίας και σκεπτικισμού απέναντι στις κυβερνήσεις, οι οποίες δεν κατάφεραν να εκπληρώσουν τους προεκλογικούς τους στόχους και έσπειραν, μέσω των πολιτικών τους, απογοήτευση στον λαό. Η απογοήτευση που νιώθουν οι Ευρωπαίοι πολίτες, με τις σύγχρονες συγκυρίες που κατακλύζουν τη Γηραιά Ήπειρο, αποτελεί το κύριο έναυσμα αποχής τους από τις φετινές Ευρωεκλογές. Η ακρίβεια, καθώς και η ενεργειακή και στεγαστική κρίση έχουν βίαια «βομβαρδίσει» τη ζωή των μέσων ευρωπαίων πολιτών, με πολλούς να δυσανασχετούν και να παραδίνουν τις εκλογικές τους δυνάμεις, πιστεύοντας, εσφαλμένα, πως η δική τους ψήφος δε θα φέρει την αλλαγή.
Συγκεκριμένα, τα στατιστικά δείχνουν πως στις κάλπες του Ιουνίου, όσον αφορά την Ελλάδα, αναμένεται να προσέλθουν μόλις 4.6 εκατομμύρια ψηφοφόροι, με το ανώτερο όριο να φτάνει τους 5 εκατομμύρια, αριθμοί που υποδηλώνουν νέο αρνητικό ρεκόρ συμμετοχής. Η Ελλάδα, μαζί με τη Μάλτα, την Ιταλία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο είναι τα μόνα κράτη της Ε.Ε. που, σε κάθε Ευρωεκλογές, καταφέρνουν να διατηρούν ποσοστό συμμετοχής μεγαλύτερο του 50%. Συνεπώς, τα σημερινά στοιχεία αποδεικνύουν μια εμφανή μείωση του ελληνικού ενδιαφέροντος, που μπορεί να επιφέρει μεγάλες ανατροπές στο τελικό αποτέλεσμα.
Η αδιαφορία για το εκλογικό αποτέλεσμα θεωρείται, ίσως, ο δεύτερος πιο συχνός λόγος αποφυγής των εκλογών. Με κύριο «ένοχο» τον νεανικό πληθυσμό, η απαξίωση της εκλογικής διαδικασίας μπορεί να φανερώσει την ευρεία αμάθεια, σχετικά με τη δύναμη της ψήφου, τη σημασία της συμμετοχής σε δημοκρατικά δρώμενα, αλλά και τη δυναμική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λόγω της απάθειας που κυριεύει τη σύγχρονη πραγματικότητα, με την οποία γεννήθηκαν και μεγάλωσαν οι νέοι του σήμερα, δημιουργήθηκε σε πολλούς ασυναίσθητα μια απέχθεια σε οτιδήποτε αφορά και εμπλέκει το ευρύ σύνολο. Η τωρινή νοοτροπία εκφράζει πως η υπεράσπιση του προσωπικού συμφέροντος υπερισχύει, συγκριτικά με εκείνη του κοινωνικού.
Σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης των νέων, πολλοί υποψήφιοι Ευρωβουλευτές, αλλά και αρμόδιοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί, στράφηκαν στα μέσα δικτύωσης και, ειδικότερα, στην πλατφόρμα του TikTok. Τα social media αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα της νεανικής επικοινωνίας, καθώς συνδυάζουν οπτικά στοιχεία με λόγια γρήγορου ρυθμού, που «αιχμαλωτίζουν» τον νεαρό εν δυνάμει ψηφοφόρο. Οι πολιτικές εκστρατείες, μέσω των μέσων δικτύωσης, δείχνουν να αποδίδουν, καθώς τα ποσοστά συμμετοχής των νεαρών ηλικιών, ενώ παραμένουν χαμηλά, φαίνεται τουλάχιστον να λαμβάνουν ανοδική πορεία. Ειδικότερα, στην ηλιακή ομάδα 18-24 ετών παρουσιάστηκε μια άνοδος 14%, από τις Ευρωεκλογές του 2014 σε αυτές του 2019, ενώ στις ηλικίες 25-39 σημειώθηκε αύξηση 12%.
Η αποχή δεν αποτελεί μια ενέργεια έμφασης της δυσαρέσκειάς μας προς την τρέχουσα πολιτική κατάσταση, αλλά μια πράξης παραμέλησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που, όντας πολίτες μιας πολιτισμένης και ανεπτυγμένης χώρας, καλούμαστε να υπηρετήσουμε. Με την άρνηση συμμετοχής μας σε οποιαδήποτε δημοκρατική διεργασία, και ιδιαίτερα αυτή των Ευρωεκλογών, στην οποία μας δίνονται πλέον και εναλλακτικοί τρόποι ψήφου, επιτρέπουμε φανερά την επικράτηση της αναξιοκρατίας, της πόλωσης αλλά και των πολιτικών ακροτήτων.
Οι νεαροί πολίτες, περισσότερο από όλους, είναι αυτοί που οφείλουν να εκφράσουν την πολιτική τους υπόσταση μέσω της ψήφου, εφόσον είναι εξοπλισμένοι με μια πληθώρα πηγών και πληροφοριών, αναφορικά με τη σημαντικότητα της συμμετοχής στις εκλογές. Τα μέσα δικτύωσης, τα εκπαιδευτικά προγράμματα αλλά και τα σχετικά άρθρα είναι «όπλα», που παρέχονται ελεύθερα στον λαό, και κατεξοχήν στους νέους, με σκοπό να αναπτυχθεί μια μεστή πολιτική σκέψη, η οποία θα αποτυπώνεται μέσω της ψήφου. Η ευρωπαϊκή εμβέλεια των Ευρωεκλογών αποτελεί κινητήριο δύναμη για την άσκηση του εκλογικού μας δικαιώματος, διασφάλισης της αναγνωσιμότητας των προσωπικών πολιτικών επιλογών, και τρόπο, με τον οποίο η φωνή μας δε θα περιοριστεί σε εθνικό επίπεδο, αλλά θα επεκταθεί σε ευρωπαϊκό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ποια είναι τα αίτια της αποχής στις εκλογές και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο αυτό, Capital, διαθέσιμο εδώ
- Ευρωεκλογές 2024: Τα σενάρια για αποχή και ποιους ευνοεί, Πρώτο Θέμα, διαθέσιμο εδώ
- Eurosceptics vs Europhiles: in 8 EU countries, not even half of citizens will vote in the next European elections, European Data Journalism Network, διαθέσιμο εδώ
- How young voters could again drive EU election turnout, The Parliament, διαθέσιμο εδώ
