Του Αντώνη Σολάκου,
Η νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου έχει αποτελέσει κατά καιρούς συνώνυμο για γεγονότα ακραίας σκληρότητας και βίας. Την ημέρα γιορτής του Αγίου Βαρθολομαίου, εξού και η επονομαζόμενη νύχτα, αποτυπώνεται στις σελίδες της ιστορίας, η μαζική σφαγή των Ουγενότων από τους Ρωμαιοκαθολικούς στο Παρίσι κατά τα μέσα του 16ου αιώνα.
Στον ιστορικό λόγο έχει επικρατήσει, δάνειο από την αποτρόπαια πράξη των Ρωμαιοκαθολικών, η χρήση του «όρου» για γεγονότα μαζικών εκκαθαρίσεων που συντελούνται με σκληρότητα και απανθρωπιά. Δανειζόμενοι των εν λόγω τίτλο, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αρκετές στιγμές της εγχώριας ιστορίας, όπου η βία και η σκληρότητα πρυτάνευε. Είναι ώρα να δούμε, λοιπόν, μια ελληνική «μακρά νύχτα», κατόπιν της σύντομης εισαγωγής, και γιατί την χαρακτηρίζουμε «μακρά».
Μάιος του 1973, το φοιτητικό αντιδικτατορικό κίνημα κατέχει ενεργό ρόλο στην κοινωνική κατάσταση που επικρατεί στο θέατρο της «Χουντικής Δημοκρατίας». Διαρκώς αυξανόμενο και πιστό στο ζήτημα της συλλογικής φωνής, εντείνεται και προετοιμάζει, μέσω του αγώνα του, την λήξη της παράστασης. Η συνεχής δυναμική που αποκτά και η πανελληνία συσπείρωσή του θορυβούν, («Μικρό Πολυτεχνείο» 14 Φεβρουαρίου 1973, καταλήψεις της Νομικής τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1973).
Η συνταγματική δικτατορία ανησυχεί. Η υποχρεωτική στράτευση των φοιτητών που απαρτίζουν τις Φοιτητικές Επιτροπές Αγώνα και οι έως τότε δυνάμεις ασφάλειας, που είχαν ως στόχο, τον αφανισμό του φοιτητικού κινήματος θεωρήθηκαν ανεπαρκείς πολιτικές. Για πρώτη φορά επιστρατεύεται, η Ε.Α.Τ. – Ε.Σ.Α. Στόχος της, ότι δεν κατάφεραν οι έως τότε μέθοδοι καταστολής του αντιδικτατορικού αγώνα. Τον Μάιο του 1973, η Ε.Α.Τ. – Ε.Σ.Α. προβαίνει σε μαζικές συλλήψεις και βιαιοπραγίες κατά του φοιτητικού αντιδικτατορικού κινήματος και των παράνομων οργανώσεων Νεολαίας με στόχο την άμεση καταστολή τους.
Συλλήψεις ηγετικών μελών, βασανιστήρια, ξυλοδαρμοί, αποτέλεσαν το στίγμα της 8ης Μαΐου του 1973 και των επόμενων ημερών που κράτησαν σχεδόν τρείς μήνες. Οι συλληφθέντες αρκετοί, η λίστα που συντάχθηκε την νύκτα της μαζικής τους σύλληψης αναφέρει ονόματα ατόμων που είχαν συλληφθεί προηγούμενες ημέρες, αλλά και ατόμων που επρόκειτο να συλληφθούν. Με κατηγορίες που δεν ευσταθούν και συνοπτικές, πάντα «δημοκρατικές» διαδικασίες, απευθείας στην «κρεμάλα».
Παρά τη σύλληψη ηγετικών μελών και ατόμων που κατείχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο φοιτητικό κίνημα, δεν πραγματοποιήθηκε ο στόχος της Ε.Α.Τ. – Ε.Σ.Α. Η «νύχτα» όχι μόνο δεν αφάνισε το αντιδικτατορικό στίγμα αλλά λειτούργησε ως έναυσμα για εντονότερη δράση, δημιουργώντας νέες καταστάσεις, όπου λίγους μήνες αργότερα κορυφώνονται με την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973. Η «άγια» εκείνη νύχτα έγινε ταυτόσημη της κτηνωδίας και της απανθρωπιάς, μένοντας στην ιστορία ως η ελληνική νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου. Η ιστορία, ωστόσο, όπως συχνά θα έχετε ακούσει επαναλαμβάνεται.
Ξημερώματα 17ης Νοεμβρίου 1973, στο νοσοκομείο Γεννηματάς στην Αθήνα (τότε γνωστό ως Ενιαίο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών) η παραπάνω ρήση επιβεβαιώνεται. Η ιστορία έχει επαναληφθεί. «Οι δυνάμεις του ολέθρου» ξεπερνούν κάθε ρεαλιστικό όριο, εισβάλλουν στο νοσοκομείο και επιτίθενται σε τραυματίες από τα γεγονότα του πολυτεχνείου. Ακραίες καταστάσεις με ξυλοδαρμούς, βαναυσότητες και εκδηλώσεις σκληρότητας καταργούν κάθε σεβασμό, προσθέτοντας στην ιστορία μια ακόμα «Άγια νύχτα».
Μάλλον, δεν θα πρέπει να αναφερόμαστε σε μια νύχτα ή σε ξεχωριστές μεμονωμένες νύχτες σε ότι αφορά την περίοδο από τα γεγονότα της 8ης Μαΐου έως της 17ης Νοέμβρη, αλλά σε μια «μακρά νύχτα» βιαιότητας και σκληρότητας. Στην παραπάνω χρονική περίοδο το φοιτητικό κίνημα εκδιώκεται με κάθε τρόπο, η αδήριτη ανάγκη για την εξάλειψή του επιστρατεύει κάθε πιθανή μέθοδο στα πλαίσια της παράστασης της «Χουντικής Δημοκρατίας», επιβεβαιώνοντας πως η «νύχτα» είναι μακρά…
Η «συνταγματική δικτατορία» δεν καταλύεται με την εξέγερση του Πολυτεχνείου και ως εκ τούτου δεν σταματά η μαζική καταδίωξη του αντιδικτατορικού αγώνα. Η ανατροπή του Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη, ανέδειξε την εξορία και την σκληρότητα ως πρωτεύουσες μεθόδους μαζικής εξάλειψης κάθε κοιτίδας αντιδικτατορικού αγώνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κωστής Κ. (2016), Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκης.
- Η «Σφαγή του Αγίου Βαρθολομαίου». Πώς οι καθολικοί έσφαξαν 30.000 άμαχους διαμαρτυρόμενους στη Γαλλία και ο Πάπας τίμησε τη σφαγή με ειδική δοξολογία, mixanitouxronou.gr, Διαθέσιμο εδώ
- 8 Μαΐου 1973: Η «νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» για το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, protothema.gr, Διαθέσιμο εδώ
- 8 Μαΐου 1973: Η ελληνική «νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» από το Στρατό, armyvoice.gr, Διαθέσιμο εδώ
- 8 Μαΐου 1973 / Η νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου, avgi.gr, Διαθέσιμο εδώ
