Ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών συνεχίζεται…

Του Μάριου Κριτίδη,

Είναι γεγονός πως οι ηγεσίες των Η.Π.Α. έχουν επενδύσει, τα τελευταία 30 χρόνια, σε διάφορες επιχειρήσεις εκτός των συνόρων τους, με στόχο είτε να «πατάξουν την τρομοκρατία» είτε να σώσουν/εγκαθιδρύσουν τη δημοκρατία», οι περισσότερες εκ των οποίων είχαν αιματηρό και κοστοβόρο αντίκτυπο και αποτέλεσαν μεγάλο πλήγμα στην εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών στον κόσμο. Όμως, υπάρχει ένας πραγματικός πόλεμος παλαιότερος που επηρεάζει τη ζωή των Αμερικανών πολιτών πολύ περισσότερο, καθώς ο «εχθρός» αυτός είναι ο μόνος που έχει καταφέρει να εισβάλει σε κάθε μεγάλη πόλη των Η.Π.Α. και έχει σκοτώσει περισσότερους Αμερικανούς πολίτες από κάθε άλλο πόλεμο των τελευταίων δεκαετιών. Αυτός, φυσικά, δεν μπορεί να είναι άλλος από τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών.

Έχοντας ξεκινήσει το 1971, επί Προεδρίας Nixon, 32 χρόνια μετά, οι προσπάθειες της Αμερικανικής Κυβέρνησης να πατάξει το εμπόριο ναρκωτικών έχουν αποτύχει, με το λαθρεμπόριο ναρκωτικών όχι μόνο να μην έχει περιοριστεί, αλλά χρόνο με τον χρόνο να γιγαντώνεται με σταθερούς ρυθμούς και να μετεξελίσσεται. Οι επιτυχίες της Δίωξης Ναρκωτικών (DEA) περιορίζονται στις συλλήψεις κορυφαίων βαρόνων των ναρκωτικών (οι οποίοι αντικαταστάθηκαν από άλλους πιο ικανούς και διακριτικούς) και σε κατασχέσεις μέρους του εμπορεύματος (με τα χαμένα κέρδη των εμπόρων να αναπληρώνονται μετά από μερικούς μήνες).

Ο πόλεμος συνεχίζεται… Πλέον με έναν νέο «εχθρό» να έχει ραγδαία ανάπτυξη ζήτησης, αλλά και θανάτων στις αμερικανικές πόλεις και αυτό το ναρκωτικό είναι η φαιντανύλη. Η φαιντανύλη είναι ένα συνθετικό οπιούχο ναρκωτικό, πολύ ισχυρότερο από άλλα παρόμοια οπιούχα ναρκωτικά, όπως η ηρωίνη και η μεθαμφεταμίνη. Συνήθως συνδυάζεται με άλλα παυσίπονα, οπιούχα ή κοκαΐνη, ειδικά με κοινά παυσίπονα, με σκοπό την ευκολότερη διακίνησή του ναρκωτικού. Όντας όχι μόνο 100 φορές πιο ισχυρό από τη μορφίνη, αλλά και πολύ φθηνό και εύκολο στην παρασκευή του, η φαιντανύλη έχει εξαπλωθεί ραγδαία στην αμερικανική κοινωνία με ρυθμούς επιδημίας, ενώ, συνάμα, είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα ναρκωτικά που κυκλοφορούν, με μία δόση 2mg να θεωρείται αρκετή στο να προκαλέσει συμπτώματα υπερβολικής δόσης, σύμφωνα με τη DEA. Ένας χρήστης του ναρκωτικού μπορεί να πάρει υπερβολική δόση εν αγνοία του, καθώς τα χάπια που κυκλοφορούν «στον δρόμο» έχουν ασταθείς περιεκτικότητες και έχουν βρεθεί να έχουν περιεκτικότητα που μπορεί να κυμαίνεται από 0.02mg έως και 5.1mg(!). Ένας χρήστης που έχει πάρει υπερβολική δόση του ναρκωτικού παρουσιάζει συμπτώματα αναπνευστικής ανεπάρκειας, καθιστώντας πολύ δύσκολη την παροχή πρώτων βοηθειών, λόγω του χρονικού περιθωρίου που υπάρχει για τη διάσωσή του.

Ο θανατηφόρος απολογισμός της φαιντανύλης προκαλεί ανησυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς έχει διπλασιαστεί σε σχέση με τους θανάτους από το ίδιο ναρκωτικό το 2013. Το 2021 σημειώθηκαν 71.941 θάνατοι σχετιζόμενοι με το ναρκωτικό αυτό, ένας αριθμός που σόκαρε την αμερικανική κοινωνία και έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα της φαιντανύλης. Πλέον η φαιντανύλη αποτελεί τον συνήθη ύποπτο στις περιπτώσεις υπερβολικής δόσης, αποτελώντας το 2/3 του συνόλου ιατρικών περιστατικών υπερβολικής δόσης, θανατηφόρων και μη.

Είναι, όμως, άξιο απορίας το τι έγινε και γιγαντώθηκε η διακίνηση του ναρκωτικού αυτού, που ήταν γνωστό και χορηγείται ενίοτε ως νόμιμο παυσίπονο. Η αιτία της ραγδαίας αύξησης του ναρκωτικού αυτού εντοπίζεται –κατά πάσα πιθανότητα– στα μεξικάνικα καρτέλ που επέκτειναν μαζικά τη διακίνηση της φαιντανύλης κατά τη διάρκεια της Πανδημίας και των lockdown σε διάφορες Πολιτείες της Αμερικής. Η εύκολη παραγωγή του και η χαμηλή τιμή του το κατέστησε ένα πολυζήτητο ναρκωτικό ειδικά για τις νεότερες ηλικίες και μία κερδοφόρα αγορά για τις εγκληματικές οργανώσεις που περνούν παράνομα τόνους ναρκωτικών από τα σύνορα Μεξικό-Η.Π.Α.

Μάλιστα, τα καρτέλ πλέον εκμεταλλεύονται το μαζικό μεταναστευτικό κύμα προς τις Η.Π.Α προς όφελος της διακίνησης, επιστρατεύοντας προσωρινά ή μόνιμα απελπισμένες ψυχές στο να μεταφέρουν ναρκωτικά στις Η.Π.Α., με αντάλλαγμα μία ευκαιρία να ζήσουν μία καλύτερη ζωή στις Ηνωμένες Πολιτείες, μία υπόσχεση που συχνά δεν πραγματοποιείται, καθώς οι μετανάστες αυτοί παραμένουν όμηροι των καρτέλ και κατά τη διάρκεια παραμονής τους στις Η.Π.Α. Έχουν αναφερθεί παραδείγματα μεταναστών που πέρασαν και μένουν πλέον στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω των υπηρεσιών που παρέχουν τα καρτέλ, τα οποία απείλησαν τις οικογένειες και τους φίλους τους που ζούσαν ακόμη στο Μεξικό, με σκοπό ο εκάστοτε μετανάστης να κάνει κι άλλες παράνομες δουλειές για τα καρτέλ.

Επίσης, γνωστά ονόματα του χώρου των μεξικάνικων καρτέλ έχουν πλέον συνδεθεί και επίσημα με το εμπόριο φαιντανύλης. Ένα πόρισμα της αιματηρής σύλληψης του αρχηγού του Καρτέλ της Σιναλόα, Ovidio Guzman Lopez, είναι η τεράστια επιχείρηση διακίνησης φαιντανύλης στις Ηνωμένες Πολιτείες, μία επιχείρηση που ο Υπουργός Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών, Merrick Garland, χαρακτήρισε ως τη «μεγαλύτερη, πιο βίαιη και εκτεταμένη επιχείρηση διακίνησης φαιντανύλης στον κόσμο».

Παρά τον προφανή, όμως, ρόλο που έχει ο μεξικάνικος υπόκοσμος στη διακίνηση ναρκωτικών στις Η.Π.Α., ενδιαφέρουσα διάσταση έχει λάβει ο πιθανός ρόλος και της Κίνας στο εμπόριο αυτό. Κάποιες αρχικές υπόνοιες για την προέλευση όλης αυτής της φαιντανύλης πιθανολογούσαν το Μεξικό ως το μοναδικό σημείο της παραγωγής, όμως, όπως έχει αποδειχθεί πλέον, μεγάλο μέρος των οπιούχων ναρκωτικών που καταλήγουν στις αμερικανικές μεγαλουπόλεις προέρχονται και από την Κίνα και περνούν στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω του Μεξικού. Ο Πρόεδρος του Μεξικού, Andrés Manuel López Obrador,, απέστειλε έκκληση στην κινεζική Κυβέρνηση για συνεργασία στην καταπολέμηση των παράνομων εμπορευμάτων, μετά από επιχείρηση κατάσχεσης στο Λιμάνι Lazaro Cardenas, στη μεξικανική Πολιτεία Michoacan. Στην επιχείρηση κατασχέθηκαν 34 κιλά φορτίου με φαιντανύλη και μεθαμφεταμίνη, κρυμμένες σε καύσιμο ρετσινιού. Το πλοίο είχε προέλευση την πόλη Qingdao της Κίνας.

Από την άλλη, η απάντηση και η δράση των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτήν την κρίση παραμένει αναποτελεσματική. Μπορεί ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών να συνεχίζεται και να συνεχίζει να παίρνει ζωές νέων ανθρώπων και να θερίζει οικογένειες, με θύματα και αθώους που πεθαίνουν ως παράπλευρες απώλειες μεταξύ καρτέλ και αρχών, όμως δεν μπορεί να νικηθεί, όπως έχει αποδειχθεί, με τη βία και συμβατικά μέσα. Ο Escobar και ο El Chapo αντικαταστάθηκαν, ενώ ανά περιόδους νέα ναρκωτικά κυκλοφορούν με μία νέα μεθοδολογία να χρειάζεται για τον εντοπισμό της διακίνησής τους. Πολλά (κατ’ ουσίαν λίγα) έχουν γίνει για τη βίαιη καταστολή του εμπορίου ναρκωτικών, αλλά λίγα έχουν γίνει για την κοινωνική αντιμετώπιση του φαινομένου.

Αποδεδειγμένα η άνοδος των καρτέλ στο Μεξικό, αλλά και η κατάχρηση ναρκωτικών στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν αποτέλεσμα διοικητικών αδυναμιών της πρώτης και κοινωνικών αδυναμιών και αδυναμιών του συστήματος υγείας της δεύτερης, με τα βίαια ή αυστηρά μέσα που επιβάλλονταν για την καταστολή των φαινομένων (στο Μεξικό κάψιμο στις φυτείες χασισιού και στις Η.Π.Α. πολύ αυστηρές ποινές για την κατοχή ακόμη μικρής ποσότητας ναρκωτικών), να προκαλούν, εν τέλει, την επιδείνωση της κατάστασης. Τα ναρκωτικά αποτελούν ένα σύμπτωμα αδυναμίας όχι τόσο των οργάνων επιβολής της τάξης, αλλά κοινωνικής ολίσθησης, σε συνδυασμό με μία δυνητική ύπαρξη παρακρατικών οντοτήτων και διαφθοράς που στηρίζει σε μεγάλο ή μικρό βαθμό το εμπόριο αυτό. Καμία βελτίωση δεν υπήρξε στο ζήτημα των ναρκωτικών χωρίς να αναγνωριστεί η κοινωνική πτυχή του φαινομένου αυτού.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ