Της Άννας-Νικολέτας Γρίβα,
Όντας εθελόντρια στη Μονάδα Προσβασιμότητας του ΕΚΠΑ, έτυχε πρόσφατα να έρθω σε επαφή με την έννοια της «εντυπο-αναπηρίας», η οποία κίνησε το ενδιαφέρον μου, αφού σε αντίθεση με πολλών άλλων ειδών αναπηρίες, όπως οι κινητικές ή οι οπτικές και οι ακουστικές, η συγκεκριμένη δεν είναι ευρέως γνωστή. Τι ακριβώς είναι, όμως, η εντυπο-αναπηρία και γιατί είναι σημαντικό να είναι κανείς εξοικειωμένος με την έννοια; Και επιπλέον, πώς μπορούν οι αρμόδιοι φορείς της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να εξασφαλίσουν την ισότιμη πρόσβαση όλων στη γνώση;
Ο όρος αναφέρεται στη δυσκολία που αντιμετωπίζουν κάποια άτομα στην ανάγνωση έντυπου υλικού δίχως υποβοήθηση. Η δυσκολία αυτή μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων μια φυσική/κινητική αναπηρία, η οποία τους στερεί τη δυνατότητα να κρατήσουν ένα βιβλίο, ή μια μαθησιακή δυσκολία, όπως η δυσλεξία ή η δυσαναγνωσία. Τέλος, ίσως να οφείλεται σε κάποια οπτική αναπηρία.
Και θα περίμενε κανείς ότι στη σημερινή εποχή, με την ταχύτατη εξέλιξη που γνωρίζει η τεχνολογία, τα άτομα που αντιμετωπίζουν την αναπηρία αυτή θα είχαν ισότιμη πρόσβαση στην πληροφορία, και κατ’ επέκταση, στη γνώση. Κι όμως, παρόλο που τα τελευταία χρόνια, χάρη σε νομοθεσίες που βοηθούν την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, εγγράφεται ετησίως στα ανώτατα και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα ένας ικανός αριθμός ατόμων με εντυπο-αναπηρία, τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν είναι ακόμη πλήρως έτοιμα.
Έτσι, οι εθελοντικές ομάδες των πανεπιστημίων καλούνται συχνά οι ίδιες να υλοποιήσουν ενέργειες, όπως η ψηφιοποίηση των συγγραμμάτων, που κρίνεται ιδιαίτερα δύσκολη λόγω των νομοθεσιών περί πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά και να αναζητήσουν φοιτητές πρόθυμους να βοηθήσουν αναλαμβάνοντας μια πληθώρα καθηκόντων, όπως η πληκτρολόγηση των σημειώσεών τους. Η δημιουργία προσβάσιμου διδακτικού υλικού και η επακόλουθη πρόσβαση του φοιτητή με εντυπο-αναπηρία σε ψηφιακά αρχεία, του παρέχει τη δυνατότητα να ακούσει το υλικό, με τη βοήθεια προγραμμάτων ανάγνωσης ή να προσαρμόσει τη γραμματοσειρά και το χρώμα της σελίδας στις ανάγκες του.
Επιπλέον, οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες καλούνται να θεσπίσουν κατάλληλες αναγνωστικές πολιτικές, όπως η αναλυτική περιγραφή των συλλογών εναλλακτικής μορφής, προκειμένου το υλικό να είναι προσβάσιμο σε όλους τους φοιτητές, αλλά και να εκπαιδεύσουν κατάλληλα το προσωπικό, προς καλύτερη εξυπηρέτηση των ατόμων με εντυπο-αναπηρία.
Όπως γίνεται, λοιπόν, εμφανές, αν και ο όρος εντυπο-αναπηρία δεν είναι ευρέως διαδεδομένος, στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα είδος αναπηρίας αρκετά κοινό, λόγω των πολυπληθών παραγόντων που οδηγούν σε αυτή. Είναι, επομένως, εξαιρετικά σημαντικό ο κάθε αρμόδιος φορέας, αλλά και ο καθένας από εμάς, να προσπαθήσει να συμβάλλει στην ισότιμη πρόσβαση όλων στο πανεπιστήμιο. Γιατί η εκπαίδευση, είναι δικαίωμα όλων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Εντυπο-ανάπηρα άτομα και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, socialwelfare.upatras.gr, διαθέσιμο εδώ
