Της Εμμανουέλας Μπουλταδάκη,
Στο πέρασμα των αιώνων, όλοι οι βασιλικοί οίκοι είχαν τους καβγάδες τους, τις αψιμαχίες τους και τα σκάνδαλά τους. Ας θυμηθούμε τους Βαλουά και τους Βουρβόνους στη Γαλλία ή τους Αψβούργους στην Αυστρία. Και μετά ήρθαν οι Βοναπάρτες, που δεν τους λες ακριβώς και βασιλική οικογένεια, γιατί δεν βασίλευσαν (έστω και γι’ αυτό το σύντομο διάστημα που βρέθηκαν κυρίαρχοι στην Ευρώπη) ελέω Θεού, αλλά ελέω Ναπολέοντα.
Στα τέλη του 18ου αιώνα, τα πράγματα πήγαιναν πολύ καλά για τον δευτερότοκο γιο του Καρόλου Βοναπάρτη και της Letizia Ramolino. Ο μικροσκοπικός Κορσικανός με ύψος μόλις 1,68 και με το παρατσούκλι «κοντοδεκανέας», άπλωνε τη σκιά του και το κολοσσιαίο «Εγώ» του πάνω από ολόκληρη την Ευρώπη, αφού είχε κατακτήσει ένα μεγάλο μέρος της. Αποφάσισε, έτσι, να στέψει τον εαυτό του αυτοκράτορα και να αναβαθμίσει το status quo της φασαριόζικης οικογένειάς του σε βασιλικό. Άρχισε, λοιπόν, να δημιουργεί και να μοιράζει αφειδώς βασίλεια στους αδελφούς και τις αδελφές του. Ο Ναπολέων είχε άλλα 7 αδέλφια: τον Ιωσήφ (Joseph), τον Λουκιανό (Lucien), την Ελίζα (Elisa), τον Λουδοβίκο (Louis), την Πωλίνα (Pauline), την Καρολίνα (Caroline) και τον Ιερώνυμο (Jérom). Αν κρίνουμε από τον τρόπο που φέρονταν μεταξύ τους, οι Βοναπάρτες δεν ήταν και το πιο αγαπημένο σόι.
Μια κυρία της αυλής, η Μαντάμ Ντεβέν, έλεγε χαρακτηριστικά: «Όλοι (οι Βοναπάρτες) φέρονται σαν μια αγέλη διαβόλων που μόνο σκοπό έχουν να βασανίζουν τον αυτοκράτορα». Παρόλα αυτά, συνήθως ο Ναπολέων ικανοποιούσε την απληστία της οικογένειάς του χαρίζοντας στα μέλη της τίτλους, βασίλεια και πάρα πολλά χρήματα. Βέβαια όταν κάτι δεν τον βόλευε, δεν δίσταζε έστω και με το ζόρι να το πάρει πίσω. H γρήγορη ανέλιξη του Ναπολέοντα ήταν αγκάθι για τον κατά ένα χρόνο μεγαλύτερο αδελφό του Ιωσήφ, γιατί πίστευε ότι αυτός έπρεπε να είναι ο αρχηγός της οικογένειας, ως πρωτότοκος. Ο Ναπολέων είχε σκοπό να ξεκινήσει μια νέα δυναστεία και ήθελε να συμμετέχει η πατρική του οικογένεια σε αυτό. Έκανε όμως μια λάθος κίνηση, που τον αποξένωσε από τον Ιωσήφ. Επειδή ο Ναπολέων δεν είχε ακόμη παιδιά ανακήρυξε διάδοχό του όχι τον αδελφό του, αλλά τον γιο του αδελφού του. Μια φοβερή σκηνή εκτυλίχθηκε ανάμεσα στα δύο αδέλφια, με αποτέλεσμα ο Ιωσήφ να πυροβολήσει το πορτραίτο του Ναπολέοντα και να αναγκαστεί να προσέλθει με το ζόρι στη στέψη του αδελφού του, αφού ο Ναπολέων τον απείλησε ότι αν δεν παραστεί, θα τον θεωρεί εφεξής θανάσιμο εχθρό του.
Για να τον κατευνάσει, ο αυτοκράτορας, πλέον, Ναπολέων του χάρισε το βασίλειο της Νάπολης και αργότερα τον ανέβασε στον Ισπανικό θρόνο. Παρόλες όμως τις αψιμαχίες τους, ο Ιωσήφ έμεινε πιστός στον αδελφό του ως το τέλος. Δεν έγινε, όμως, το ίδιο και με τους άλλους αδελφούς. Ο Λουδοβίκος μισούσε τον ισχυρό αδελφό του. Όταν ο Ναπολέων έδωσε στον Λουδοβίκο τον θρόνο της Ολλανδίας, αυτός έδιωξε τους Γάλλους συμβούλους του, άρχισε να μιλάει μόνο ολλανδικά και ζούσε μέσα στη φαντασίωση ότι ήταν Ολλανδός. Όταν ο Ναπολέων πήρε πίσω τον θρόνο της Ολλανδίας, οι σχέσεις μεταξύ τους κόπηκαν.
Ο τρίτος αδελφός, ο Λουκιανός, αν και την εποχή της στέψης του αδελφού του βρισκόταν στην εξορία, γιατί τον είχε δυσαρεστήσει, όταν ο Ναπολέων έγινε Πρώτος Ύπατος, του είχε δώσει το προσοδοφόρο Υπουργείο Εσωτερικών. Ο Λουκιανός, αφού λεηλάτησε το γαλλικό θησαυροφυλάκιο, άφησε το υπουργείο σε χάος και έτσι, θυμωμένος ο Ναπολέων τον υποβάθμισε στη θέση του πρεσβευτή στην Ισπανία. Όμως, το μεγαλύτερο αμάρτημα του Λουκιανού στα μάτια του Ναπολέοντα ήταν ότι παντρεύτηκε την κοινή θνητή Alexandrine Jouberthon, ενώ αυτός είχε μεγάλα δυναστικά σχέδια για τους γάμους των αδελφών του. Ο Λουκιανός αρνήθηκε να χωρίσει και οι σχέσεις των δύο αδελφών διακόπηκαν για πάντα. Το ζευγάρι εξορίστηκε στην Ιταλία και δεν ξαναγύρισε ποτέ στη Γαλλία.
Το στερνοπούλι της οικογένειας, ο Ιερώνυμος, σε ένα ταξίδι του το 1803 στη Βαλτιμόρη, παντρεύτηκε την Αμερικανίδα Elizabeth Patterson. Όταν το έμαθε ο αυτοκράτορας έφριξε. Απαγόρευσε στην έγκυο νύφη να πατήσει το πόδι της στη Γαλλία. Εξοργισμένος ο Ιερώνυμος πήγε να αντιμετωπίσει τον αδελφό του, όταν όμως είδε ότι θα έχανε την τρυφηλή ζωή και τα αξιώματά του, το ξανασκέφτηκε. Η φτωχή Elizabeth δεν τον ξαναείδε ποτέ. Για ανταμοιβή, ο Ναπολέων του έδωσε το βασίλειο της Βεστφαλίας, για να παίζει. Οι κάτοικοι της Βεστφαλίας ξεσηκώθηκαν και οι Ρώσοι έσφιγγαν τον κλοιό στην αυτοκρατορία που κατέρρεε. Όταν, λοιπόν, οι Ρώσοι εισέβαλαν στο βασίλειό του, ο Ιερώνυμος το έβαλε στα πόδια, τη στιγμή που ο αδελφός του υπολόγιζε τη Βεστφαλία ως ουδέτερη ζώνη.
Όμως, και οι σχέσεις του Ναπολέοντα με τις γυναίκες της οικογένειάς του ήταν προβληματικές. Η Letizia Βοναπάρτη, γνωστή ως «Μαντάμ Μητέρα», δεν παρέστη στη στέψη του Ναπολέοντα, γιατί αντιπαθούσε την Ιωσηφίνα και προτίμησε να παρηγορεί τον εξόριστο στην Ιταλία Λουκιανό. Όμως, και οι αδελφές Βοναπάρτη ήταν εξίσου δύστροπες. Αν κάτι ένωσε τη στρυφνή αυτή οικογένεια, ήταν το λυσσαλέο μίσος τους για την Ιωσηφίνα. Δεν μπορούσαν να δεχθούν ότι είχε ανακηρυχθεί αυτοκράτειρα, ενώ αυτές απλές πριγκίπισσες και θα έπρεπε να κρατούν την ουρά του φορέματός της και να υποκλίνονται. Η πιο δύσκολη περίπτωση ήταν η δύστροπη Καρολίνα. Ενάντια στη θέληση του αδελφού της παντρεύτηκε τον Joachim Murat.
Παρόλα αυτά, ο Ναπολέων σε ένδειξη μεγαλοψυχίας ανακήρυξε το ζευγάρι βασιλιά και βασίλισσα της Νάπολης (βασίλειο που είχε ήδη αφαιρέσει από τον πρωτότοκο Ιωσήφ). Όταν, όμως, ο Ναπολέων έχανε τις μάχες και άρχισε να βάλλεται από παντού, η Καρολίνα και ο Murat ενώθηκαν με τους εχθρούς του αδελφού τους.
Αν κρίνουμε από τις σχέσεις με την οικογένειά του, η γαλήνη και η ησυχία του νησιού Έλβα, όπου βρέθηκε εξόριστος ο Ναπολέων μετά την ήττα του, θα πρέπει να φάνταζε Παράδεισος στα μάτια του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Farquhar, Michael (2007), Βασιλικά Σκάνδαλα, μτφρ. Κάτια Σπερελάκη, Αθήνα: Εκδ. ΕΝΑΛΙΟΣ
- Μηχανή του Χρόνου, Γιατί ο αδελφός του Ναπολέοντα πυροβόλησε το πορτραίτο του Βοναπάρτη και απαιτούσε να μοιραστεί την εξουσία μαζί του; Το απειλητικό ξέσπασμα του αυτοκράτορα που του απάντησε: “Δεν έχεις τίποτα και θα σε εκμηδενίσω»…. Διαθέσιμο εδώ
