Του Δημήτρη Βρεττού,
Η “Black Friday”, η τέταρτη δηλαδή Παρασκευή του Νοεμβρίου, έχει καθιερωθεί άτυπα ως το εναρκτήριο λάκτισμα των Χριστουγεννιάτικων αγορών και κατ’ επέκταση του καταναλωτικού πυρετού στις Η.Π.Α. ήδη από τη δεκαετία του ’50. Η πρώτη χρήση του όρου χρονολογείται από το 1961, όταν τα κυκλοφοριακά προβλήματα που σημειώνονταν κατά τόπους, την επομένη της ημέρας των Ευχαριστιών ενοχλούσαν τους πεζούς, ενώ μεταγενέστερα ο όρος απέδωσε την αύξηση του λιανεμπορίου από «κόκκινο» σε «μαύρο». Τη «Μαύρη Παρασκευή», τα καταστήματα ανοίγουν τις πύλες τους στο κοινό από τις πρώτες πρωινές ώρες, το οποίο επιδίδεται σε ένα ανελέητο σαφάρι ευκαιριών, ενώ δεν λείπουν και τα… ευτράπελα, όπως οι τσακωμοί πελατών για ορισμένα είδη πώλησης ή οι απάτες επιτηδείων, ως απόρροια της φρενίτιδας που επικρατεί. Από τις αρχές του 21ου αιώνα, έγιναν προσπάθειες να εισαχθεί η Black Friday και σε άλλες χώρες, ενώ στη χώρα μας η πρακτική αυτή που εξελίχθηκε σε φαινόμενο, εισήχθη για πρώτη φορά το 2015.
Ο κλάδος των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών πρωταγωνίστησε για μια ακόμη φορά στον καταναλωτικό, ή μάλλον εκπτωτικό πυρετό, της Black Friday, ωστόσο για επιχειρηματίες άλλων κλάδων του λιανεμπορίου, αυτή η «Μαύρη Παρασκευή» αποδείχθηκε περισσότερο… «μαύρη» από ό,τι οι ίδιοι προέβλεπαν. Την ήδη μουδιασμένη αγοραστική κίνηση, επιδείνωσαν οι έντονες βροχοπτώσεις, οι χαμηλές θερμοκρασίες και οι εντατικοί έλεγχοι για εμβολιασμένους ή νοσήσαντες καταναλωτές. Αντίβαρο της αρνητικής αυτής κατάστασης αποτέλεσαν οι online αγορές, οι οποίες ισορρόπησαν τις ζημίες της αδύναμης φυσικής παρουσίας.
Ο εκπτωτικός θεσμός αποδείχθηκε, ωστόσο, κατώτερος των προσδοκιών για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, οι οποίοι εναποθέσαν τις ελπίδες τους στη σχετικά σταθερότερη πορεία της πανδημίας και της διαχείρισής της σε σχέση με πέρυσι. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Θεόδωρο Καπράλο, πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιώς: «Οι επιχειρήσεις δεν είδαν τον κόσμο που προσδοκούσαν», προκειμένου να αποτυπώσει μια άνευρη γενικά αγοραστική δραστηριότητα, παρά τις εκπτώσεις, οι οποίες κατά περιπτώσεις άγγιζαν ακόμη και το 70%, σε κλάδους όπως αυτόν της ένδυσης, και σημειώνει πως, έστω και τηρουμένων των αναλογιών της προ και μετά lockdown εποχής, «Βρισκόμαστε πάρα πολύ μακριά από το 2019». Επιπλέον, σύμφωνα με τον ίδιο, η περίοδος των εκπτώσεων έχει επεκταθεί χρονικά, γεγονός που αφαιρεί από την δυναμική της «Μαύρης Παρασκευής», αφού η αγοραστική κίνηση έχει ήδη εκτονωθεί σε μεγάλο βαθμό.
Η φετινή Black Friday, πάλι, για τις αλυσίδες μεγάλων σούπερ μάρκετ, αποδείχθηκε πραγματικός θρίαμβος. Οι καταναλωτές ενέδωσαν στον πειρασμό των εκπτώσεων των αλυσίδων λιανικής, με τα είδη σπιτιού να έχουν την τιμητική τους και να ξεπουλούν μέσα σε λίγες ώρες. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που συνέρρεαν μαζικά προς τα σούπερ μάρκετ, προκειμένου να εφοδιαστούν με τρόφιμα ή είδη πρώτης ανάγκης, κατευθυνόμενοι από τον φόβο για ένα πιθανό νέο lockdown, κάτι που όμως διαψεύστηκε από τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, όπως θα δούμε παρακάτω. Όπως είναι φυσικό, οι ουρές στα ταμεία των μεγάλων σούπερ μάρκετ ήταν πρωτοφανείς, και έφεραν στο μυαλό εικόνες Παραμονής Χριστουγέννων άλλων εποχών.
Οι επιχειρηματίες φαίνονται ακόμη απρόθυμοι να καταθέσουν τα όπλα και ποντάρουν στην κορύφωση των online αγορών τη Δευτέρα που ακολουθεί την Black Friday, η οποία δεδομένης αυτής της συνθήκης, είναι γνωστή ως “Cyber Monday”. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον κύριο Καπράλο: «Πρέπει να κρατήσουμε την αγορά ανοιχτή, τηρώντας παράλληλα όλα τα μέτρα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Θέλουμε ανοιχτά καταστήματα, με σεβασμό στη δημόσια υγεία», ειδικά ενόψει του καταναλωτικού πυρετού των Χριστουγέννων. Εξάλλου, χωρίς να αποτελεί απαράβατο νόμο, το τετραήμερο μεταξύ Black Friday και Cyber Monday δίνει στοιχεία για την καταναλωτική τάση της αγοράς, τα οποία δύνανται να συνθέσουν τη γενική εικόνα των γιορτών, σε όρους αγοραστικής κίνησης.
Στα πλαίσια της συνέντευξης τύπου που δόθηκε πριν λίγες μέρες, ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, διέψευσε τα πιο απαισιόδοξα σενάρια πουν κάνουν λόγο για ένα επερχόμενο lockdown, βάζοντας τέλος σε όλη την παραφιλολογία γύρω από αυτό. Σύμφωνα με τον κύριο Γεωργιάδη: «Δεν θα υπάρξει κανένα μέτρο που θα επηρεάσει τη ζωή των εμβολιασμένων, καθώς δεν έχουμε το ηθικό δικαίωμα να το κάνουμε. Στόχος όλων των μέτρων είναι να έχουμε γιορτές με την αγορά να λειτουργεί». Παράλληλα, ο Υπουργός απέκλεισε κάθε συζήτηση για νέα μέτρα στήριξης. «Μια συζήτηση για νέα μέτρα είναι εκτός τόπου και χρόνου. Δεν μπορούν να υπάρξουν νέα οικονομικά μέτρα σε συνθήκες πληθωρισμού σαν αυτές», εξήγησε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Πώς κινήθηκε η αγορά τη Black Friday – Ποιοι ξεχώρισαν και για ποιους οι προσδοκίες δεν επαληθεύτηκαν, insider.gr. Διαθέσιμο εδώ.
- Black Friday 2021: Πότε είναι φέτος – Τι πρέπει να προσέχουν οι καταναλωτές, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
