17.7 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΠολιτικήΓνώμηΗ ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στο σύγχρονο ελληνικό νομοθετικό σύστημα

Η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στο σύγχρονο ελληνικό νομοθετικό σύστημα


Του Γιώργου Γιαρμά,

Εάν αυτό το άρθρο γράφονταν δεκαπέντε χρόνια πριν, πιθανώς να θεωρούταν ερειστικό, προκλητικό ή ακόμη και σκανδαλώδες. Πολλοί θα το ευτέλιζαν, θα αμφισβητούσαν σχεδόν αντανακλαστικά κάθε ισχυρισμό μου και θα απέρριπταν αδιαμφισβήτητα την ιδέα που προσπαθώ να προωθήσω. Ευτυχώς, όμως, σήμερα, εν έτει 2021, η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί πλέον «ταμπού» και το θέμα μπορεί να συζητηθεί ανοιχτά, με σεβασμό προς την εν λόγω κοινωνική ομάδα, καθώς εφεξής μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας έχει επαναθεωρήσει τη στάση της απέναντι στην LGTBQ+ κοινότητα και έχει αναπτύξει μια διάθεση ανεκτικότητας, αν όχι υποστήριξης. Το ζήτημα όμως είναι το εξής: Κατά πόσο η εγχώρια νομοθεσία ακολουθεί αυτή την κοινωνική τάση; Πόσο έχει αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο προς όφελος των ομοφυλόφιλων τα τελευταία χρόνια και πόσα ακόμα βήματα πρέπει να περπατηθούν, ώστε να υλοποιηθεί το θεμιτό αποτέλεσμα;

Ως λευκός straight άνδρας, είμαι πιθανώς ο λιγότερο κατάλληλος να μιλήσω για τους αγώνες και τα βάσανα που πέρασε η συγκεκριμένη κοινότητα – ή, για να είμαστε ειλικρινείς, οποιαδήποτε άλλη μειονοτική κοινότητα – σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, μέχρι σχετικά πρόσφατα, που ξεκίνησε η προσπάθεια να πάψει να αντιμετωπίζεται ως μια κοινωνικά περιθωριοποιημένη μειονότητα. Δεν θα προσπαθήσω καν. Ας το παραδεχτούμε. Τα πράγματα ήταν ανέκαθεν και συνεχίζουν να είναι μέχρι σήμερα ευκολότερα για τη δική μας «κατηγορία». Ο ψυχολογικός πόλεμος, το κοινωνικό στίγμα, η αγανάκτηση που προκαλεί η εσωτερική σύγκρουση του «θέλω» και του «πρέπει», του «εγώ» και του «υπερεγώ», είναι πράγματα που μόνο μπορώ να φανταστώ και να υποθέσω.

Έχοντας, λοιπόν, όλο αυτό το βαρύ φορτίο, τώρα πλέον, που η κοινωνία είναι καλύτερα ενημερωμένη και οι πολίτες, ιδιαίτερα των μικρότερων ηλικιών, πιο ευαισθητοποιημένοι σχετικά με το ζήτημα, η LGTBQ+ κοινότητα όχι μόνο δεν προσπαθεί να λάβει εξηγήσεις από τους ιθύνοντες για την αδικία που βίωσε όλα αυτά τα χρόνια, απλώς επειδή ξέφευγε από το καθιερωμένο, αλλά, αντιθέτως, μοχθεί για να διεκδικήσει από την πολιτεία μόνο την πρόσβασή της σε ένα από τα πλέον στοιχειώδη δικαιώματα: αυτό της ισότητας. Και πότε θα έχει επιτευχθεί πραγματική νομική ισότητα; Μόνο όταν τα ομόφυλα ζευγάρια αποκτήσουν το δικαίωμα να βάζουν την σφραγίδα στην αγάπη τους με την τελετή του γάμου.

Φωτογράφος: ΔΑΦΝΗ ΠΑΣΣΙΣΗ-ΚΟΚΟΤ

Η πρώτη χώρα που αναγνώρισε νομικά τον γάμο των ομοφυλόφιλων ήταν η Ολλανδία, την 1η Απριλίου 2001. Από τότε, 28 ακόμη χώρες έχουν νομιμοποιήσει την τελετή του πολιτικού γάμου, με τις περισσότερες να είναι κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει ορισμένα βήματα για τη νομική αναγνώριση της ένωσης των ομόφυλων ζευγαριών ως ισότιμο δικαίωμα με των ετερόφυλων, το νομικό σύστημα υστερεί όσον αφορά την πλήρη ισονομία. Αν και ο κανονικός γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου δεν έχει ακόμη θεσπιστεί από το κράτος, πράγμα που, κατά τη γνώμη μου, είναι κατακριτέο, έχουν ληφθεί ορισμένα νομικά μέτρα προς όφελος της κοινότητας. Αν και οι ομοφυλόφιλοι σίγουρα αντιμετωπίζουν ορισμένες κοινωνικές προκλήσεις, οι ομόφυλες σχέσεις έχουν πάψει να είναι παράνομες ήδη από το 1951, ενώ από το 2005 κι έκτοτε έχουν τεθεί σε ισχύ νόμοι, οι οποίοι αποτρέπουν τις διακρίσεις στον εργασιακό χώρο.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει άλματα προόδου. Το 2008, ο Δήμαρχος της Τήλου, Αναστάσιος Αλιφέρης, εκμεταλλευόμενος μία νομική παράλειψη από έναν νόμο του 1982 ο οποίος νομιμοποιούσε τον γάμο μεταξύ δύο νομικών προσώπων, χωρίς να διασαφηνίζει το φύλο των προσώπων αυτών, πραγματοποίησε δύο τελετές ομόφυλων γάμων στο νησί. Προς μεγάλη απογοήτευση της LGTBQ+ κοινότητας, οι γάμοι ακυρώθηκαν με δικαστική απόφαση αργότερα, το 2009. Το 2015, παρά τις έντονες αντιδράσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, της οποίας στο κήρυγμα την κεντρική θέση κατέχει η αγάπη, η επίσημη δήλωσή της ήταν πως «η τροπολογία θέτει πλέον κατά τρόπο φρικιαστικό στη χώρα μας τη θεσμοθέτηση της ανατροπής της ανθρώπινης οντολογίας και φυσιολογίας και την κατοχύρωση της ψυχοπαθολογικής εκτροπής της ομοφυλοφιλίας».

Η προαναφερθείσα τοποθέτηση αναφερόταν στο ότι η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ νομιμοποίησε το αποκαλούμενο «Σύμφωνο Συμβίωσης», το οποίο έδινε για πρώτη φορά στους ομοφυλόφιλους τη δυνατότητα της νομικής αναγνώρισης της ένωσής τους. Επρόκειτο για μία συμβολαιογραφική πράξη που καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις δύο ενηλίκων ανεξαρτήτως φύλου, οι οποίοι συμβιώνουν. Στην ουσία, το έγγραφο δεν διαφέρει πολύ από αυτό του πολιτικού γάμου, αν και δεν προσφέρει ακριβώς την ίδια νομική προστασία στο νοικοκυριό που το επιλέγει. Το Σύμφωνο Συμβίωσης αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη νίκη της gay κοινότητας στην χώρα. ακολούθησαν και άλλα, αξιόλογα επιτεύγματα, όπως όταν το 2017 οι transsexual πολίτες απέκτησαν το δικαίωμα να αλλάζουν νομικά το φύλο τους, χωρίς απαραίτητα να πραγματοποιούν πρώτα επέμβαση αλλαγής φύλου. Αργότερα, το 2018, ένα non-binary έγινε το πρώτο άτομο με νομικά κατοχυρωμένο ουδέτερο όνομα. Τέλος, από το Μάιο του 2018, επιτρέπεται στα ομόφυλα ζευγάρια να γίνονται ανάδοχοι γονείς.

Πηγή εικόνας: monkeybusinessimages via iStock by Getty images

Το εκπαιδευτικό σύστημα προσπαθεί, από το 2016 και έπειτα να ακολουθήσει αυτούς τους ρυθμούς προόδου με την καθιέρωση μιας εβδομάδας σεξουαλικής αγωγής, κατά τη διάρκεια της οποίας, οι ηλικιακά ωριμότεροι μαθητές ενημερώνονται για τη σεξουαλική επαφή των ατόμων του ίδιου φύλου, την ομοφοβία και την τρανσφοβία. Βέβαια, αν και η κίνηση αυτή εκτιμάται, δεν είναι αρκετή. Το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής, με το τόσο ευαίσθητο και σημαντικό περιεχόμενο, κρίνεται απαραίτητο να βρίσκεται στο εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθητών όλων των ηλικιών και όχι να διδάσκεται απλώς στο πλαίσιο μιας θεματικής εβδομάδας. Οι αρετές της ανεκτικότητας και του σεβασμού  απέναντι στο διαφορετικό σε όλες τις κοινωνικές ομάδες, είναι κάτι που πρέπει σταδιακά να καλλιεργηθεί στη συνείδηση του μαθητή από την παιδική του ηλικία και σταδιακά και είναι αδύνατο να εμφυτευτούν ξαφνικά, μέσα σε μια θεματική βδομάδα.

Αν και συγκριτικά με άλλες χώρες, θα μπορούσε να ειπωθεί πως το νομοθετικό σύστημα της Ελλάδας έχει επιδείξει μια σχετικά προοδευτική στάση στο θέμα της ομοφυλοφιλίας, υπάρχουν ακόμα «ανοιχτές εκκρεμότητες», ώσπου να μπορέσουμε να πούμε με αυτοπεποίθηση πως ζούμε σε μια χώρα όπου όλοι, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα. Μέχρι να θεσπιστεί ο πολιτικός γάμος των ομοφυλοφίλων, μέχρι να δοθεί στα ομόφυλα ζευγάρια η δυνατότητα να υιοθετούν, μέχρι το εκπαιδευτικό σύστημα να λάβει μέτρα για την καταπολέμηση της ομοφοβίας και των στερεοτύπων από μικρή κιόλας ηλικία, είναι αδύνατο να θεωρήσουμε την ελληνική κοινωνία ένα φιλόξενο περιβάλλον για κάθε είδος ποικιλομορφίας.


TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Γιώργος Γιαρμάς
Γιώργος Γιαρμάς
Γεννήθηκε το 2002 στην Αθήνα, ενώ ιδιαίτερη του πατρίδα είναι η Μυτιλήνη. Σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ταυτόχρονα παρακολουθεί μαθήματα Δημοσιογραφίας και Reporting σε ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα. Αγαπά ιδιαίτερα το γράψιμο, καθώς το θεωρεί έναν τρόπο εξωτερίκευσης των συναισθημάτων του και εκτόνωσης των κοινωνικών του προβληματισμών.