20.5 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΠολιτισμόςΜουσική«Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά», μέσα από 10 σύγχρονες διασκευές

«Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά», μέσα από 10 σύγχρονες διασκευές


Της Μυρτούς Ναστούλη, 

Ένα υπόγειο ταβερνάκι, καπνός και μία παρέα μαζεμένη γύρω από ένα τραπέζι, πίνουν κρασί ή τσίπουρο, ό,τι είναι πιο φθηνό. Ο ένας «πέθανε» στη φυλακή, άλλος το ’22 στη Σμύρνη και οι υπόλοιποι κάθε φορά που βγαίνουνε στον δρόμο οι κοπέλες που αγαπούν. Πιάνουν τότε μπουζούκι, μπαγλαμά και λεν’ τις ιστορίες τους, που γράφουν ιστορία. Αυτή είναι, λοιπόν, η «συνταγή» των πρώτων ρεμπετών, που κοινωνικά στιγματισμένοι, απόκληροι και ξεριζωμένοι, μετέφραζαν τα πάθη της ζωής τους μέσα από λαϊκές μελωδίες.

Ακόμα κι αν δεν είστε πιστοί ακροατές του ρεμπέτικου τραγουδιού, είναι αδύνατον να μην έχετε ακούσει έστω μία φορά τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» του Τσιτσάνη, το «Μη μου ξαναφύγεις πια» με τη βαριά φωνή της Σωτηρίας Μπέλλου ή το «Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια» του Βαμβακάρη. Η αξία των στίχων τους είναι διαχρονική και η μελωδία τους τόσο βαθιά ριζωμένη στην ελληνική μουσική κουλτούρα που συγκινούν, ανεξαρτήτως ηλικίας, όποιον κι τα συναντά.

Κι αν οι προτιμήσεις αλλάζουν και τα ρεμπέτικα μοιάζουν να χάνουν την απήχηση που είχαν παλιότερα, υπάρχουν καλλιτέχνες που τα εκτιμούν και φροντίζουν να τα «προωθούν» σε νεότερα και διαφορετικά μουσικά κοινά. «Παντρεύοντας» πασίγνωστες ρεμπέτικες επιτυχίες με τους προσωπικούς τους ήχους, παρουσιάζουν στους ακροατές τους μια εκδοχή των τραγουδιών, πιο συμβατή με τα δικά τους γούστα, η οποία συνεισφέρει στη διεύρυνση του ρεμπέτικου ακροατηρίου.

Ξεχωρίζουν και εντυπωσιάζουν  οι παρακάτω.

1. ΑχάριστηΕλελεύ

«Δε ρώτησες τόσο καιρό για μένα,
πώς πέρασα, τρελή, στη ξενιτιά»,
με αυτό το παράπονο ξεκινά ο Βασίλης Τσιτσάνης ένα από τα κορυφαία του τραγούδια που έγραψε κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Με «βαρείς» στίχους και λιτή ενορχήστρωση, συνηθισμένα στοιχεία του ρεμπέτικου τραγουδιού, αλλά και με την καινοτόμα επιλογή τριφωνίας στην ερμηνεία, οι φωνές των Γεωργακοπούλου, Περπινιάδη και Τσιτσάνη, εξακολουθούν να μας μεταδίδουν την «πικρία» των στίχων του από το ’47. Το ίδιο κατορθώνουν και οι Ελελεύ μέσω της ιδιαίτερης εκτέλεσής τους.

2. Πέφτεις σε λάθη – Gadjo Dilo

Μέσα στα τόσα λάθη που μας διηγούνται ο Βασίλης Τσιτσάνης και η Σωτηρία Μπέλλου, θα ήταν αδύνατον να μην αναγνωρίσουμε το πόσο σωστά «δένει» μαζί τους ο ήχος των Gadjo Dilo. Παρουσιάζοντας μια εντελώς διαφορετική ερμηνεία του τραγουδιού, σε ρυθμούς swing και jupsy jazz, ξεσηκώνουν και δημιουργούν την απόλυτη αντίφαση μεταξύ στίχων και μελωδίας.

3. Μπαξέ Τσιφλίκι – The Burger Project

Οι The Burger Project αναλαμβάνουν να μας ξεναγήσουν στη Θεσσαλονίκη μέσω της δικής τους, funky εκδοχής του «Μπαξέ Τσιφλίκι», όπως κάποτε μας ξενάγησε ο Τσιτσάνης, καθιστώντας το τραγούδι μία καταγραφή των πιο γνωστών και πολυσύχναστων περιοχών της συμπρωτεύουσας.

4. Αργοσβήνεις μόνη – Imam Baildi

Δίνοντας ένα τέλος στο μονοπώλιο του Τσιτσάνη, δε θα μπορούσαμε να μη συμπεριλάβουμε τους latin ρυθμούς των Imam Baildi, που εμπνευσμένοι ο καθένας το δικό του αγαπημένο είδος μουσικής, συνθέτουν ποικιλόμορφες μελωδίες και μας παρασύρουν να τις ακολουθήσουμε.

5. Ο Πασατέμπος – Imam Baildi

Με τη χρήση ηλεκτρονικής μουσικής και απλόχερες παρεμβάσεις στον τελικό ήχο, οι Imam Baildi δημιουργούν το remix που επιτρέπει στον «μεγάλο» Μανώλη Χιώτη και το πρωτοποριακό τετράχορδο μπουζούκι του να ακούγονται κατ’ επανάληψη στα μπαράκια της Αθήνας.

6. Παράξενη κοπέλα – Υπόγεια Ρεύματα

«Τι παράξενη κοπέλα είσαι ‘συ
τι μεράκια έχεις και σε βασανίζουν,
ώρα τώρα το ‘χεις ρίξει στο κρασί
και τα μάτια σου τα βλέπω να δακρύζουν»

Σαν να μην ήταν αρκετή η θλίψη που εκπέμπουν οι στίχοι του Χιώτη, τα Υπόγεια Ρεύματα απαρνιούνται το μπουζούκι και μονάχα με τη συνοδεία κιθάρας, προσθέτουν μία διακριτική μελωδία σε αυτή την αργή εκτέλεση – απαγγελία, που μου επιτρέπει να πω πως τα μάτια σας, τα βλέπω να δακρύζουν.

7. Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά – Αντώνης Μιτζέλος

Το ρεμπέτικο γίνεται ροκ, το μπουζούκι ηλεκτρική κιθάρα και ο Μάρκος Βαμβακάρης, Αντώνης Μιτζέλος. Η δεξιοτεχνία όμως με την οποία χειρίζονται το κάθε όργανο και τους στίχους του κομματιού, παραμένει εκπληκτική και στους δύο.

8. Νόστιμο, τρελό μικρό μου – Markos Elektrik

Το κουαρτέτο “Markos Elektrik”, συνοδευόμενο από την εκπληκτική φωνή της Νεκταρήλιας Τσομπάνογλου, απλώνει ένα πέπλο μυστηρίου πάνω από το τραγούδι του Βαμβακάρη, όπως ακριβώς και η μελαχρινή του μούσα.

9. Στην Υπόγα – Brendan Perry (In the Basement)

Μία εντελώς διαφορετική διασκευή από τις προηγούμενες, επιμελημένη από τον Βρετανό οργανοπαίκτη Brendan Perry, ο οποίος σε αντίθεση με τους προηγούμενους διατηρεί τον ρεμπέτικο ήχο, αλλά μεταφράζει τους στίχους του Κώστα Μπέζου και ερμηνεύει στα Αγγλικά.

10. Μισιρλού – Dick Dale

Οι νεότεροι έχουμε συνδέσει τη μελωδία του «Μισιρλού» με το soundtrack της πασίγνωστης ταινίας του Tarantino, “Pulp Fiction”, είτε με τους Black Eyed Peas και το τραγούδι “Pump it”, του οποίου αποτελεί βάση. Οι λίγο παλαιότεροι ίσως το συνδυάζουν με τον κιθαρίστα Dick Dale, ο οποίος αφού προκλήθηκε να παίξει ένα σόλο με μία μόνο χορδή, απάντησε με το «Μισιρλού».

Το πρωτότυπο τραγούδι όμως, κατοχύρωσε ο Δημήτρης Πατρινός, όταν το πρωτοτραγούδησε με την κομπανία του στην Αθήνα το 1927. «Μισιρλού» σημαίνει μουσουλμάνα της Αιγύπτου και το ομώνυμο τραγούδι αποτελεί εξομολόγηση του απαγορευμένου έρωτα ενός χριστιανού.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
  • Μισιρλού: Το ρεμπέτικο με την παγκόσμια επιτυχία, in.gr, διαθέσιμο εδώ.
  • «Αχάριστη, δεν πόνεσες για μένα, κι αυτό το βρίσκω να ‘ναι άδικο». Το τραγούδι με το “αντρίκιο” παράπονο του Βασίλη Τσιτσάνη, Μηχανή του Χρόνου, διαθέσιμο εδώ.
  • Το τετράχορδο μπουζούκι του Μανώλη Χιώτη, imerodromos.gr, διαθέσιμο εδώ.
  • ”Μπαξέ Τσιφλίκι” ένα τραγούδι, μια ιστορία, thessalonikiartsandculture.gr, διαθέσιμο εδώ.

 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Μυρτώ Ναστούλη
Μυρτώ Ναστούλη
Διανύει το τρίτο έτος των σπουδών της στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου. Αγαπά το θέατρο, τη συγγραφή, τη φωτογραφία και τις ανηφόρες στο Κουκάκι. Όταν δεν ανεβαίνει ανηφόρες, απολαμβάνει βόλτες με τον ηλεκτρικό, γιατί σε κάθε βαγόνι στριμώχνεται μια μικρογραφία της Αθήνας. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά, αλλά καμιά τους δε την εντυπωσιάζει όσο το ελληνικά. Πιστεύει ότι τα Σαββατιάτικα πρωινά είναι για βόλτες στον ήλιο και ότι η ποίηση του Λειβαδίτη θα σώσει τον κόσμο.