Φονική επίθεση drone στην Καμπούλ: Πώς οι αμερικανικές υπηρεσίες μπέρδεψαν νερά με εκρηκτικά

Της Ροδάνθης Αλεξίου,

Ήταν 29 Αυγούστου, όταν ένα αμερικανικό στρατιωτικό drone χτύπησε τον λάθος στόχο στην Kabul. Η επίθεση στο όχημα στοίχισε τη ζωή σε 10 άοπλους πολίτες, ανάμεσά τους 7 παιδιά. Ο στόχος; Η αποτροπή άλλης μιας επίθεσης στο Hamid Karzai International Airport από τους Islamic State Khorasan, την ομάδα που έλαβε την ευθύνη για τον βομβαρδισμό στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, όπου χάθηκαν 13 Αμερικανοί στρατιώτες και παραπάνω από 140 πολίτες. Ο τελικός απολογισμός της επίθεσης του αμερικανικού drone, ήταν Αφγανοί πολίτες, οι οποίοι, ωστόσο, δεν αποτελούσαν μέλη μιας τρομοκρατικής οργάνωση.

Οι τελευταίοι δύο μήνες στο Αφγανιστάν, χαρακτηρίστηκαν από χάος και φόβο λόγω της πρόχειρης απομάκρυνσης των αμερικανικών στρατευμάτων και της ανάληψης της εξουσίας από τους Ταλιμπάν. Η πολιτική σκηνή άλλαξε ραγδαία στην περιοχή και ενώ έχουν υπάρξει πολλές αναλύσεις για το τι πήγε λάθος και τι θα μπορούσε να αποφευχθεί στην περιοχή, οι αθώοι πολίτες που γίνονται παράπλευρες απώλειες σπάνια είναι πρώτη είδηση για παραπάνω από ένα απόγευμα. Υπήρχαν δύο μεγάλες επιθέσεις τις τελευταίες βδομάδες εκτός πεδίου μάχης. Η επίθεση αυτοκτονίας στο αεροδρόμια της Καμπούλ από την ISIS-K, που κόστισε την ζωή σε παραπάνω από 140 Αφγανούς πολίτες και σε 13 Αμερικανούς στρατιωτικούς (11 πεζοναύτες και έναν στρατιωτικό γιατρό του Ναυτικού) –όπως ανέφερε ο στρατηγός του Σώματος των Πεζοναυτών των Η.Π.Α. και διοικητής της Κεντρικής Διοίκησης των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων Κένεθ ΜακΚένζι σε δηλώσεις του. Αμερικανοί αξιωματούχοι αποκλείουν το ενδεχόμενο η κυβέρνηση των Ταλιμπάν να γνώριζε για την επίθεση, με τον εκπρόσωπό τους κιόλας να αναφέρει: «Το Ισλαμικό Εμιράτο καταδικάζει έντονα τον βομβαρδισμό αμάχων στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, ο οποίος πραγματοποιήθηκε σε μια περιοχή όπου η ασφάλεια βρίσκεται στα χέρια των αμερικανικών δυνάμεων. Το Ισλαμικό Εμιράτο δίνει μεγάλη προσοχή στην ασφάλεια και την προστασία των ανθρώπων του (…)». Η δεύτερη επίθεση έγινε από τους Αμερικανούς και, όπως τραγικά αποδείχτηκε, πραγματοποιήθηκε λόγω λάθος πληροφοριών.

Όλα ξεκίνησαν δύο μέρες μετά τη φονική επίθεση στο αεροδρόμιο, όταν οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών άρχισαν να παρακολουθούν τον οδηγό ενός άσπρου αυτοκινήτου, επειδή οι δραστηριότητες της ημέρας του θεωρήθηκαν ύποπτες. Οι Αμερικανοί θεώρησαν ότι ο οδηγός —την ταυτότητα του οποίου ανακοίνωσαν ότι δεν γνώριζαν— είχε επισκεφτεί ένα καταφύγιο της ISIS την 29^η Αυγούστου και είχε παραλάβει ένα πακέτο με εκρηκτικά, τα οποία τοποθέτησε μέσα στο αυτοκίνητο. Οι αμερικανικές υπηρεσίες ακολούθησαν το αυτοκίνητο και όταν αυτό σταμάτησε μερικά χιλιόμετρα μακριά από το αεροδρόμιο, αποφάσισαν ότι ήταν η καλύτερη στιγμή να το χτυπήσουν με drone για να προλάβουν μια καινούρια τρομοκρατική επίθεση και να αποφύγουν όσο τις περισσότερες παράπλευρες απώλειες αν τα εκρηκτικά μέσα στο αυτοκίνητο ήταν πολλά. Τα εκρηκτικά δεν ήταν παρά μπουκάλια νερό και 7 παιδιά και 3 ενήλικες περαστικοί έχασαν τη ζωή τους ακαριαία. Η επιχείρηση ήταν μια αποτυχία.

Οι New York Times ερεύνησαν τα γεγονότα εκείνης της μέρας. Αρχικά, βρήκαν την ταυτότητα του «ύποπτου» οδηγού. Ο Zemari Ahmadi, 46 ετών και ηλεκτρολόγος μηχανικός στη Nutrition and Education International, μια ομάδα βοήθειας με έδρα την Καλιφόρνια, πήγαινε στη δουλειά του το πρωινό της 29^ης Αυγούστου. Η στάση που έκανε δεν ήταν σε κάποιο καταφύγιο της ISIS για να παραλάβει εκρηκτικούς μηχανισμούς, αλλά στο σπίτι του αφεντικού του –ο οποίος αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή με την ISIS– για να παραλάβει τον φορητό υπολογιστή του που του είχε ζητήσει. Ο Ahmadi πήρε μαζί του στο αυτοκίνητο και άλλους δύο συνάδελφούς του και σταμάτησαν στα κεντρικά της εταιρείας τους για να φορτώσουν νερά μέσα στο όχημα. Οι αμερικανικές υπηρεσίες που δεν γνώριζαν ότι αυτό το μέρος ήταν της εταιρείας, θεώρησαν ότι μετέφεραν εκρηκτικά λόγω άλλων πληροφοριών που είχαν, ότι η ISIS σκόπευε να επιτεθεί σε μια τοποθεσία που έτυχε να ήταν κοντά στη διεύθυνση των κεντρικών της Nutrition and Education International. Έτσι, όταν βρήκαν την ευκαιρία να καταστρέψουν το όχημα για να μην φτάσει σε μια πιο πολυσύχναστη περιοχή με περισσότερους περαστικούς, πήραν την απόφαση να χτυπήσουν. Οι μετέπειτα έρευνές τους φανέρωσαν το τραγικό τους λάθος.

Οι αμερικανικές στρατιωτικές υπηρεσίες έλαβαν την ευθύνη και ζήτησαν συγγνώμη για την επίθεση μόλις αποκαλύφθηκαν τα λάθη τους, που κόστισαν τη ζωή σε άοπλους πολίτες και παιδιά. Πολλοί είναι εκείνοι που ζητούν αναθεώρηση των διαδικασιών που χρησιμοποιεί ο στρατός για τον εντοπισμό στόχων και την πραγματοποίηση επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. «You never want to judge too much from a single incident, but the way they bungled fundamental operational things is really troubling and suggests more than a one-off mistake», ανέφερε ο Luke Hartig, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας για την πολιτική μη επανδρωμένων αεροσκαφών επί Προεδρίας Obama. Μένει να δούμε τις αλλαγές που θα εφαρμόσουν οι Αμερικανοί για τέτοιες επιθέσεις, έτσι ώστε να μην κοστίσουν τη ζωή σε αθώους πολίτες. Όσο για την οικογένεια του Ahmadi, η συγγνώμη των Αμερικανών δεν βοήθησε στον πόνο και στις καινούριες δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπίσουν, όταν από στόχος των Η.Π.Α. για εμπλοκή με την ISIS, έγιναν στόχος της κυβέρνησης των Ταλιμπάν, αφού αποκαλύφθηκε ότι ο Ahmadi δούλευε για μια αμερικανική εταιρεία. Συμπερασματικά, στρατιωτικές αποφάσεις πρέπει να παρθούν για τις επιθέσεις με drones γρήγορα για να αποφευχθεί άλλη μία τέτοια τραγωδία. Κανένας στρατηγός που είχε κάποια εμπλοκή στην επίθεση της 29^ης Αυγούστου, δεν έχασε τη θέση του.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• A Botched Drone Strike in Kabul Started With the Wrong Car, NYT, Διαθέσιμο εδώ.
• Pentagon acknowledges Aug. 29 drone strike in Afghanistan was a tragic mistake that killed 10 civilians, NYT, Διαθέσιμο εδώ.