Της Αγγελικής Κόκκαλη,
1185: Ο Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός θανατώνεται βάναυσα στην Κωνσταντινούπολη. Είχε ανέβει στο θρόνο το 1183, αφότου ανέτρεψε, εκμεταλλευόμενος οικογενειακές έριδες και το πνεύμα αντιλατινισμού, τον ανήλικο Αλέξιο Β’ Κομνηνό και τη μητέρα του, Μαρία της Αντιοχείας. Μάλιστα, η έναρξη της βασιλείας του σηματοδοτήθηκε από τη σφαγή των Λατίνων της αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο χρόνων, ο Ανδρόνικος προσπάθησε να χαλιναγωγήσει την κρατική διαφθορά, αλλά όντας ασταθής, δεσποτικός και, ουσιαστικά, μη νόμιμος αυτοκράτωρ, αποτέλεσε στόχο επίδοξων στασιαστών. Σταδιακά, ο λαός που υποστήριξε την άνοδό του, άρχισε να δυσφορεί. Ειδικά, όταν το 1185 οι Νορμανδοί κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη, ο Ανδρόνικος δέχτηκε σκληρή κριτική για την αναποτελεσματική άμυνά του. Ως ανταπάντηση, επέβαλε την καταδίκη όσων τον αποδοκίμασαν, συμπεριλαμβανομένου και του στρατηγού Ισαάκιου Αγγέλου. Ο Ισάακιος, ωστόσο, κατόρθωσε να βρει υποστηρικτές και με τη βοήθεια του Πατριάρχη Βασίλειου Β’ Καματερού στέφτηκε αυτοκράτορας. Ο Ανδρόνικος προσπάθησε μάταια να ανατρέψει τη στέψη του. Εν τέλει, οι υποστηρικτές του νέου αυτοκράτορα τον συνέλαβαν, πριν εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη. Τότε, έπεσε θύμα μιας πολύωρης εκτέλεσης, παραπλήσιας εκείνων που ο ίδιος προκαλούσε στους αντιπάλους του. Σύμφωνα με την ιστορική παράδοση, ξυλοκοπήθηκε, ακρωτηριάστηκε, φυλακίστηκε, σύρθηκε από μια καμήλα στην Πόλη και στο τέλος, μαχαιρώθηκε θανάσιμα από δύο Λατίνους στρατιωτικούς.
1733: Ο Στανίσουαφ γίνεται βασιλιάς της Πολωνίας για δεύτερη φορά. Είχε προηγουμένως ανέλθει στην εξουσία για μισή δεκαετία, το 1704. Εντούτοις, ανατράπηκε από τον Αύγουστο Β’, ο οποίος, αφού κέρδισε την εμπιστοσύνη των ευγενών της χώρας, τον εξόρισε. Το Φεβρουάριο του 1733, ο Αύγουστος πέθανε και ο Στανίσουαφ ξεκίνησε εκστρατεία ανεύρεσης υποστηρικτών, για να ξανανέβει στο θρόνο της Πολω-Λιθουνιακής Συνομοσπονδίας. Η θέση του ισχυροποιήθηκε, όταν πάντρεψε την κόρη του, Μαρία, με το Λουδοβίκο ΙΔ’ της Γαλλίας. Εκείνο το διάστημα, η Γαλλία προβληματιζόταν από την άνοδο νέων δυνάμεων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Αν ο πεθερός του Λουδοβίκου ΙΔ’ εξασφάλιζε το θρόνο, τότε η Γαλλία θα αποκτούσε σημαντική επιρροή στην Πολωνία. Η Αυστρία και η Ρωσία, ωστόσο, δεν επιθυμούσαν μια τόσο ισχυρή Γαλλία. Βασική πηγή υποστήριξης του Στανίσουαφ στην εκστρατεία του υπήρξαν οι ευγενείς της Πολωνίας, οι οποίοι, τελικά, αναδείχτηκαν αρκετοί για να τον εξελέγξουν βασιλέα. Η επανεκλογή του δε χαιρετήθηκε θετικά τη Βιέννη και την Αγία Πετρούπολη, με αποτέλεσμα να ηγηθούν, αρχικά υποχθόνια, και στη συνέχεια στρατιωτικά, καμπάνια ανατροπής του. Επιθυμητός υποψήφιος για το θρόνο υπήρξε ο Αύγουστος Γ’, ο γιος του εκλιπόντος βασιλέα. Ξέσπασε, λοιπόν, εμφύλιος πόλεμος διαδοχής, ο οποίος έληξε το 1738 με τη συνθήκη της Βιέννης, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Στανίσουαφ αναγνώρισε τον Αύγουστο Γ’ ως βασιλέα.
1974: O αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ ανετράπη από πραξικόπημα ανήμερα της εθνικής μέρας της Αιθιοπίας. Ο Χαϊλέ είχε ανέβει στον αυτοκρατορικό θρόνο στις 2 Απριλίου του 1930. Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης βασιλείας του, στόχευε στον εκσυγχρονισμό της χώρας, καταργώντας τη δουλεία και παραχωρώντας το πρώτο γραπτό Σύνταγμα της αυτοκρατορίας. Παρόλα αυτά, κυβερνούσε αυταρχικά και μη φιλελεύθερα, καταστέλλοντας τυχόν εξεγέρσεις. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η πολιτική του σταδιοδρομία δέχτηκε διπλό χτύπημα. Αρχικά, τη διετία 1972-1974, ξέσπασε μεγάλος λιμός στην περιοχή του Γόλο και ο Χαϊλέ προσπάθησε να κρύψει τα πραγματικά νούμερα των αποθανόντων, τα οποία, σύμφωνα με ιστορικές εκτιμήσεις, έφταναν τις διακόσες χιλιάδες. Παράλληλα, η πετρελαϊκή κρίση του 1973 έφερε αύξηση των τιμών και προβλήματα στο εμπόριο. Ο λαός, βλέποντας τον αυτοκράτορα να στέκεται αδρανής, ενώ εκείνοι ταλανίζονταν από την επερχόμενη ανεργία και τον πληθωρισμό, ξεσηκώθηκε. Από το Φεβρουάριο του 1974, ξέσπασαν αναταραχές και μια επιτροπή χαμηλόβαθμων στρατιωτικών, η οποία δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του ίδιου έτους, καθαίρεσε το Χαϊλέ στις 12 Σεπτεμβρίου, επιβάλλοντας στρατιωτική κομμουνιστική δικτατορία. Η βασιλική οικογένεια φυλακίστηκε και οι κοντινοί συνεργάτες του πρώην αυτοκράτορα εκτελέστηκαν. Ο ίδιος ο Χαϊλέ απεβίωσε λίγους μήνες αργότερα, ενώ βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Η επιτροπή καταργήθηκε το 1987.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Θεοδώρα Γκουρτζιούμη, Το τέλος μιας δυναστείας: o Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός και η εποχή του (ΑΠΘ, 2019) Διαθέσιμο εδώ
- Warren Treadgold, Βυζάντιο: Επίτομη Ιστορία (Θεσσαλονίκη, 2007)
- Election of King Stanisław Leszczyński in 1733. Regnum meum non est de hoc mundo… Διαθέσιμο εδώ
- Rebellion and famine in the north under Haile Selassie Διαθέσιμο εδώ
- Daniel Dickinson, The last of the Ethiopian Emperors Διαθέσιμο εδώ
