Της Παναγιώτας Μιχαήλ,
Το σπουδαιότερο μήνυμα που μπορείς να δώσεις σε έναν άνθρωπο είναι να μάθει στη ζωή του να δίνει, να προσφέρει και να αγαπά ανιδιοτελώς, χωρίς ανταλλάγματα και απαιτούμενες χάρες. Άλλωστε, ποιο το νόημα να παίρνεις μόνο και να μη δίνεις πίσω, να αγαπιέσαι χωρίς να αγαπάς; Να ζεις μία ζωή μονόπλευρη και εγωκεντρική; Γιατί να μην προσφέρεις βοήθεια και στήριξη, εάν είσαι σε θέση να το κάνεις και μάλιστα με πολύ εύκολο και άμεσο τρόπο;
Το σπουδαίο έργο της αιμοδοσίας βασίζεται εξ ολοκλήρου στην παραπάνω σκέψη και πραγματοποιείται πάντοτε με οδηγό την αλληλεγγύη και την αδελφικότητα. Ο ρόλος της είναι ασύγκριτα ουσιαστικός και αυτό δεν χωράει αμφιβολία. Και για όσους δεν γνωρίζουν εις βάθος το νόημα ή τις διαδικασίες της αιμοδοσίας ή απλώς επιθυμούν να ενημερωθούν περαιτέρω, επιτρέψτε μου να το καταστήσω πιο σαφές.
Τι είναι η αιμοδοσία;
Πρόκειται για τη διαδικασία λήψης αίματος ή επιμέρους συστατικών του από έναν αιμοδότη, με σκοπό τη στήριξη ενός άλλου ατόμου που το έχει ανάγκη (αιμολήπτης). Και μιας και μιλάμε για ανιδιοτέλεια και έχοντας υπόψιν τα αυξημένα ποσοστά εθελοντισμού που παρουσιάζονται σήμερα και που, αν με ρωτάτε, προκαλούν ιδιαίτερη έκπληξη και χαρά, δεν μπορώ παρά να ορίσω και την εθελοντική αιμοδοσία. Αυτή, με τη σειρά της, συνιστά τη δωρεά μονάδων αίματος σε κάποιο νοσοκομείο, όπου οι ίδιοι οι γιατροί αποφασίζουν κατόπιν συνεννόησης πώς ακριβώς θα τις χρησιμοποιήσουν.
Ποιες είναι οι απαιτούμενες διαδικασίες για την αιμοδοσία;
Η διαδικασία που ακολουθείται κατά την αιμοδοσία είναι 100% ασφαλής για τον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς πραγματοποιείται πάντοτε με τη σύμφωνη γνώμη και εντολή αρμόδιου ιατρού και φυσικά μετά από διεξοδική μελέτη του ιατρικού ιστορικού του υποψήφιου αιμοδότη.
Αναλυτικά τα βήματα που ακολουθούνται έως και την αιμοδοσία είναι τα εξής:
- Επίσκεψη στο νοσοκομείο ή στον χώρο που εκτελείται η αιμοδοσία.
- Συμπλήρωση ειδικών εγγράφων και εντύπων σχετικών με το ιατρικό ιστορικό του υποψήφιου αιμοδότη, με σκοπό να επιβεβαιωθεί το αν είναι πράγματι ικανός και ασφαλής να δώσει αίμα και συνάμα να του χορηγηθεί αργότερα η κάρτα εθελοντή αιμοδότη (σε περίπτωση που δίνει αίμα για πρώτη φορά και δεν την κατέχει ήδη).
- Αναμονή και πραγματοποίηση ορισμένων απαραίτητων για τις διαδικασίες εξετάσεων (εξετάσεις αιμοσφαιρίνης και πίεσης) και συνακόλουθη συνάντηση με τον ίδιο τον γιατρό της αιμοδοσίας.
- Στην περίπτωση που ο υποψήφιος κρίνεται ικανός και γερός οργανισμός για να γίνει αιμοδότης, τότε ξεκινά την αιμοληψία, αφού περάσει η απαραίτητη για εκείνη την ημέρα αναμονή.
- Μετά το τέλος της αιμοληψίας δίνεται πάντοτε χυμός και κάποιο σνακ, γλυκό ή φαγητό, προκειμένου να αναπληρωθεί πιο άμεσα το αίμα στον ταλαιπωρημένο οργανισμό.
- Τέλος, δίνονται οδηγίες και συμβουλές για περαιτέρω ενημέρωση επί του θέματος και τυχόν απροσεξίες που μπορεί να προκύψουν μετά την αιμοδοσία.
Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί κανείς να δώσει αίμα;
Δυστυχώς, δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να δώσουν αίμα. Γι’ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη έμφαση και προσοχή στις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ένας αιμοδότης, έτσι ώστε να είμαστε όλοι σίγουροι ότι έχουμε το ελεύθερο της ασφάλειας για να αιμοδοτήσουμε. Πιο συγκεκριμένα:
Αιμοδότης μπορείς να γίνεις μόνον εάν έχεις συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας σου, εάν διαθέτεις βάρος άνω των 50 κιλών, στην περίπτωση του γυναικείου φύλου και άνω των 60 κιλών, σε αυτήν του ανδρικού. Επιπλέον, επιβάλλεται να έχεις φυσιολογικά επίπεδα αιμοσφαιρίνης και αρτηριακής πίεσης, εξού και οι σχετικές εξετάσεις που προηγούνται, όπως χαρακτηριστικά αναφέραμε ανωτέρω. Πέραν των όσων σημειώθηκαν, υπάρχουν και κάποιες άλλες, επιπρόσθετες παράμετροι, από τις οποίες εξαρτάται το εάν είσαι σε θέση να δώσεις αίμα. Ειδικότερα, αίμα απαγορεύεται να δώσουν:
- Ασθενείς με AIDS ή και φορείς του ιού HIV,
- Ασθενείς που πάσχουν από Ηπατίτιδα B και C,
- Άτομα που πάσχουν από Ελονοσία ή διαγνώστηκαν με Ελονοσία στο παρελθόν,
- Άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα, όπως λόγου χάριν καρδιακές παθήσεις, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφροπάθεια, ηπατοπάθεια, αναιμίες ή διάφορα άλλα νοσήματα,
- Άτομα που έχουν σοβαρές αλλεργίες,
- Χρήστες ναρκωτικών ή αλκοολούχων ουσιών,
- Έγκυες γυναίκες ή γυναίκες μητέρες με τοκετό που έχει προηγηθεί τους τελευταίους 6 μήνες από την επιθυμητή για τον υποψήφιο αιμοδότη περίοδο αιμοδοσίας,
- Άτομα που έχουν κάνει κάποιο χειρουργείο, τατουάζ ή piercing τους τελευταίους 6 μήνες από την επιθυμητή για τον υποψήφιο αιμοδότη περίοδο αιμοδοσίας
Ακόμη, προτού προβείς σε διαδικασία αιμοδοσίας, θα ήταν καλό να συμβουλευτείς τον αρμόδιο ιατρό για το εάν έχεις κάνει κάποιο εμβόλιο στην χρονική περίοδο που μας ενδιαφέρει ( ή κοντά σε αυτήν ), για το εάν λαμβάνεις κάποια ειδική φαρμακευτική αγωγή, που πρέπει ο ίδιος εξαρχής να γνωρίζει, για το εάν έχει προκύψει κάποια λοίμωξη στον οργανισμό σου και τέλος, για το εάν υπάρχουν πιθανότητες να έχεις νοσήσει από κάποιου είδους αφροδίσιο νόσημα.
Τι πρέπει να προσέξει ένας υποψήφιος αιμοδότης πριν την αιμοδοσία;
Η διαδικασία της αιμοδοσίας μπορεί να είναι άμεση και απλή σε ό,τι αφορά τον χρόνο και τον απαιτούμενο ιατρικό εξοπλισμό. Ωστόσο, το τελευταίο δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνεται βιαστικά και δίχως την απαραίτητη οργάνωση και προετοιμασία. Γι’ αυτό, απαιτείται ξεκούραση το προηγούμενο βράδυ από την ημέρα που πρόκειται να δώσουμε αίμα (τουλάχιστον 5-6 ώρες ύπνου), αποφυγή κατανάλωσης αλκοολούχων ή ναρκωτικών ουσιών το προηγούμενο βράδυ, να έχουν περάσει τουλάχιστον 6 μήνες από το τελευταίο τατουάζ ή piercing του υποψήφιου αιμοδότη, τουλάχιστον 3 μήνες (για τον άνδρα) και 4 μήνες (για τη γυναίκα) από την τελευταία φορά που έδωσαν αίμα (εάν έχει υπάρξει κι άλλη αιμοδοσία στο παρελθόν) και τέλος, στην περίπτωση της γυναίκας, να μην ταυτίζεται η περίοδος της αιμοδοσίας με αυτήν της εμμήνου ρύσεως.
Κάρτα εθελοντή αιμοδότη
Ένας αιμοδότης που δίνει για πρώτη φορά αίμα συμπληρώνει εκ πρώτης το έντυπο με όλα τα απαραίτητα στοιχεία που αφορούν στο ιατρικό του ιστορικό και την προσωπική του ταυτότητα. Ο υποψήφιος αιμοδότης είναι σε θέση να ζητήσει χορήγηση κάρτας εθελοντή αιμοδότη από το Εθνικό Μητρώο Αιμοδοτών (διαθέσιμο εδώ). Ουσιαστικά, αποστέλλεται ένας κωδικός στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email) του αιμοδότη και εκεί σημειώνονται όλες οι απαραίτητες οδηγίες. Αν γίνεται λόγος για άτομο που διαθέτει ήδη κάρτα, τότε του προστίθεται μία νέα μονάδα του αίματος που έδωσε στην υπάρχουσα κάρτα. Η εν λόγω κάρτα περιλαμβάνει όλα τα προσωπικά στοιχεία του υποψήφιου αιμοδότη (τύπος αίματος και τόπος, χρόνος και συχνότητα πιθανής προηγούμενης αιμοδοσίας), μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε νοσοκομείο και παράλληλα καλύπτει όλα τα άτομα πρώτου βαθμού συγγένειας με αυτόν. Επιπροσθέτως, αξίζει να σημειώσουμε ότι ορισμένες από τις μονάδες που καταγράφονται συνολικά στη συγκεκριμένη κάρτα μπορούν να χορηγηθούν και σε συγγενικά πρόσωπα του αιμοδότη, ανάλογα πάντα με τις παροχές του εκάστοτε νοσοκομείου αλλά και τις ανάγκες που μπορεί να έχει εκείνη τη δεδομένη χρονική περίοδο.
Για ποιον λόγο να δώσει κανείς αίμα;
Το αίμα αποτελεί το πολυτιμότερο υγρό του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς χωρίς αυτό, το σώμα δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει. Συνιστά τη βασική πηγή εφοδιασμού των οργάνων με όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη γλυκόζη, τα λιπαρά οξέα και τα αμινοξέα. Παράλληλα, το αίμα διαθέτει την απολυμαντική και επουλωτική ιδιότητα, καθώς κλείνει επιφανειακές πληγές και μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς.
Είναι γνωστό ότι στη χώρα μας χρειάζονται περίπου 650.000 μονάδες αίματος ετησίως για να καλύπτονται όλες οι ανάγκες. Μάλιστα, βάσει στοιχείων του Υπουργείου Υγείας, το 43% των αναγκών καλύπτουν οι Εθελοντές Αιμοδότες (αίμα Α’ διαλογής*), το 5% οι ένοπλες Δυνάμεις, το 2% ο Ελβετικός Ερυθρός Σταυρός (αγορά του ελληνικού κράτους) και το 50% που απομένει καλύπτεται μετά από συγγενικά και φιλικά πρόσωπα των ασθενών (αίμα Β’ διαλογής).
Δεν πρέπει να λησμονεί κανείς ότι ένας εθελοντής αιμοδότης μπορεί να βοηθήσει να σωθούν έως και τρεις ζωές με μονάχα μία μονάδα του αίματός του. Μία τόσο απλή, «μικρή» κίνηση, με ένα τόσο «μεγάλο», βαθύ νόημα και μήνυμα ελπίδας για αυτούς που το χρειάζονται πραγματικά. Ευτυχώς, χάρη στις αιμοδοσίες -εθελοντικές και μη- κατορθώνονται σπουδαία έργα, ολοκληρώνονται απλές μικροχειρουργικές επεμβάσεις, σύνθετες πολύωρες επεμβάσεις, πραγματοποιούνται αιμοκαθάρσεις και μεσογειακές αναιμίες και χορηγούνται λευκά αιμοσφαίρια. Ουσιαστικά, σώζονται ζωές, άνθρωποι παραμένουν στη ζωή, επανέρχονται στην κανονικότητα και επανακτούν όλες τις δυνάμεις εκείνες που απαιτούνται για να συνεχιστεί η ζωή τους από εκεί που την άφησαν. Με μία σημαντική, αξιοσημείωτη διαφορά∙ επιστρέφουν όλοι πιο δυνατοί, πιο αισιόδοξοι, έτοιμοι να χαρούν και να απολαύσουν όλα τα ωραία και τα δύσκολα που τους επιφυλάσσει η τύχη.
Βάσει όλων των παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις δυσκολίες και τα προβλήματα υγείας που προκύπτουν διαρκώς σε μικρούς και μεγάλους σήμερα, είναι περιττό να πω πως η σημασία της αιμοδοσίας είναι τεράστια και πως κανένα στατιστικό ή έρευνα δεν αρκεί για να την υπολογίσει.
Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να κλείσω προτρέποντας όσους πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις και επιθυμούν να βοηθήσουν μέσω της αιμοδοσίας, να το κάνουν δίχως καμία αμφιβολία, φόβο ή δισταγμό. Δώστε λίγα λεπτά από τον χρόνο σας και λίγο «περίσσευμα» από τη ζωή σας για να χαρίσετε απλόχερα μία άλλη ζωή σε άτομα που δεν είχαν την ίδια τύχη ή την ίδια ψυχική–σωματική δύναμη με εσάς ένα Χ χρονικό διάστημα της ζωής τους. Άλλωστε, όπως προείπαμε: Τι νόημα έχει η ζωή, αν παίρνεις μόνο και δεν δίνεις πίσω;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι η αιμοδοσία;, bloodsharing.org, διαθέσιμο εδώ
- Το «υγρό της ζωής»: Η σημασία του αίματος στον ανθρώπινο οργανισμό, longform.protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τι είναι η αιμοδοσία;, 417nimts.army.gr, διαθέσιμο εδώ
