13 C
Athens
Πέμπτη, 12 Δεκεμβρίου, 2024
ΑρχικήΙστορίαΟ τορπιλισμός της «Έλλης»

Ο τορπιλισμός της «Έλλης»


Της Έλενας Καππέ,

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε ένας από τους πιο αιματηρούς πολέμους της ανθρωπότητας. Ο πόλεμος φαίνεται πως φτάνει και στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 1940 και ενώ πλησιάζει η ολοκλήρωση ενός χρόνου. Η στάση της Ελλάδας είναι ουδέτερη, όπως όλα δείχνουν, όμως, πηγαίνει με το μέρος της Αγγλίας. Η Ελλάδα κυβερνάται από τον Ιωάννη Μεταξά και την ίδια περίοδο η μετέπειτα σύμμαχός της, η Αγγλία, βρίσκεται σε συναγερμό, ύστερα από αεροπορικές επιθέσεις της «Λουφτβάφε». Η Ιταλία στόχευε, μέσα από τον ισχυρό της στόλο, να εξαπλώσει την κυριαρχία της στα νερά της Μεσογείου, παραγκωνίζοντας τη Μεγάλη Βρετανία.

Ο διοικητής των Δωδεκανήσων ήταν το διάστημα αυτό ο Ιταλός Τσέζαρε Μαρία Ντε Βέκι, που ήταν και ηγετικό στέλεχος του Φασιστικού Κόμματος της Ιταλίας. Ο Βέκι είχε δήθεν πληροφορίες πως υπήρχε στις ελληνικές θάλασσες βρετανικός στόλος, πράγμα που θα σήμαινε καταπάτηση της ουδετερότητας. Έτσι, αρχίζει να δημιουργείται μια ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, παρά την άρνηση της Ελλάδας για την παρουσία των Βρετανών. Αυτά τα γεγονότα οδήγησαν στον τορπιλισμό της «Έλλης». Η «Έλλη» ήταν ένα ελαφρύ καταδρομικό πλοίο και η εντολή για τον τορπιλισμό της δόθηκε από την Ιταλία και όπως όλα δείχνουν το γνώριζε και ο Μουσολίνι.

Το σχέδιο ήταν απλό. Το ιταλικό υποβρύχιο «Ντελφίνο», με διοικητή τον υποπλοίαρχο Τζουζέπε Αϊκάρντι, θα ξεκινούσε από τη ναυτική βάση στο Παρθένι της Λέρου το βράδυ της 14ης Αυγούστου και είχε στόχο να επιτεθεί σε αντίπαλα πλοία. Το πρωί της 15ης Αυγούστου, ημέρα του εορτασμού της Κοίμησης της Θεοτόκου, εμφανίζεται στα περίχωρα της Τήνου το «Ντελφίνο». Η επιδίωξη του διοικητή Αϊκάρντι ήταν να βυθίσει τα πλοία «Έλση» και «Έσπερος» θεωρώντας πως μεταφέρουν όπλα. Στην πραγματικότητα, όμως, στα πλοία επέβαιναν προσκυνητές. Στην Τήνο, εκείνη την μέρα, θα έφτανε και το καταδρομικό «Έλλη», για να αποδώσει τιμές. Έτσι, ο Αϊκάρντι, βλέποντας το πλοίο από το περισκόπιο, αποφάσισε να αλλάξει τα σχέδιά του.

Όταν έγινε η επίθεση, το ρολόι έδειχνε 8.25 π.μ., λίγο πριν την περιφορά της εικόνας της Μεγαλόχαρης, με το λιμάνι του νησιού να έχει χιλιάδες προσκυνητές. Τρεις ήταν οι τορπίλες που εξαπέλυσε το «Ντελφίνο» κατά των ελληνικών θέσεων. Μια τορπίλη ήταν αρκετή, για να δημιουργήσει ένα μεγάλο ρήγμα στο ελληνικό καταδρομικό, χτυπώντας το μηχανοστάσιο και τις δεξαμενές πετρελαίου. Γύρω στις 9.45 π.μ., η «Έλλη» θα καταλήξει στα νερά του Αιγαίου. Η αστοχία των άλλων δυο βολών είχε ως αποτέλεσμα την κατάληξή τους στον λιμενοβραχίονα. Τα θύματα από αυτήν την ξαφνική επίθεση ήταν ένας υπαξιωματικός και οκτώ ναύτες, με τους τραυματίες να υπολογίζονται στους είκοσι τέσσερις. Επίσης, βρήκε τον θάνατο από καρδιακή ανακοπή και μια γυναίκα, που ήταν στην προκυμαία.

Στιγμιότυπο από τον τορπιλισμό

Η ταυτότητα του υποβρυχίου παρέμεινε άγνωστη. Μετά από αυτό το γεγονός, το «Ντελφίνο» κατευθύνθηκε στη Λέρο, ύστερα από τις υποδείξεις των αξιωματούχων. Από ότι φάνηκε, οι ανώτερες Ιταλικές αρχές δεν γνώριζαν για το σχέδιο του τορπιλισμού.

Τα πρώτα στοιχεία, που ήρθαν στο φως από τους δύτες του Πολεμικού Ναυτικού, ήταν σαφή. Οι τορπίλες προέρχονταν από ιταλικό υποβρύχιο. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να κρατήσει μυστική την προέλευση των τορπιλών, με στόχο τη διατήρηση της ουδετερότητας της χώρας. Η προέλευση των τορπιλών έγινε γνωστή στις 30 Οκτωβρίου 1940, λίγο μετά την κήρυξη του πολέμου στην Ελλάδα.

Με το πέρας του πολέμου, στα 1950, και με αφορμή τις επανορθώσεις, η Ιταλία διέθεσε στην Ελλάδα το καταδρομικό «Ευγένιος της Σαβοίας». Λίγα χρόνια αργότερα, βρέθηκαν τμήματα του «Έλλη», τα οποία πουλήθηκαν ως απλά μέταλλα. Έλληνες δύτες, το 1985, ανέσυραν από τον βυθό της περιοχής κάποια κατάλοιπα από την τορπίλη που έπληξε το «Έλλη», που σήμερα βρίσκονται στο Ναυτικό Μουσείο Πειραιά.


Βιβλιογραφία

  • Συλλογικό έργο, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Νεώτερος ελληνισμός από το 1913 έως το 1941, τόμος ΙΕ΄, Εκδοτική Αθηνών, 2000
  • Συλλογικό έργο, Ελλάδα 20ος αιώνας 1940-1950, τόμος Α΄, Εκδόσεις Η Καθημερινή, 2017
  • https://www.sansimera.gr/articles/810

 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ελένη Καππέ
Ελένη Καππέ
Είναι τελειόφοιτη φοιτήτρια του τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, με κατεύθυνση στην Ιστορία της Επιστήμης, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Γεννημένη το 1996 στην Αθήνα. Εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα και ασχολείται εδώ και χρόνια με τη προσφορά εθελοντικού έργου σε ευπαθείς ομάδες. Στόχος της είναι μια ακαδημαϊκή καριέρα στον τομέα της ιστορίας καθώς και ένα αξιόλογο κοινωνικό έργο. Σημαντικότερο, θεωρεί το να προσφέρει βοήθεια σε όσους την έχουν ανάγκη, ανιδιοτελώς. Η ευγνωμοσύνη στα μάτια τους είναι η μεγαλύτερή της ανταμοιβή.