Της Ανθής Αγγελοπούλου,
Έφτασε λοιπόν ο καιρός που «απελευθερωθήκαμε» από την περίοδο που ήμασταν για το καλό της υγείας μας κλεισμένοι στα σπίτια. Έφτασε λοιπόν αυτή η λεγόμενη «επόμενη μέρα», η επιστροφή στη «νέα κανονικότητα» και το ερώτημα είναι αν ο κίνδυνος αυτού του απειλητικού ιού έχει τελειώσει. Δηλαδή, θα συμπεριφερόμαστε σα να ήμασταν για δύο εβδομάδες διακοπές; Θα αντικρίσουμε κατάματα τόσο τα κοινωνικά, ηθικά, όσο και τα οικονομικά αλλά και πολιτικά προβλήματα ή θα στρουθοκαμηλίσουμε, σκύβοντας το κεφάλι στη γη και θα αποστασιοποιηθούμε από τα πραγματικά προβλήματα;
Γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή της γέννησής του έως και τον θάνατό του κοινωνικοποιείται διαρκώς. Όμως, κατά τη διάρκεια της καραντίνας, πολλοί άνθρωποι όλων των ηλικιών ένιωσαν αφόρητη μοναξιά, η οποία είναι το αποτέλεσμα της μη κοινωνικοποίησης. Μπορεί το διάστημα αυτό να ήταν ένας πολύτιμος χρόνος για να βρεθεί η οικογένεια ξανά μαζί, που υπό άλλες συνθήκες αυτό δεν συνέβαινε. Όμως, για τους ανθρώπους που ζουν μόνοι τους είτε είναι ηλικιωμένοι είτε είναι νέοι, ήταν μία αντίξοη περίοδος. Ακόμη και τα παιδιά που βιώνουν την εκκωφαντική καταπίεση των γονιών τους ήταν δύσκολο να συμβιώσουν μαζί τους και να περνούν ατελείωτες ώρες όλοι μαζί στο σπίτι, ή για τα ζευγάρια που πέρα από τα παιδιά τους δεν έχουν πλέον κάποιο άλλο κοινό. Βγαίνοντας λοιπόν από την καραντίνα, είναι προσωπική υπόθεση όπως επίσης και μία πρόκληση του καθενός, αν θα θελήσει να αντιμετωπίσει τα κοινωνικά προβλήματα ή αν θα εθελοτυφλεί.
Τα δεδομένα μιας κοινωνίας ποτέ δεν μένουν αμετάβλητα, αλλά μεταβάλλονται μέσα στο χωροχρονικό συγκείμενο. Έτσι λοιπόν, ακόμη και πολυδιάστατα φαινόμενα όπως είναι η κοινωνικοποίηση ίσως τελικά να αλλάζουν. Το διάστημα της ιατρικής απομόνωσης τα δρώντα κοινωνικά υποκείμενα, απομονώθηκαν από τον περίγυρό τους και κλείστηκαν στον δικό τους εσωτερικό κόσμο, ξεχνώντας ότι είναι κοινωνικά όντα και ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιβιώσει ολομόναχος. Τώρα που το άτομο είναι ελεύθερο, θα πρέπει να επανακοινωνικοποιηθεί, αλλά συγχρόνως θα πρέπει να ξαναεσωτερικεύσει κοινωνικές αξίες και κανόνες, όπως για παράδειγμα το ότι δεν θα πρέπει να αγκαλιάζεται με τους συνανθρώπους του και δεν θα πρέπει βρίσκεται πολύ κοντά σε άλλους. Επιπλέον, θα πρέπει να μάθει καινούριες μορφές κοινωνικού ελέγχου. Δηλαδή, καθημερινές συνήθειες όπως το να πάει κανείς στην εκκλησία, ή να βρεθεί σε μία συνάθροιση, ή ακόμη και το να πάει μία βόλτα ξαφνικά αποτελούν αντικείμενο έντονου τυπικού ελέγχου.
Μία επιστημονική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο του MIT της Βοστώνης απέδειξε ότι η ανάγκη για κοινωνικοποίηση είναι τόσο θεμελιώδης, όσο η πείνα ή η δίψα. Η μοναξιά και η πείνα διεγείρουν συγκεκριμένα κέντρα του ανθρώπινου εγκεφάλου, προκαλώντας την επιθυμία ή τον πόθο για κοινωνική δραστηριότητα. Επιπλέον, σύμφωνα με άλλες μελέτες που έχουν γίνει στην Αγγλία, οι άνθρωποι θα πρέπει να μειώσουν τις κοινωνικές συναναστροφές, ώστε να σταματήσει η εξάπλωση του κορωνοϊού. Επιπροσθέτως, ακόμη δύο μελέτες ερευνητών αναφέρουν ότι τα μέτρα της κοινωνικής αποστασιοποίησης στην Αγγλία μπορεί να διαρκέσουν για χρόνια. Σημειώνεται επίσης ότι η κοινωνική επαφή θα μειωθεί δραματικά μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο κατά του Covid-19. Ακόμη μία νέα μελέτη από επιστήμονες του London of Hygiene and Tropical Medicine αναφέρει ότι η κοινωνική επαφή θα έπρεπε να περιορίζεται σε 5-10 άτομα εκτός σπιτιού, δουλειάς, σχολείου.
Ο κορωνοϊός θα μπορούσε να είναι ένα κοινωνικό πείραμα, ώστε να δοκιμαστούν οι ανθρώπινες σχέσεις, καθώς και η λεγόμενη εικονική πραγματικότητα. Η τεχνολογία πλέον είναι τόσο ισχυρή, που πραγματικά αναρωτιέται κανείς αν θα μπορούσε να χαθεί τόσο εύκολα η κοινωνική επαφή στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στις πλατείες, στον χώρο εργασίας. Μπορεί να αντικατασταθεί το συναίσθημα από την τεχνολογία; Το φλερτ, η αγάπη, ο θυμός, το μίσος μπορούν άραγε να αντικατασταθούν με τα emojis;
«Φοβάμαι τη μέρα που η τεχνολογία θα ξεπεράσει την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Ο κόσμος θα έχει μία γενιά από ηλίθιους», Αϊνστάιν. Ίσως ήρθε ο καιρός που θα πρέπει να αναθεωρήσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε πολλά από εκείνα τα οποία θεωρούσαμε δεδομένα. Συνήθως, ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται το πραγματικό νόημα και την ουσία της ζωής όταν νιώσει ότι «απειλείται» από την φθορά και τον θάνατο κι έτσι σείεται η γνώμη του επί παντός επιστητού.