Της Νεφέλης Θεοφανοπούλου,
Οι Γιαζίντι αποτελούν μέλη μιας κουρδικής θρησκευτικής μειονότητας και εντοπίζονται κυρίως στο βόρειο Ιράκ, τη νοτιοανατολική Τουρκία, τη βόρεια Συρία, μια περιοχή του Καυκάσου και τμήματα του Ιράν. Από τις αρχές του 1990, πολλά από τα μέλη της κοινότητας έχουν μεταναστεύσει στην Ευρώπη, και κυρίως στην Γερμανία. Παρόλο που η κοινότητά τους βρίσκεται σε παρακμή, υπάρχουν μεταξύ 200.000 και 1.000.000 Γιαζίντι, οι οποίοι ζουν οργανωμένα με Σεΐχη και Εμίρη.
Η ξεχωριστή θρησκεία των Γιαζίντι αποτελεί κλάδο του Γιαζντανισμού και περιέχει πολλά στοιχεία του ζωροαστρισμού και λιγότερα του χριστιανισμού. Λόγω της ιδιαιτερότητας αυτής και άλλων εκλεκτικών πολιτισμικών στοιχείων, με παράλογες απαγορεύσεις, όπως το να μην καταναλώνουν λάχανο, η κοινότητά τους, κατά τη διάρκεια των αιώνων, έχει υποστεί πολλές διώξεις και στοχευμένες επιθέσεις ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα, από δυνάμεις που επικρατούσαν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Μερικά παραδείγματα είναι οι διώξεις που τελέστηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (κατά τον 18ο και 19ο αιώνα) και το Τουρκικό κράτος, τον Σαντάμ Χουσεΐν, κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του στο Ιράκ, αλλά και όταν ο ίδιος απεγκαθιδρύθηκε, και από τοπικές ριζοσπαστικοποιημένες μουσουλμανικές ομάδες. Οι τελευταίες -και πιο γνωστές- είναι οι διώξεις από μουσουλμανικές κουρδικές φυλές και η γενοκτονία από το Ισλαμικό Κράτος (ISIS), το 2014.
Παρόλο που οι Γιαζίντι θεωρούνται εθνοτικά ως Κούρδοι και μιλούν την κουρδική γλώσσα, η θρησκεία τους, όπως προαναφέρθηκε, είναι φανερά διακριτή από αυτή των Κούρδων σουνιτών του Ιράκ. Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος για την έναρξη των διώξεων, ήδη από τον 10ο αιώνα, με κύριο στόχο την βίαιη μετατροπή τους σε μουσουλμάνους. Το 1832 έλαβε χώρα η σφαγή του Χαταράχ, από τον Κούρδο εμίρη Μοχάμεντ πασά Ραουαντουζ, κατά την οποία καταλήφθηκαν 300 χωριά Γιαζίντι και απήχθησαν 10.000 κάτοικοι, στους οποίους δόθηκε η επιλογή της μεταστροφής στο Ισλάμ ή ο θάνατος. Την ίδια χρονιά, έγινε και σφαγή στο Σεχχάν, όπου εκτελέστηκε σχεδόν όλος ο πληθυσμός των Γιαζίντι που κατοικούσαν εκεί. Πολλοί προσπάθησαν να καταφύγουν στο όρος Σιντζάρ, όμως, φτάνοντας στον ποταμό Τίγρη, σκοτώθηκαν ακόμα περίπου 12.000. Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως πρόκειται, κυρίως, για άμαχο πληθυσμό. Ακόμα, κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας των Αρμενίων, από 1915 έως το 1923, εκτελέστηκαν μεταξύ των Αρμενίων περίπου 300.000 Γιαζίντι. To 2003, Κούρδοι κατέλαβαν οικισμούς τους στα επίμαχα εδάφη του Βόρειου Ιράκ και τους υπέβαλλαν σε βίαιες διαδικασίες εκ-κουρδισμού, με ξυλοκοπήματα και απαγωγές από το KRG. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου αυτού γεγονότος, πολλοί διεθνείς οργανισμοί έκαναν έκκληση να σταματήσουν οι εχθροπραξίες και δημοσιοποίησαν αναφορές σχετικά με τα γεγονότα.
Τον Αύγουστο του 2014, δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους επιτέθηκαν σε περιοχές του βορειοδυτικού Ιράκ, κοντά στο όρος Σιντζάρ, όπου βρίσκονταν 81 χωριά των Γιαζίντι. Υπολογίζεται πως στην περιοχή διέμενε πληθυσμός τους της τάξεως του μισού εκατομμυρίου. Μέσα σε μερικές μέρες πραγματοποιήθηκαν αμέτρητες εκτελέσεις, ενώ γυναίκες και κορίτσια ηλικίας από 9 ετών, αιχμαλωτίστηκαν, έπεσαν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και καταναγκαστικής εργασίας, ενώ τα αγόρια απομακρύνθηκαν σε κατασκηνώσεις στρατολόγησης του ISIS. Λίγες μέρες αργότερα, και έπειτα από αιτήματα ανθρωπιστικών οργανώσεων και της Κυβέρνησης του Ιράκ, που έβλεπε τα κυριαρχικά δικαιώματά της στην περιοχή να απειλούνται, οι Ηνωμένες Πολιτείες επενέβησαν με βομβαρδισμούς από αέρα και ανθρωπιστική βοήθεια στους λιγοστούς Γιαζίντι που είχαν καταφέρει να δραπετεύσουν στο όρος Σιντζάρ και βρίσκονταν σε απελπιστική κατάσταση, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της λειψυδρίας. Υπολογίζεται πως παραπάνω από 100.000 Γιαζίντι σκοτώθηκαν και αιχμαλωτίστηκαν.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως η επίθεση στην περιοχή είχε έντονο φονταμενταλιστικό χαρακτήρα, αφού οι Γιαζίντι αποκαλούνται από το ISIS «λατρευτές του διαβόλου», και θεωρούνταν εμπόδιο στην επέκταση του ισλαμικού χαλιφάτου στην περιοχή, όπου βρίσκονται και άλλες διαφορετικές εθνικές και θρησκευτικές ομάδες, όπως σουνίτες και σιίτες, Κούρδοι και χριστιανοί. Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως, στο χωριό Κότσο, παρέμειναν μερικές οικογένειες Γιαζίντι, για τις οποίες ο αρχηγός τους διαπραγματεύτηκε με αρχηγούς του ISIS την ειρηνική διαφυγή, πράγμα σπάνιο και ανεξήγητο, με πολλές θεωρίες να το περικλείουν, όπως προϋπάρχουσες εμπορικές σχέσεις και μουσουλμανικά έθιμα. Οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν και αργότερα ανακαλύφθηκαν 11 μαζικοί τάφοι. Το 2015 και το 2016, η Ανεξάρτητη Διεθνής Εξεταστική Επιτροπή για την Αραβική Δημοκρατία της Συρίας εξέδωσε αναφορές που έδειχναν ότι το ISIS είχε διαπράξει το έγκλημα της γενοκτονίας, καθώς και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και πολέμου κατά των Γιαζίντι του Σιντζάρ.
Σήμερα, 6 χρόνια μετά τα εγκλήματα του Αυγούστου, μια μικρή κοινότητα παραμένει στο όρος όπου είχε καταφύγει, ζώντας σε σκηνές και αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα της έλλειψης νερού. Καταγγέλλουν πως βρίσκονται ξεχασμένοι σε αυτό το τμήμα του Ιράκ, με την ανθρωπιστική βοήθεια να φτάνει σποραδικά, χωρίς καθόλου υποδομές και σχολεία για τα παιδιά. Η αντιπαλότητα και η ανασφάλεια είναι γι’ αυτούς καθημερινότητα, αφού στην περιοχή συνεχίζουν να διαμένουν Άραβες που είχαν ενταχθεί στο ISIS ή το υποστήριζαν, ενώ η Κουρδική και Ιρακινή κυβέρνηση δε βοηθούν στη δημιουργία μιας ασφαλούς κοινότητας. Επίσης, διεθνείς οργανισμοί, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, δεν έχουν δράσεις στην περιοχή. Οι Γιαζίντι, δυστυχώς, βρίσκονται στο κέντρο μιας περιοχής, όπου οι διαμάχες είναι συχνό φαινόμενο, ιδιαίτερα δε, με επίκεντρο το θρησκευτικό φονταμενταλισμό. Με τις μνήμες των φρικαλεοτήτων φρέσκες, ας ελπίσουμε πως η Μέση Ανατολή δε θα γίνει μάρτυρας πολεμικών συγκρούσεων στο άμεσο μέλλον, ιδιαίτερα με θύματα άοπλες μειονότητες.
Είναι γεννημένη το 1999 και διαμένει στην Αθήνα. Είναι στο 4ο έτος φοίτησης στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησής του Ε.Κ.Π.Α. Ασχολείται με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διεθνών οργανισμών. Είναι ενεργό μέλος της ευρωπαϊκής ομάδας Youth Hive, με την οποία διοργανώνει τοπικές δράσεις. Μιλάει Αγγλικά, Γερμανικά και Αραβικά, ενώ στον ελεύθερό της χρόνο προτιμά να ταξιδεύει.
