Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Η περίοδος της Αναγέννησης και το ρεύμα του Μπαρόκ έφερε στον καλλιτεχνικό χώρο μεγάλες αλλαγές σφραγίζοντας την πορεία του, με τη ζωγραφική να είναι από τους τομείς που ηγούνταν αυτής της πρωτοπορίας. Ωστόσο, δυστυχώς και στον τομέα της ζωγραφικής, όπως και γενικά στην τέχνη της περιόδου αυτής βλέπουμε πως έχουν μείνει στη συλλογική μνήμη άντρες καλλιτέχνες, όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Καραβάτζιο και άλλοι αφήνοντας στην αφάνεια τις γυναίκες.
Η μικρή παρουσία των γυναικών στον χώρο της ζωγραφικής και γενικότερα της τέχνης οφείλεται και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο της περιόδου αυτής που έθετε κατά κανόνα στο περιθώριο τη γυναίκα, ενώ κατά κανόνα αυτές που μπόρεσαν να ασχοληθούν προέρχονταν από οικογένειες που ασχολούνταν με την καλλιτεχνική ζωή (αν και δεν λείπουν και οι εξαιρέσεις). Βέβαια, γύρω στον 17ο με 18ο αιώνα με την άνοδο του ρεύματος του Μπαρόκ η κατάσταση αυτή βελτιώθηκε ελαφρώς, αν και θα χρειαστούν περισσότερα χρόνια για να διαφοροποιηθεί σημαντικά.
Μια από τις πρώτες γυναίκες ασχολήθηκαν με τη ζωγραφική κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης και άφησαν σημαντικό αποτύπωμα είναι η Ιταλίδα Σοφονίσμπα Ανγκουισόλα (1532-1625), που προερχόταν από εύπορη οικογένεια με τον πατέρα της να την ενθαρρύνει να ασχοληθεί με την τέχνη στέλνοντάς την να εκπαιδευτεί με ζωγράφους της Κρεμόν. Αξίζει να σημειωθεί πως το ταλέντο της αναγνωρίστηκε από τον ίδιο τον Μιχαήλ Άγγελο, ενώ υπηρέτησε ως ζωγράφος στην αυλή του βασιλιά Φίλιππο Β’ της Ισπανίας. Η Ανγκουισόλα ειδικεύτηκε στην προσωπογραφία, αποτυπώνοντας τα θέματά της με το δικό της πρωτοποριακό για την εποχή στυλ, με το γνωστότερο έργο της να είναι “The Game of Chess” του 1555.
Museo di Capodimonte
Λίγο μετά από την Ανγκουισόλα, πάλι στην περιοχή της Ιταλίας, βρίσκουμε την Αρτεμισία Τζεντιλέσκι (1593-1656), κόρη του διάσημου ζωγράφου Οράζιο Τζεντιλέσκι. Έχοντας την προτροπή του πατέρα της μπήκε στους καλλιτεχνικούς κύκλους και ανέπτυξε ένα δραματικό στυλ επηρεασμένο από τον Καραβάτζιο. Αυτό που την ξεχώρισε είναι η συναισθηματική ένταση του έργου της και οι δυναμικές γυναικείες φιγούρες. Το γεγονός αυτό της έδωσε μεγάλη φήμη και έργα της ζητήθηκαν τόσο από την οικογένεια των Μεδίκων όσο και την αγγλική αυλή. Από τα έργα της που ξεχωρίζουν για την ένταση της δράσης και τη δραματικότητα των μορφών το “Judith Slaying Holofernes” του 1612-13.
Παραμένουμε στην Ιταλία —εκεί που χτυπάει η καρδιά της τέχνης την περίοδο αυτή— και βρίσκουμε τη Λαβίνια Φοντάνα (1552-1614), η οποία ξεχώρισε όχι μόνο για το ταλέντο της, αλλά και για το γεγονός πως ήταν μια από τις πρώτες γυναίκες που διαχειρίστηκαν ένα επιτυχημένο εργαστήριο με έδρα την Μπολόνια και κέρδισε από αυτό τα προς το ζην μέσα από παραγγελίες. Ξεχώρισε τόσο για τις προσωπογραφίες της όσο και για την αποτύπωση μυθολογικών και θρησκευτικών σκηνών. Ένα από τα πολλά της έργα που την έκανε γνωστή είναι το “Portrait of the Gozzadini Family” του 1584.
Αυτές ήταν τρεις από τις γυναίκες που έγραψαν τη δική τους ιστορία στο χώρο της τέχνης κατά την περίοδο της Αναγέννησης και υπήρξαν ο προπομπός για τις επόμενες να ακολουθήσουν τα βήματά τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Sofonisba Anguissola, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Artemisia Gentileschi, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Lavinia Fontana, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
