Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η απότομη άνοδος των τιμών σε βασικά βιομηχανικά εμπορεύματα στην Κίνα αυτόν τον Ιούλιο σηματοδοτεί ένα κρίσιμο σημείο καμπής για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη. Με την επίσημη ανακοίνωση του Πεκίνου να αντιμετωπίσει επιτέλους την χρόνια πρόκληση της υπερπαραγωγής – ή, όπως εύστοχα περιγράφεται στην κινεζική ρητορική, της «αταξινόμητης ανταγωνιστικότητας τιμών» – ενεργοποιήθηκε μια ευρεία δυναμική τόσο στις αγορές εμπορευμάτων όσο και στα χρηματιστήρια.
Τιμές προϊόντων όπως ο χάλυβας, το πολυπυρίτιο, ο άνθρακας, η αλουμίνα και το ανθρακικό λίθιο κατέγραψαν αυξήσεις που κυμάνθηκαν από 10% έως και 68% εντός του μηνός, ενώ οι μετοχές εταιρειών στους κλάδους της καθαρής ενέργειας, της ηλιακής τεχνολογίας και της χαλυβουργίας ξεπέρασαν σε απόδοση τον βασικό δείκτη CSI 300. Το μήνυμα ήταν σαφές: οι επενδυτές ποντάρουν σε μια αποφασιστική και δομική αλλαγή πορείας της κινεζικής κυβέρνησης.
Η ώθηση ξεκίνησε την 1η Ιουλίου, όταν υψηλόβαθμη κυβερνητική σύνοδος αναγνώρισε ανοιχτά την ανάγκη να περιοριστεί η επιβλαβής υπερπροσφορά σε τομείς-κλειδιά της οικονομίας. Το Πεκίνο ενίσχυσε αυτό το σήμα με συνεχείς αναφορές από κρατικά μέσα, στηλιτεύοντας τη λεγόμενη “involution” – έναν όρο που έχει καθιερωθεί στην Κίνα για να περιγράψει τον εσωτερικό ανταγωνισμό σε επίπεδα τόσο έντονα, που καταλήγει αυτοκαταστροφικός.
Η επίδραση υπήρξε άμεση. Δύο μόλις ημέρες μετά την πολιτική εξαγγελία, το υπουργείο Βιομηχανίας δεσμεύθηκε να περιορίσει τον πόλεμο τιμών στον τομέα της ηλιακής ενέργειας, με αποτέλεσμα ο δείκτης φωτοβολταϊκού κλάδου να αυξηθεί κατά 11% εντός του μήνα. Εν τω μεταξύ, οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί πολυπυριτίου φέρονται να εξετάζουν συγχωνεύσεις, προκαλώντας ραγδαία άνοδο της τιμής κατά 68%.
Ανάλογη εικόνα παρατηρήθηκε και στον τομέα του λιθίου, όπου προσωρινό κλείσιμο μεταλλείου στη βορειοδυτική Κίνα λόγω παραβάσεων προκάλεσε νέο κύμα εικασιών περί επικείμενων ελέγχων. Οι τιμές του κοκκοποιημένου άνθρακα για χρήση στη χαλυβουργία άγγιξαν το ημερήσιο όριο ανόδου για τρεις συνεχείς συνεδρίες, μετά από εντολή της Εθνικής Υπηρεσίας Ενέργειας για επιθεώρηση στα ορυχεία.
Ωστόσο, παρά το θετικό επενδυτικό κλίμα και τις σαφείς κυβερνητικές ενδείξεις, η επίτευξη διαρθρωτικής μεταρρύθμισης στον κινεζικό βιομηχανικό τομέα δεν είναι ούτε εύκολη ούτε άμεση. Η Laura Wang, επικεφαλής στρατηγικής μετοχών Κίνας στη Morgan Stanley, επισημαίνει ότι παρότι το μήνυμα της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρο, η διαδικασία θα απαιτήσει χρόνο – ενδεχομένως έως δύο έτη – για να παρατηρηθεί ουσιαστική βελτίωση στα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων.
Κεντρικό εμπόδιο είναι η σημαντικά αυξημένη ιδιωτική ιδιοκτησία στους επίμαχους κλάδους, η έλλειψη ευθυγράμμισης κινήτρων μεταξύ τοπικών και εθνικών αρχών, αλλά και η απουσία απορροφητικών μηχανισμών για την απασχόληση που θα πληγεί από τις περικοπές παραγωγής. Η περίπτωση της προηγούμενης δεκαετίας, όταν το Πεκίνο επέβαλε μεταρρυθμίσεις σε τσιμέντο, χάλυβα και άνθρακα, αποδεικνύει μεν ότι υπάρχει προϋπηρεσία στην εφαρμογή σκληρών μέτρων, αλλά το τρέχον περιβάλλον είναι ακόμη πιο σύνθετο.
Από οικονομικής πλευράς, η υπερπροσφορά σε τομείς υψηλής στρατηγικής σημασίας όπως οι ΑΠΕ, η ηλεκτροκίνηση και η μεταλλευτική δραστηριότητα προκαλεί φθορά στην ανταγωνιστικότητα, συσσωρεύει αποθέματα, πιέζει τα κέρδη και τροφοδοτεί έναν αποπληθωριστικό κύκλο που επιβαρύνει τη μακροοικονομική εικόνα της χώρας. Εξωτερικά, η πολιτική αυτή έχει οδηγήσει σε αύξηση των εμπορικών φραγμών απέναντι στην Κίνα, με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ να εξετάζουν μέτρα για την προστασία των δικών τους βιομηχανιών.
Στην καρδιά του θέματος βρίσκεται η ανάγκη εξισορρόπησης μεταξύ ανάπτυξης και ποιοτικής αναδιάρθρωσης. Η προσπάθεια του Πεκίνου να συγκρατήσει την υπερπαραγωγή ενδέχεται να αποτελέσει ένα αποφασιστικό βήμα προς ένα πιο βιώσιμο μοντέλο οικονομίας – με λιγότερη σπατάλη, καλύτερη αξιοποίηση πόρων, και ισχυρότερες επιχειρηματικές βάσεις. Παρότι η διαδικασία αυτή υπόκειται σε πολλαπλές προκλήσεις, τα πρώτα σημάδια δείχνουν ότι η στροφή έχει ξεκινήσει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- China commodity prices surge as Beijing signals action on overcapacity, Reuters, διαθέσιμο εδώ
