Του Κυριάκου Αθανασιάδη,
Μία από τις χειρότερες στιγμές στην αμερικανική ιστορία ήταν ο πόλεμος του Βιετνάμ. Για πολλά χρόνια, οι ΗΠΑ μπήκαν σε έναν πανάκριβο πόλεμο τόσο σε οικονομικό πεδίο, όσο και σε θέμα ανθρώπινων απωλειών. Η ιστορία του πολέμου έχει αποθανατιστεί με δεκάδες ταινίες και σειρές. Ωστόσο, η πιο σημαντική απεικόνιση του πολέμου έγινε από τον γνωστό σκηνοθέτη Francis Ford Copolla. Ο άνθρωπος πίσω από τον Νονό ανέλαβε να σκηνοθετήσει αυτό το αριστούργημα το 1975 περίπου.
Η ταινία γυρίστηκε μέσα σε δεκαέξι μήνες και η επεξεργασία χρειάστηκε τρία ακόμη χρόνια, με αποτέλεσμα η ταινία να βγει στις αίθουσες το 1979. Το “Apocalypse Now” πέρα από μία ενδιαφέρουσα σκηνοθετική ταινία είναι μία ωδή στην φρίκη του πολέμου. Ακολουθεί την ιστορία ενός λοχαγού, ο οποίος επιστρέφει στο Βιετνάμ για να εξουδετερώσει έναν λιποτάκτη στρατιωτικό, ο οποίος έχει δημιουργήσει τη δική του αίρεση μέσα στη ζούγκλα. Μέσα από το ταξίδι φανερώνεται σταδιακά η φρίκη του πολέμου μέσα από φαντάρους και υψηλόβαθμα στελέχη. Από κλασικές μάχες μεταξύ των δύο στρατών, μέχρι στιγμές που πλέον οι στρατιώτες έχουν χάσει την ανθρωπιά και τα λογικά τους. Η φρίκη του πολέμου του Βιετνάμ αποκαλύπτεται σε όλο της το μεγαλείο.
Πολλές ιστορίες υπάρχουν για τα περιπετειώδη γυρίσματα αυτής της ταινίας. Κάποια είναι υπερβολές, αλλά τα περισσότερα είναι αληθινά και δείχνουν ότι για την τέχνη η παραγωγή και ο σκηνοθέτης ήταν έτοιμοι να φτάσουν στα άκρα. Αρχικά, τα πάντα στην ταινία είναι αληθινά. Από τα οχήματα μέχρι τις εκρήξεις όλα ήταν πραγματικά εφέ και τα γυρίσματα έγιναν σε πραγματική ζούγκλα στις Φιλιππίνες. Την περίοδο των γυρισμάτων, όμως, η χώρα βρισκόταν σε εμφύλιο πόλεμο με αποτέλεσμα τα πολεμικά αεροσκάφη που χρησιμοποιούνταν για τα πλάνα να μην είναι διαθέσιμα πάντα. Επίσης, κάθε πλάνο, το οποίο γυριζόταν, δεν υπήρχε μόνιτορ για να προβληθεί, άρα θα έπρεπε να τελειώσουν οι δεκαέξι μήνες και στο μοντάζ πίσω στην Αμερική να καταλάβουν αν το πλάνο ήταν καλό.
Εκτός αυτού, πολλοί από τους ηθοποιούς ανέπτυξαν ψυχολογικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της δημιουργίας αυτής της ταινίας. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας, Martin Sheen, στην πρώτη σκηνή παθαίνει ένα επεισόδιο ψυχολογικής κατάρρευσης, όπου σπάει και έναν καθρέφτη, κόβοντας το χέρι του. Όλο αυτό είναι πραγματικό επεισόδιο του ηθοποιού, ο οποίος εκείνη την ημέρα είχε και τα γενέθλια του και στη θλίψη του άρχισε να φωνάζει και να σπάει πράγματα. Ο Coppola δεν σταμάτησε τα γυρίσματα και αυτό το σοκ αποτέλεσε την πρώτη σκηνή της ταινίας. Άλλα περιστατικά σχετίζονται με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, όπου για παράδειγμα ένας από τους στρατιώτες έπρεπε να δείχνει ότι χάνει τα λογικά του όσο μπαίνουν πιο βαθιά στη ζούγκλα και για να γίνει αυτό έπαιρνε τακτικά LSD. Άλλος χαρακτήρας τον οποίο ερμηνεύει ο Dennis Hopper έπρεπε να είναι νευρικός και υπερκινητικός, για να το πετύχει αυτό άρχισε να παίρνει κοκαΐνη. Σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί ο Marlon Brando. Ο βραβευμένος ηθοποιός έφτασε στα γυρίσματα τελευταία στιγμή, χωρίς να ξέρει τίποτα, χωρίς να έχει διαβάσει το σενάριο και 20 κιλά πιο βαρύς από ό,τι έπρεπε, για αυτό συχνά είναι σε σκιές και δεν φαίνεται το σώμα του ηθοποιού.
Νωρίτερα έγινε αναφορά στον ρεαλισμό της ταινίας στο θέμα των εφέ και της πολεμικής ατμόσφαιρας. Αν κάποιος επιλέξει να δει την ταινία θα προσέξει ότι πολύ αληθινά φαίνονται ορισμένα πτώματα. Αυτό επειδή όντως σε ορισμένες σκηνές δεν έβαλαν κούκλες, αλλά αληθινούς νεκρούς ανθρώπους. Ένας άγνωστος από τις Φιλιππίνες είπε ψέματα στην παραγωγή ότι δούλευε σε νεκροτομείο και ότι μπορεί να τους βρει πτώματα. Τελικά, ο άνθρωπος αυτός ήταν τυμβωρύχος και η αστυνομία επενέβη στα γυρίσματα και κατάσχεσε τα διαβατήρια του συνεργείου. Τέλος, στην κορύφωση της ταινίας υπάρχει η σκηνή με τη θυσία ενός ταύρου. Είναι και αυτό αληθινό και ένας από τους λόγους για τους οποίους η ταινία απαγορεύτηκε σε πολλές χώρες.
Τα περιπετειώδη γυρίσματα του “Apocalypse Now” έδειξαν τη μεγάλη δυσκολία που απαιτείται για να επιτευχθεί η δημιουργία ενός αριστουργήματος. Η ταινία όσο και να διχάζει τις κριτικές παραμένει από τις πιο ρεαλιστικές κινηματογραφικές απεικονίσεις της τρέλας και της φρίκης του πολέμου. Η ταινία δεν προσπάθησε ούτε να ηρωοποιήσει τον πόλεμο, ούτε να δικαιολογήσει τις φρικαλεότητες του Βιετνάμ, αλλά επιχείρησε να δείξει το πώς οι άνθρωποι έχαναν τον εαυτό τους σιγά-σιγά σε έναν πόλεμο. Για αυτούς τους λόγους μέχρι και σήμερα διδάσκεται σε σχολές κινηματογράφου ως ένα σεναριακό και σκηνοθετικό αριστούργημα ενός από τους πιο καταξιωμένους σκηνοθέτες στην ιστορία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Apocalypse Now, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
- The chaotic and near-deadly true story of filmong “Apocalypse Now”, collider.com, διαθέσιμο εδώ.
- Filming Apocalypse Now was so physically, mentally, and financially exhausting that Francis Ford Coppola had numerous breakdowns on the Philippines set in 1976. Dennis Hopper’s drug use, Martin Sheen’s binge-drinking, and Marlon Brando refusing to learn his lines all contributed to the film’s chaos, reddit.com, διαθέσιμο εδώ.
