Του Κωνσταντίνου Καρατζά,
Η Νέα Ζηλανδία θεωρείται μία χώρα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένη, έχοντας δώσει έμφαση τα τελευταία χρόνια σε ζητήματα βιωσιμότητας, προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και καθαρής ενέργειας. Για πολλά χρόνια θεωρούταν το πρότυπο χώρας στην εφαρμογή μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής, όπως ήταν η δέσμευση για ουδετερότητα άνθρακα έως το 2050. Ωστόσο, οι νέες δηλώσεις που έρχονται από στελέχη της τωρινής κυβέρνησης εγείρουν ερωτήματα, σχετικά με την προθυμία να συνεχιστεί αυτή η φιλόδοξη πολιτική των προηγούμενων χρόνων.
Ο Υπουργός Φυσικών Πόρων και Ενέργειας της Νέας Ζηλανδίας, Shane Jones, επεσήμανε ότι δε θα αισθάνεται ενοχές σχετικά με τις «αποκαλυπτικές εικόνες» εξόρυξης και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον που προβάλλονται από τους επικριτές του, στο πλαίσιο μια σημαντικής προσπάθειας εξόρυξης που πρόκειται να ξεκινήσει σύντομα. Ο Jones, μέλος του λαϊκιστικού κόμματος συνασπισμού «Η Νέα Ζηλανδία πρώτα», επιθυμεί να διπλασιάσει τις εξαγωγές ορυκτών στα τρία δισεκατομμύρια την επόμενη δεκαετία, για να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και να ελαχιστοποιήσει την εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενους πόρους, ακόμη κι αν αυτό οδηγήσει σε περιβαλλοντικούς συμβιβασμούς ή και οπισθοδρομήσεις.
Όπως ειπώθηκε, εδώ και δεκαετίες η Νέα Ζηλανδία έχει διαμορφώσει ως χώρα ένα προφίλ με περιβαλλοντική συνείδηση. Ήταν από τις πρώτες χώρες που εντάχτηκαν στη Συμφωνία του Παρισιού, δεσμεύτηκε νομικά να επιτύχει καθαρά μηδενικές εκπομπές έως το 2050 με συγκεκριμένο πλάνο για μείωση των ρύπων και στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα έδωσε βάρος στον αγροτικό τομέα με καινοτόμες πολιτικές μείωσης των μεθανικών εκπομπών.
Η κυβέρνηση της Jacinda Ardern είχε προχωρήσει στην απαγόρευση νέων αδειών για εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ανοιχτή θάλασσα, κάτι που αποτέλεσε ιστορική απόφαση και επικροτήθηκε διεθνώς, παρουσιάζοντας τη Νέα Ζηλανδία ως μία χώρα που ήταν έτοιμη να θυσιάσει βραχυπρόθεσμα κέρδη προς όφελος του φυσικού περιβάλλοντος. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίες διοχετεύτηκαν στην πράσινη τεχνολογία, στη βελτίωση των δημόσιων μεταφορών και τη στήριξη των κοινοτήτων που επηρεάζονται από την πράσινη μετάβαση.
Όλα αυτά είχαν συνθέσει ένα αφήγημα «πράσινης ηγεσίας», προσελκύοντας επενδυτές και τουρίστες και προσδίδοντας διεθνές κύρος. Τα πράγματα άλλαξαν ριζικά από το 2023 και έπειτα, όταν ανέβηκε στην εξουσία νέα κυβέρνηση ενός συνασπισμού με έντονα φιλελεύθερο και οικονομικά προσανατολισμένο προφίλ.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Shane Jones ανατρέπουν τη συνέχεια στην περιβαλλοντική στρατηγική της χώρας. Το αμφιλεγόμενο σχέδιο εξόρυξης της κυβέρνησης για πολλούς αντιπροσωπεύει θέσεις εργασίας και οικονομική σταθερότητα, αλλά έχει συναντήσει και έντονη αντίδραση από κύκλους που θεωρούν ότι τίθεται σε κίνδυνο το ιδιαίτερο περιβάλλον και τα είδη της Νέας Ζηλανδίας. Εξαιτίας της γεωγραφικής απομόνωσης, η χώρα έχει υψηλά ποσοστά ενδημικής βιοποικιλότητας, ωστόσο ορισμένα είδη βρίσκονται σε ανησυχητική μείωση.
Η νέα στρατηγική εξόρυξης περιλαμβάνει την προσθήκη άνθρακα και χρυσού στον κατάλογο «κρίσιμων ορυκτών», τα οποία θεωρούνται απαραίτητα για την οικονομία, την εθνική ασφάλεια και τις τεχνολογικές ανάγκες της Νέας Ζηλανδίας. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι μέσω των εξορύξεων, θα μειωθεί η εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενη ενέργεια, όπως το φυσικό αέριο από την Αυστραλία, ενώ επικαλείται και την τόνωση της οικονομίας σε μια περίοδο πληθωρισμού και υψηλού κόστους διαβίωσης.
Η απόφαση της Νέας Ζηλανδίας να διπλασιάσει τις εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, τη στιγμή που η κλιματική κρίση επιταχύνεται, προκαλεί αντιδράσεις εντός των συνόρων αλλά και παγκοσμίως. Πέρα από το περιβαλλοντικό κόστος που προκαλεί ανησυχίες, σημασία πρέπει να δίνεται και στο συμβολικό βάρος μιας τέτοιας απόφασης-στροφής, καθώς μια χώρα που είχε ταυτιστεί με την πράσινη ηγεσία, εγκαταλείποντας σταδιακά αυτές τις πολιτικές, στέλνει ουσιαστικά μήνυμα και στις άλλες χώρες.
Η ρητορική περί «ενεργειακού ρεαλισμού» μπορεί να βρίσκει ακροατήριο σε περιόδους οικονομικής πίεσης, όμως η πραγματικότητα είναι ότι η επιλογή των ορυκτών καυσίμων σηματοδοτεί στασιμότητα, όχι πρόοδο. Αν η Νέα Ζηλανδία επιλέξει τελικά την εύκολη λύση των εξορύξεων, τότε το περιβαλλοντικό της αφήγημα κινδυνεύει να μείνει κενό περιεχομένου.
Η περίπτωση της Νέας Ζηλανδίας αντικατοπτρίζει ένα ευρύτερο παγκόσμιο δίλημμα: πώς μπορεί μια χώρα να ισορροπήσει μεταξύ της ανάγκης για οικονομική ασφάλεια και της ευθύνης της απέναντι στο περιβάλλον; Η μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία είναι αναμφίβολα σύνθετη, γεμάτη προκλήσεις και αντιφάσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- New Zealand will not be ‘guilt-tripped’ over environment, resources minister says, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- New Zealand scraps clean, green policies to boost economy, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
- The hypocrisy of the New Zealand Government on climate and mining, greenpeace.org, διαθέσιμο εδώ
