Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Έχετε δει ποτέ ένα όνειρο που να το αισθάνεστε τόσο πραγματικό σε σημείο που να ξυπνάτε αναστατωμένοι; Να αναρωτιέστε αν ήταν όλα στη φαντασία σας ή αν βρίσκεται ένα κρυμμένο μήνυμα από πίσω που σας καλεί να το ερμηνεύσετε. Ένα —ή παραπάνω από ένα— όνειρο που σας συνταράσσει, σας προβληματίζει και σίγουρα σας προκαλεί.
Σίγουρα έχει συμβεί σε πολλούς από εσάς και σας διαβεβαιώνω ότι δεν είστε οι μόνοι. Η ερμηνεία, όμως, αυτών των ονείρων πόσο μακριά και βαθιά μπορεί να φτάσει; Αυτό μπορούμε να το ανακαλύψουμε διαβάζοντας το βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου, Το μακρύ ταξίδι της μίας μέσα στην άλλη, το οποίο μπορείτε να βρείτε διαθέσιμο από τις Εκδόσεις Πατάκη. Η συγγραφέας του βιβλίου, Α. Μιχαλοπούλου, έχει διακριθεί στον λογοτεχνικό χώρο τόσο εθνικώς όσο και διεθνώς, κερδίζοντας το Βραβείο Διηγήματος από το περιοδικό Ρεύματα για το έργο της «Έξω η ζωή είναι πολύχρωμη» (1993), καθώς επίσης και με το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού Διαβάζω για το «Γιάντες» (1996). Ακόμη, έχει τιμηθεί με Βραβείο Διεθνούς Λογοτεχνίας του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών και το καταλανικό Liberis Liber για το «Θα ήθελα» (2005) και το Βραβείο Διηγήματος του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για τη «Λαμπερή μέρα» (2012). Τη δεδομένη στιγμή διαμένει στην Αθήνα και διδάσκει δημιουργική γραφή.
Η κεντρική μας ηρωίδα είναι μία μεσήλικη γυναίκα στην εμμηνόπαυση, η οποία αγαπάει την τέχνη της, το γράψιμο. Ένας φυσιολογικός άνθρωπος, ρεαλιστής, με χιούμορ και μία ελάχιστη δόση απαισιοδοξίας. Όλα ξεκινούν, όταν αρχίζει να έχει στον ύπνο της περίεργα όνειρα, καθώς την επισκέπτονται Παναγίες, τίγρεις, αγελάδες, η Μέριλυν Μονρόε και η µητέρα του Μπενίτο Μουσσολίνι. Και αν είστε αρκετά παρατηρητικοί, θα προσέξατε ότι όλα έχουν γένος θηλυκό. Στην αρχή, βρίσκεται σε σοκ, αδυνατώντας να καταλάβει το πραγματικό τους νόημα.
Σε αυτά τα όνειρα γίνονται διάφορες συζητήσεις, άλλοτε πιο επιφανειακές και άλλοτε βαθυστόχαστες, με διάφορες πολύχρωμες και σουρεαλιστικές εικόνες να διαδέχονται η μία την άλλη. Προκειμένου να μη ξεχάσει τις λεπτομέρειες και με απώτερο σκοπό να ερμηνεύσει την παράνοια, τα καταγράφει όλα στο «ημερολόγιο των ονείρων». Βρίσκεται σε έναν διαρκή αγώνα για να ερμηνεύσει τα σημάδια, να αποκωδικοποιήσει τα μηνύματα. Τι μπορεί να θέλει να πετύχει η Παναγία, συνομιλώντας με μία μεσήλικη γυναίκα με πόνους στο ισχίο;
Βέβαια, το πραγματικό νόημα βρίσκεται στην ίδια την ύπαρξη και αρχικά, στο γεγονός ότι είναι γυναίκα, κάτι που παίζει καθοριστικό ρόλο σε όλη τη διάρκεια του μυθιστορήματος. Επιδιώκει, κατά αυτόν τον τρόπο, να συνομιλήσει με τις πραγματικές γυναίκες στη ζωή της· την καταπιεσμένη κόρη της, την αδερφή της που παιδεύει τη μητέρα της και τέλος, την ίδια τη μητέρα της.
Στη συνέχεια, όμως, κάνει ακόμη ένα βήμα και έπειτα ακόμη ένα, με αποτέλεσμα να φτάνει στο τέλος του νήματος, όπου αναλύεται η ίδια η γυναικεία υπόσταση, με όλες τις προσωπικές και σωματικές εμπειρίες που τη συνοδεύουν. Παραδείγματος χάρη, η εγκυμοσύνη και η μητρότητα, το θαύμα της φύσης, η οποία μετατρέπεται σε μία εύπλαστη έννοια που διαποτίζεται από κάθε λογής συναίσθημα και ερέθισμα, με στόχο τη συμφιλίωση. Τη σχέση, όπου δέκτης και αποδέκτης είναι το ίδιο πράγμα, ως γυναίκες που υπήρξαν κόρες της µητέρας τους, µητέρες της κόρης τους.
Ωστόσο, αυτό που ξεχωρίζει το συγκεκριμένο έργο από άλλα παρόμοια και κυρίως γυναικοκεντρικά είναι ότι απλώνει το χέρι και στους άνδρες, ενσωματώνοντάς τους στην πολύπλοκη εξίσωση. Αυτός ο «ομφάλιος λώρος» έχει συνέπειες και σε αυτούς, αφού θέλοντας και μη είμαστε αλληλένδετοι και οι οποίοι οφείλουν —όπως οι γυναίκες κάνουν για χρόνια άλλωστε— να μάθουν να διαβάζουν τις γυναίκες, να τις παρατηρούν και να τις ακούν. Μία σκέψη που με παραπέμπει στις θεωρίες των φεμινιστριών C. Gilligan και L. Irigaray.
