Της Μαρίας Ραβάνη,
Η Eurovision πέρασε, η ελληνική συμμετοχή έλαβε μία διόλου ευκαταφρόνητη θέση και τα μέσα ενημέρωσης έχουν πλέον προχωρήσει στα «καυτά» θέματα της επόμενης ημέρας. Όχι, όμως, δίχως να σχολιάσουν με κάθε τρόπο την αδιαμφισβήτητη αυτή επιτυχία. Το «ήθος», η «κομψότητα και η σεμνότητα» της τραγουδίστριας, η «εθνική υπερηφάνεια» που πολλοί έσπευσαν να δηλώσουν ότι ένιωσαν και η επιστροφή της ελληνική «παράδοση» στη σκηνή της Eurovision ήταν μερικά από τα πολλά σχόλια που ακούστηκαν μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του τελικού της Eurovision. Και όσο και αν φαίνεται οξύμωρο, τέτοια σχόλια να προέρχονται από ανθρώπους που παραδοσιακά σχεδόν κάθε χρόνο τρέχουν να χαρακτηρίσουν τον συγκεκριμένο θεσμό ως εκφυλιστικό ευρωπαϊκό πανηγυράκι —κυρίως για να νιώσουν για ακόμη μία φορά αυτό το ψευδές αίσθημα ανωτερότητας να τους κυριεύει—, εν τέλει το πρόσχημα της «εθνικής υπερηφάνειας» μπορεί να λάβει πολλές μορφές στη σύγχρονη εποχή.
Η περηφάνια που έσπευσαν πολλοί να δηλώσουν στα social media δεν περιορίστηκε, δυστυχώς, μόνο στη φετινή εκπρόσωπο της χώρας μας. Αρκετοί ήταν εκείνοι που θεώρησαν έξυπνο να αναφερθούν και στην περσινή εκπρόσωπο —είτε έμμεσα είτε άμεσα— με χαρακτηρισμούς που μείωναν τη μεν Σάττι και παίνευαν τη δε Κλαυδία. Οι δύο καλλιτέχνιδες βρέθηκαν σε σύγκριση όσον αφορά τον ήχο τους, τους στίχους τους, την εμφάνισή τους, τους τρόπους συμπεριφοράς τους και πολλά άλλα. Για ακόμη μία φορά δύο άτομα —δύο γυναίκες συγκεκριμένα— τέθηκαν η μία απέναντι στην άλλη (από την κοινή γνώμη προφανώς και όχι επειδή το επέλεξαν), ερχόμενες σε μία πλασματική «σύγκρουση». Μια σύγκρουση που είχε να κάνει με ηθική, αξίες και όλες αυτές τις βαρύγδουπες έννοιες που μακάρι όσοι της ξεστόμιζαν τόσο αλόγιστα, να γνώριζαν πόσο ρευστές και υποκειμενικές είναι στην πραγματικότητα.
Καθώς, λοιπόν, το διαδίκτυο και τα ΜΜΕ, κατακλυζόταν από την εικόνα της Κλαυδίας, όπως και περιμέναμε μιας και πρόκειται για μια αδιαμφισβήτητη επιτυχία της ελληνικής αποστολής —και όχι της χώρας μας απαραίτητα, γιατί ανάθεμα κι αν αυτή η χώρα βοηθάει έστω και λίγο μέσω του επίσημου συστήματός της τους αθλητές και καλλιτέχνες μας—, δεν έλειπε από δίπλα και η εικόνα της Μαρίνας, με τους περισσότερους να την παρουσιάζουν ως ριζικά διαφορετικό παράδειγμα από την «επιτυχημένη» Κλαυδία. Η μία φαίνεται πως «ένωσε την Ελλάδα», ενώ η άλλη τη δίχασε. Η μία είναι πιο σεμνά ντυμένη, με σαφείς νύξεις στην ελληνική παράδοση και ιστορία, ενώ η άλλη φοράει κοντές φούστες και τα ακούσματά της διαφέρουν και θεωρούνται ξενόφερτα (ως πιο pop). Η μία φαντάζει πιο προσιτή, πιο «ηθική», η άλλη προκαλεί, είναι αυθάδης και εκφράζει —έμμεσα ή άμεσα— πολιτικές απόψεις. Εξάλλου, η μία βγήκε 6η και η άλλη 11η (λες και αυτό ως στοιχείο έχει κάποια ουσιαστική αξία για το ποιόν τους ως υποκείμενα, ως γυναίκες και ως καλλιτέχνιδες).
Ένα είναι το μόνο σίγουρο από όλη αυτή τη συζήτηση που ξεκίνησε στο διαδίκτυο αλλά μεταφέρθηκε και στα παραδοσιακά ΜΜΕ: Το μιντιακό αυτό παραλήρημα πέρα από βαθιά προβληματικό είναι και άκρως σεξιστικό. Τα σχόλια που αφορούν και τη μία και την άλλη γυναίκα —είτε καλοπροαίρετα είτε προσβλητικά— έχουν να κάνουν με την εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας ως κοινωνία για το τι εστί γυναίκα και πως αυτή πρέπει να συμπεριφέρεται δημοσίως. Τόσο οι «έπαινοι» για τη σεμνή συμπεριφορά της Κλαυδίας, όσο και τα αρνητικά σχόλια για τη συμπεριφορά της Μαρίνας έχουν ως αφετηρία την ιδέα ότι αν μία γυναίκα δεν ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες συμπεριφοράς και ενδυμασίας, θα κατακριθεί, θα μειωθεί, θα σχολιαστεί. Πολύ απλά γιατί έτυχε να είναι γυναίκα…
Τα «μέτρα σύγκρισης» και τα καλούπια της κοινωνία δεν είναι για να διαιωνίζονται. Όλες μπορούν να είναι όσο «θηλυκές» όσο καθωσπρέπει και όσο «προκλητικές» επιθυμούν. Και καμία γυναίκα δεν είναι δυνατό να εξυμνείται και να εξυψώνεται σε ένα νοητό, «εθνικό» βάθρο, πατώντας πάνω στη φήμη, το χαρακτήρα και τη δημόσια εικόνα μίας άλλης γυναίκας —όσο και να το θέλουν διάφοροι. Τέτοιες συγκρίσεις, όχι μόνο λειτουργούν αρνητικά και για τα δύο μέρη, αλλά κατορθώνουν για ακόμη μια φορά το πλέον γνωστό έργο: να «μικρύνουν» και να περιορίσουν τα γυναικεία υποκείμενα στα όρια που κάποιοι τρίτοι επιθυμούν να τα δουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Η Κλαυδία, η Μαρίνα και οι γενοκτονίες, in.gr, διαθέσιμο εδώ
