Της Ειρήνης Λάττα,
Ανάμεσα σε πολλές άλλες τέχνες, αναφέρεται ως 9η τέχνη αυτή των κόμικ, με άλλη ονομασία «εικονογράφημα». Πρόκειται για μία οπτική τέχνη, η οποία αποτελείται από πολλές διαδοχικές εικόνες, οι οποίες συνδυάζουν και κείμενο. Το κείμενο, όπως έχουμε σίγουρα δει στα κόμικ, τοποθετείται σε μικρά «συννεφάκια» κειμένου, δημιουργώντας έτσι αλληλουχία μεταξύ αυτών και των εικόνων. Με απλά λόγια, είναι εικονογραφημένες ιστορίες, δηλαδή, ιστορίες με εικόνες και λέξεις στη σειρά. Η ονομασία τους (comics) είναι συντόμευση των λέξεων “comic stories” (κωμικές ιστορίες) επειδή οι πρώτες ιστορίες ήταν κωμικού περιεχομένου.
Παρόλο που, η πρώτη τους χρήση ήταν για να εικονογραφηθούν καρικατούρες και για να διασκεδάσουν με απλές και συνηθισμένες ιστορίες, έχουν πλέον εξελιχτεί σε μορφή τέχνης, με πολλές υποκατηγορίες. Τα πιο συνηθισμένα είδη κόμικς είναι τα κόμικ στριπς σε εφημερίδες και περιοδικά. Στο συγκεκριμένο είδος, ξετυλίγεται μια μικρή ιστορία μέσα σε τρία ή τέσσερα καρέ και οι μεγαλύτερες ιστορίες σε ειδικά περιοδικά, εικονογραφημένες νουβέλες και άλμπουμ, γνωστές απλά σαν κόμικς ή βιβλία κόμικς. Τα κόμικ στριπ στις εφημερίδες και τα περιοδικά δεν είναι συνήθως πρωτεύουσας σημασίας, αλλά είναι προορισμένα να ασκήσουν μία κοινωνικοπολιτική κριτική.
Επιπλέον, οι σκηνοθετικές —αφηγηματικές— τους δυνατότητες είναι αρκετά περιορισμένες, αφού πρόκειται για μια απλή λωρίδα (στριπ) με μερικά καρέ στη σειρά. Αντίθετα, στα περιοδικά κόμικς αποτελούν το κύριο υλικό, εκτείνονται σε ολόκληρες σελίδες κι εκεί οι ιστορίες παρουσιάζονται είτε σε συνέχειες από τεύχος σε τεύχος είτε αυτοτελώς. Όσον αφορά τη γέννηση των κόμικ, οι ρίζες τους μπορούν να αναζητηθούν στο 15ο αιώνα ή ακόμα και στα Αιγυπτιακά ιερογλυφικά. Όμως, η σημερινή μορφή τους, την οποία και έχουμε γνωρίσει και αγαπήσει (με καρέ και κείμενο σε συννεφάκια ή λεζάντες) εμφανίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Πρωτοπόρος του είδους θεωρείται για την Ευρώπη ο Ελβετός δάσκαλος, ζωγράφος και καρικατουρίστας Ροδόλφος Τόπφερ, ο οποίος εξέδωσε το 1837 το πρώτο του κόμικς με τίτλο Histoire de M. Vieux Bois , ενώ για τις ΗΠΑ ο Ρίτσαρντ Άουτκολτ (Richard Outcault), ο οποίος με τη σειρά του εξέδωσε το Hogan’s Alley. Τα κόμικς γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα στη Βόρεια Αμερική, κυρίως από τις ιστορίες με υπερήρωες εταιρειών, όπως η DC Comics και η Marvel comics. Στην Ευρώπη υπήρχε μια μικρή σκηνή, που ξεκίνησε με πρωτοπόρους τους Βέλγους και εκδόσεις όπως ο Τεντέν και το περιοδικό Spirou.
Παρόλο που, τα κόμικς χρησιμοποιούνταν σαν μορφή έκφρασης, δεν έλειψαν και οι καιροί που λογοκρίθηκαν, καθώς κατηγορούνταν για διάδοση επικίνδυνων ιδεών ανάμεσα στους νέους. Σημαντικός παράγοντας που ώθησε τη λογοκρισία και τη δημιουργία δεύτερων σκέψεων όσον αφορά αυτό το είδος τέχνης, ήταν ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ πριν από εξήντα χρόνια, το οποίο έμελλε να αλλάξει την ιστορία των κόμικς και να προκαλέσει μια υστερία κατά των περιοδικών που κάθε παιδί είχε δωμάτιο του. Το βιβλίο αυτό είχε τίτλο The Seduction of the Innocent (Η Αποπλάνηση των Αθώων) και συγγραφέας ήταν ο Γερμανοαμερικανός ψυχίατρος Φρέντρικ Γουέθαμ, ο οποίος ήταν μια διεξοδική έρευνα για τις βλαβερές συνέπειες των κόμικς στα παιδιά. Συγκεκριμένα κατηγορούσε τα κόμικς ότι είναι υπεύθυνα για κάθε περίπτωση νεανικής και παιδικής παραβατικότητας, λόγων των λέξεων και των σκηνών που περιελάμβαναν.
Στις αναλύσεις του έγραφε ότι τα κόμικς υπαινίσσονται πως ο Μπάτμαν και ο Ρόμπιν ήταν ομοφυλόφιλοι εραστές, ότι η Γουοντεργούμαν ήταν τόσο δυναμική και ανεξάρτητη, χαρακτηρίζοντας την κι αυτήν ομοφυλόφιλη, ενώ καταλόγιζε στον Σούπερμαν ότι ήταν πολιτικά ακραίων «δεξιών» απόψεων. Το βιβλίο αυτό προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, καθώς και τρόμαξε πολλές οικογένειες. Ωστόσο, τα κόμικς δεν παύουν να αποτελούν μία τέχνη, που σίγουρα αν χρησιμοποιηθούν με σύνεση και προσοχή, θα δώσουν την απαραίτητη «αθώα» ευχαρίστηση στους αναγνώστες. Γι’ αυτό και συνεχίζουν άλλωστε να ακμάζουν και να γίνονται πολλά events προς τιμήν της τέχνης αυτής και όσων την αγαπούν. Ένα από αυτά τα events και πιο συγκεκριμένα το 19ο Comicdom CON Athens έλαβε χώρα στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων και σήμερα (18 Μαΐου 2025), είναι η τελευταία μέρα του, υποδεχόμενο το κοινό από τις 11 μέχρι τις 21.30. Φυσικά και είναι καλεσμένοι τόσο όσοι αγαπούν τα κόμικς, αλλά και όσοι απλά τα έχουν ακουστά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Τα κόμικς που κάηκαν σε δημόσιους χώρους. Η υστερία κατά τον κόμικς που ξέσπασε στην Αμερική το 1954 και οδήγησε σε ακραία λογοκρισία και καταστροφή εκατομμυρίων περιοδικών, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
