Της Κωνσταντίνας Τζιώτη,
Το χρονικό του μεγαλύτερου blackout στην ιστορία της Ισπανίας…
Πριν από δύο περίπου μήνες, όταν έγραφα το πρώτο μου άρθρο με τίτλο «Αμαζόνιος Unplugged» και περιέγραφα τη ζωή εκτός σύνδεσης μακριά από τις ανέσεις της σύγχρονης μεγαλούπολης, δε μπορούσα να φανταστώ ότι θα ξαναζούσα κάτι παρόμοιο και μάλιστα τόσο σύντομα, χωρίς καν να το επιδιώξω. Κι όμως, ενώ ετοιμαζόμουν να αποχαιρετήσω τη Μαδρίτη μετά από ένα γεμάτο εμπειρίες Erasmus εξάμηνο, αναβίωσα, τρόπον τινά, τις στιγμές που έζησα χαμένη κάπου στη ζούγκλα τον περασμένο Ιούλιο. Η συνθήκη αυτή τη φορά δεν ήταν ούτε εξωτική ούτε γαλήνια. Ήταν τρομακτική.
Δευτέρα 28 Απριλίου 2025 – Ώρα 12:32
Βρίσκομαι στο νοσοκομείο La Paz, το μεγαλύτερο της Ισπανίας, και παρακολουθώ την επίσκεψη στους θαλάμους των ασθενών, προσπαθώντας μάταια να συγκεντρωθώ και να καταγράψω κάθε λεπτομέρεια στο ταλαιπωρημένο μου σημειωματάριο. Και ενώ όλα μοιάζουν φυσιολογικά, ξαφνικά τα φώτα σβήνουν. Λίγα δευτερόλεπτα μετά, η γεννήτρια παίρνει μπρος και ενεργοποιείται το σύστημα ασφαλείας. Η αναστάτωση μεγάλη. Σύντομα μαθαίνουμε ότι δεν έχει κοπεί το ρεύμα μόνο στη Μαδρίτη: πρόκειται για γενικευμένο blackout που επηρεάζει όλη τη χώρα, καθώς και περιοχές της Πορτογαλίας και της Γαλλίας. Σε μια πρωτόγνωρη συνθήκη, που θυμίζει σκηνές αποκάλυψης από ταινία επιστημονικής φαντασίας, φήμες, φόβοι και θεωρίες συνωμοσίας ξεκινούν. Προσπαθώ να διατηρήσω την ψυχραιμία μου και να μην ακούω τους πανικόβλητους νοσηλευτές που μιλούν για κυβερνοεπίθεση, τρομοκρατικό χτύπημα και πόλεμο.
Ώρα 14:05
Η επίσκεψη στους θαλάμους τελειώνει όπως—όπως, χωρίς δυνατότητα καταγραφής στους ηλεκτρονικούς φακέλους των ασθενών. Έρχεται η ώρα να επιστρέψω σπίτι. Ξέρω ότι δε θα είναι καθόλου εύκολο, μιας και συνήθως — σχεδόν πάντα — επιστρέφω με το μετρό, το οποίο τώρα παραμένει εκτός λειτουργίας, με ανθρώπους παγιδευμένους μέσα σε ακινητοποιημένους συρμούς και ασανσέρ χωρίς φως. Σκέφτομαι τις εναλλακτικές μου: λεωφορείο, uber, ποδήλατο, πόδια. Κατευθύνομαι προς τη στάση του λεωφορείου και περιμένω μαζί με δεκάδες άλλους ανθρώπους για αρκετή ώρα (πράγμα ασυνήθιστο για το σχεδόν αψεγάδιαστο δίκτυο συγκοινωνιών της Μαδρίτης), ώσπου τελικά το λεωφορείο φτάνει. Ανοίγουν οι πόρτες και προβάλλουν οι στοιβαγμένοι σαν σαρδέλες επιβάτες να μας κοιτούν με μάτια γεμάτα απελπισία. Καταλαβαίνω πως όσο κι αν προσπαθήσω δε θα μπορέσω στριμωχτώ στο λεωφορείο και ζυγίζω και πάλι τις επιλογές μου. Uber, ποδήλατο, πόδια.
Δοκιμάζω να καλέσω uber αλλά δεν έχω internet. Εξάλλου, εξαιτίας του κυκλοφοριακού χάους που επικρατεί λόγω της απενεργοποίησης των φωτεινών σηματοδοτών και των συρμών του μετρό, θα καθυστερούσα πάρα πολύ να φτάσω σπίτι. Ποδήλατο ή πόδια; Σε μια στιγμή διαύγειας συνειδητοποιώ ότι τα ποδήλατα της Bicimad δεν ξεκλειδώνουν χωρίς την εφαρμογή. Άρα πόδια… Νιώθω τυχερή που μένω μόλις τέσσερα χιλιόμετρα μακριά και απορώ πως δεν το αποφάσισα νωρίτερα. Δεδομένης της ζέστης και της κοσμοσυρροής (και) στο πεζοδρόμιο, υπολογίζω ότι θα χρειαστώ περίπου 45-50 λεπτά για να φτάσω σπίτι. Καθόλου άσχημα, σκέφτομαι. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι θα πρέπει να προσανατολιστώ χωρίς GPS. Τα καταφέρνω, ακολουθώντας τη σειρά των στάσεων του μετρό και ρωτώντας τους περαστικούς. Ανακούφιση.
Ώρα 15:40
Καθώς πλησιάζω σπίτι συνειδητοποιώ ότι μου λείπουν ορισμένα πράγματα από το σουπερμάρκετ και αποφασίζω να επισκεφτώ το 24/7 Carrefour που βρίσκεται δίπλα. Και, ναι… είναι κλειστό! Τα ταμεία, τα ψυγεία, τα POS — όλα εκτός λειτουργίας. Απογοητευμένη¨, επιστρέφω σπίτι και νιώθω για πρώτη φορά ευγνώμων που η κουζίνα μας είναι τόσο παλιά που λειτουργεί με γκάζι και όχι με ρεύμα. Μαγειρεύω ό,τι έχει απομείνει στο ψυγείο και συγκεντρωνόμαστε με τις συγκατοίκους μου στο σαλόνι — για πρώτη φορά σαν άνθρωποι που συγκατοικούν, όχι απλώς συνυπάρχουν. Τους τέσσερις μήνες που ζω σε αυτό το σπίτι μιλάμε μόνο για τα βασικά και είναι ζήτημα να έχουμε κάνει συζήτηση με διάρκεια μεγαλύτερη του ενός λεπτού. Τώρα η σιωπή της τεχνολογίας μας φέρνει πιο κοντά. Δε μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τον έξω κόσμο, οπότε μιλάμε μεταξύ μας, αναλύουμε υποθετικά σενάρια για το τι μπορεί να έχει συμβεί και προσπαθούμε να ξεχαστούμε.
Ώρα 17:45
Αφού το γυμναστήριο είναι κλειστό και δε μπορώ να μελετήσω χωρίς internet, επιστρέφω στο δωμάτιό μου και αποφασίζω να ανοίξω εκείνο το μυθιστόρημα που πηγαινοέρχεται άσκοπα στην τσάντα μου εδώ και μέρες, κάνοντας παράλληλα οικονομία στη μπαταρία του κινητού και του λάπτοπ. Καθώς το δωμάτιο σιγά—σιγά σκοτεινιάζει, τα βλέφαρά μου βαραίνουν πάνω από τις σελίδες και ενδίδω στην απογευματινή σιέστα, με τη σκέψη των δικών μου στην Ελλάδα που σίγουρα έχουν ενημερωθεί και ανησυχούν.
Ώρα 19:05
Η Ινδή συγκάτοικος μού χτυπάει την πόρτα. Με ρωτάει αν θέλω να κάνουμε κάτι παρέα για να περάσει κάπως πιο ευχάριστα η ώρα. Συμφωνώ και μαζί χτυπάμε την πόρτα της Χιλιανής. Η Αμερικανίδα έρχεται μόνη της και είμαστε και πάλι όλες συγκεντρωμένες στο σαλόνι. Βρίσκουμε μια τράπουλα και λίγα κεριά σε ένα συρτάρι της κουζίνας και ξετρυπώνουμε κάτι ξεχασμένα μπουκάλια αλκοόλ από ένα ντουλάπι. Η Ινδή εξηγεί τους κανόνες ενός παιχνιδιού με κάρτες, ενώ η Αμερικανίδα φτιάχνει τα κοκτέιλ μας. Λίγες παρτίδες μετά έχουμε καταναλώσει έναν ομολογουμένως περίεργο συνδυασμό αλκοολούχων ποτών και πλέον οι συζητήσεις μας ρέουν φυσικά, σχεδόν αβίαστα.
Ώρα 21:36
Ακούμε φωνές χαράς και ενθουσιασμού και πλησιάζουμε προς το παράθυρο για να δούμε τι συμβαίνει. Οι πολυκατοικίες απέναντι έχουν ρεύμα. Στη δική μας πλευρά του δρόμου παραμένουμε στο σκοτάδι. Παρόλα αυτά οι ελπίδες μας αναπτερώνονται και είναι ώρα για αληθινό bonding και ένα «θάρρος ή αλήθεια». Σαν κολλητές από το δημοτικό, μοιραζόμαστε ενδόμυχα μυστικά και αλήθειες που δεν τολμάμε να παραδεχτούμε ούτε στον ίδιο μας τον εαυτό.
Ώρα 22:58
Το φως επιστρέφει και η περιπετειώδης «κατασκήνωση» στο σαλόνι φτάνει στο τέλος της. Ανακουφισμένες, κλεινόμαστε στα δωμάτιά μας. Πλέον πίσω στον ψηφιακό κόσμο, ενημερωνόμαστε για το τι συνέβη, απαντάμε σε μηνύματα και τηλεφωνούμε στους δικούς μας.
Τρίτη 29 Απριλίου 2025 – Ώρα 01:05
Είμαι ξαπλωμένη στο κρεβάτι μου και γράφω αυτές τις σκέψεις. Ακόμα δεν ξέρω τι έγινε τελικά. Άλλοι μιλούν για σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο και πολύ ισχυρή ταλάντωση στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, άλλοι για συντονισμένη κυβερνοεπίθεση. Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι πως 10 ώρες χωρίς ρεύμα ήταν αρκετές για να παραλύσει όλη η χώρα. Στη Μαδρίτη, μία πόλη με 12 γραμμές μετρό που εξυπηρετούν —υπό φυσιολογικές συνθήκες— 6,8 εκατομμύρια κατοίκους να τίθενται εκτός λειτουργίας, επικράτησε το απόλυτο χάος. Άνθρωποι εγκλωβισμένοι σε συρμούς και ασφυκτικά γεμάτα λεωφορεία, καταστήματα κλειστά, αεροδρόμια χωρίς έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας, μποτιλιαρίσματα σε λεωφόρους χωρίς φανάρια, πανικός σε τράπεζες και νοσοκομεία. Η σύγχρονη κοινωνία χωρίς ηλεκτρισμό βραχυκυκλώνει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και κηρύσσεται σε κατάσταση συναγερμού και έκτακτης ανάγκης.
Ασυναίσθητα ανατρέχω νοερά στο περασμένο καλοκαίρι και στη ζούγκλα του Αμαζονίου. Εκεί, η ζωή χωρίς ρεύμα και τρεχούμενο νερό κυλά με τους δικούς της ρυθμούς, ανεπηρέαστη από οποιονδήποτε εξωτερικό παράγοντα. Εδώ, η εξάρτηση από την τεχνολογία και τις ανέσεις της σύγχρονης ζωής, με έκανε να νιώσω πιο ευάλωτη από ποτέ και, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, φοβήθηκα περισσότερο στη Μαδρίτη από ότι στην αγκαλιά μιας ταραντούλας στη μέση του πουθενά, κάπου στο Εκουαδόρ. Συνειδητοποιώ τελικά πως η ζούγκλα της πόλης αποδεικνύεται πιο τρομακτική από την αληθινή, ενώ οι περιπέτειες πλέον με βρίσκουν από μόνες τους και δε χρειάζεται πια να τις κυνηγάω.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What caused the blackout in Spain and Portugal and did renewable energy play a part?, theguardian,διαθέσιμο εδώ
- Madrid, Spain Metro Area Population 1950-2025,.macrotrends.net, διαθέσιμο εδώ
- Ισπανία-Πορτογαλία: Απίστευτο χάος από καθολικό blackout- Ακινητοποιήθηκαν τα ΜΜΜ, megatv.com, διαθέσιμο εδώ
- Ισπανία-Πορτογαλία: Επέστρεψε το ρεύμα-Παραμένει άγνωστη η αιτία του blackout, imerisia.gr, διαθέσιμο εδώ
