Της Γιώτας Ευθυμίου,
Πώς ένα επιτραπέζιο παιχνίδι ρόλων —μια κατασκευασμένη πραγματικότητα— κατάφερε, συνδυάζοντας την ελεύθερη βούληση με τη μοίρα και την αλληλεπίδραση των συμπαικτών, όχι μόνο να καταρρίψει τους μύθους δεκαετιών, αλλά και να δώσει την ευκαιρία της ένταξης και συμπερίληψης ατόμων με αυτισμό;
Το D&D βασίζεται σε μια ιστορία πλασμένη από τον αφηγητή, εκείνον που φροντίζει για την κατασκευή της πλοκής, της δράσης και των προκλήσεων που οι υπόλοιποι παίκτες-ήρωες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν. Η ιστορία ξεδιπλώνεται μέσω της αφήγησης, που καθοδηγεί και παροτρύνει τους παίκτες να περιηγηθούν στον προσχεδιασμένο κόσμο, να έρθουν αντιμέτωποι με διλήμματα και να πάρουν δραστικές αποφάσεις κατά τη διάρκεια αποστολών.
Τα μοναδικά εφόδια, που διαθέτουν οι παίκτες είναι οι ευφάνταστοι συνδυασμοί ικανοτήτων και δεξιοτήτων των χαρακτήρων τους και, φυσικά, η φαντασία που άλλοτε θα τους βοηθήσει να αψηφήσουν τις αδυναμίες και να προσπεράσουν με επιτυχία εμπόδια και άλλοτε θα τους αποδυναμώσει και θα τους απομακρύνει από τη νίκη. Το αποτέλεσμα των κινήσεων και πράξεών τους καθορίζεται βάσει μιας τυχαίας ζαριάς: το μέλλον τους δηλαδή στο παιχνίδι κρίνεται τόσο από τη στρατηγική όσο και από την τύχη.
Βέβαια, η φαινομενικά πολεμική φύση του παιχνιδιού (αποφυγή κινδύνων μέσω της χρήσης βίας, όπλων ή μαγείας) και η κυρίαρχη θεματολογία του (δράκοι, τέρατα, δαίμονες, μπουντρούμια, στοιχειωμένα κάστρα, μυστηριώδεις ναοί) ήταν η αφορμή για συζητήσεις που το ήθελαν «σατανικό» ή ακόμα και «διαβολικό». Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε αυτό έπαιξαν ρόλο και τα περιστατικά εξαφανίσεων, εγκλημάτων ή ακόμα και αυτοκτονιών που συνδέονταν έμμεσα ή άμεσα με το παιχνίδι.
Έπειτα από τέτοια γεγονότα, ο πανικός αναζωπυρώθηκε και το επιτραπέζιο κηρύχθηκε ακατάλληλο για τους νέους, καθώς θεωρήθηκε από κακή επιρροή μέχρι απειλή και προϊόν πλύσης εγκεφάλου. Κι όμως, η κρίση αυτή εξομαλύνθηκε όταν διαπιστώθηκαν οι ευεργετικές λειτουργίες του, όπως, μεταξύ άλλων, η βοήθεια που παρείχε σε άτομα που βρίσκονταν στο φάσμα του αυτισμού. Όπως αποδείχθηκε από τις αλλεπάλληλες έρευνες σχετικά με τα οφέλη του επιτραπέζιου, τα άτομα που συμμετείχαν ένιωθαν μέλη μιας ομάδας (χτίζοντας σχέσεις συγγένειας, όπως ανέφεραν), ενώ κατάφερναν να επικοινωνούν σε έναν χώρο ασφαλή, μακριά από τα άγχη της καθημερινότητας.
Στο πλαίσιο του D&D ενθαρρύνθηκε ιδιαίτερα η συνεργασία και το ομαδικό πνεύμα, ενώ οι συζητήσεις ήταν δίκαιες και ισότιμες για όλους τους παίκτες. Έτσι, τα αυτιστικά άτομα κατακτούσαν τις δημοκρατικές ιδεολογίες και στη συνέχεια μπόρεσαν να τις εφαρμόσουν στην καθημερινότητά τους. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι μπόρεσαν να εκφράσουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους χωρίς να νιώθουν «βάρος» ή ακόμα και «παρίες».
Το τέλος του παιχνιδιού δεν υφίσταται· κανένας ήρωας δεν θα άφηνε ανεξερεύνητους τόπους και ανολοκλήρωτες αποστολές, αντιθέτως θα διψούσε για νέες περιπέτειες και περισσότερους θησαυρούς ή μαγικά αντικείμενα. Θα ήταν, πιο πολύ, μια αφορμή για ένα νέο κεφάλαιο: εκεί όπου η τύχη, το θάρρος και η φαντασία θα έγραφαν τον επόμενο θρύλο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The great 1980s Dungeons & Dragons panic, bbc.com, διαθέσιμο εδώ
- Dungeons and Dragons can help autistic people gain confidence and find their inner hero, plymouth.ac.uk, διαθέσιμο εδώ
