Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Σε δύο προηγούμενα άρθρα είδαμε μερικά βασικά πράγματα για τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος ξεκινώντας από τους εσωτερικούς πλανήτες (διαθέσιμο εδώ) και μετά εξετάσαμε τους εξωπλανήτες (διαθέσιμο εδώ). Στο σημερινό άρθρο θα διατρέξουμε στα πέντε μεγαλύτερα φεγγάρια που έχουμε στο ηλιακό μας σύστημα (εξαιρουμένης της Σελήνης). Για να γνωρίσουμε αυτούς τους φυσικούς δορυφόρους, θα βγούμε λίγο έξω από τον πλανήτη μας και θα φτάσουμε στον Δία και τον Κρόνο —95 και 146 αντίστοιχα— όπου σπάνε κάθε αριθμό από φεγγάρια στο ηλιακό μας σύστημα και φυσικά εκεί έχουμε και τα μεγαλύτερα σε μέγεθος φεγγάρια.
1.Γανυμήδης
Στην πρώτη θέση βρίσκουμε τον Γανυμήδη (το όνομά του προέρχεται από τον μυθικό ήρωα με καταγωγή από την Τροία) από τον πλανήτη Δία που έχει διάμετρο λίγο πάνω από 5.200 χιλιόμετρα κάτι που τον καθιστά μεγαλύτερο ακόμα και από τον πλανήτη Ερμή. Παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τον Γαλιλαίο το 1610 και το γεγονός αυτό άλλαξε σημαντικά όσα γνώριζαν μέχρι τότε οι άνθρωποι. Κάτι που καθιστά μοναδικό τον δορυφόρο αυτό στο ηλιακό μας σύστημα είναι το γεγονός πως είναι ο μόνος που διαθέτει το δικό του ξεχωριστό μαγνητικό πεδίο, κάτι που μάλλον οφείλεται στον πυρήνα του, που θεωρούν οι ειδικοί πως αποτελείται από ρευστό σίδηρο. Η επιφάνεια του Γανυμήδη είναι καλυμμένη από πάγο, ενώ κάτω από αυτό το στρώμα πιθανότατα υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός που ενδέχεται να φιλοξενεί ζωή.
2.Τιτάνας
Το αργυρό μετάλλιο στην κατηγορία των μεγάλων φυσικών δορυφόρων κατέχει ο Τιτάνας του πλανήτη Κρόνου με διάμετρο περίπου 5.100 χιλιόμετρα. Σε αυτόν αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η ατμόσφαιρά του είναι πλούσια σε άζωτο, ενώ περιέχει και μεθάνιο και υδρογόνο. Ο Τιτάνας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες λόγω της πολύπλοκης χημείας του και της επιφάνειάς του καθώς διαθέτει λίμνες, θάλασσες και ποτάμια φτιαγμένα από υγρό μεθάνιο και αιθάνιο, σε έντονη αντίθεση με τα χαρακτηριστικά που βασίζονται στο νερό που έχουμε στη Γη. Επιπλέον, στο υπέδαφός του ενδεχομένως υπάρχει ένας υπόγειος ωκεανός με νερό και αμμωνία.
3.Καλλιστώ
Επιστρέφουμε στον Δια και συναντάμε τη Καλλιστώ (μια νύμφη της ελληνικής μυθολογίας που πόθησε ερωτικά ο Διας) όπου έχει διάμετρο 4.800 χιλιόμετρα. Η επιφάνειά της είναι γεμάτη κρατήρες, γεγονός που δείχνει ότι είναι γεωλογικά ανενεργή για δισεκατομμύρια χρόνια. Το μοναδικό χαρακτηριστικό της Καλλιστούς περιλαμβάνει τη σχετικά χαμηλή έκθεσή της σε ακτινοβολία, χάρη στην απόστασή της από τον Δία, η οποία την καθιστά ένα από τα πιο φιλόξενα μέρη στο σύστημα του πλανήτη αυτού για πιθανή εξερεύνηση.
4.Ιώ
Παραμένουμε στον Δία και βρίσκουμε την Ιώ (επίσης μια από τις ερωμένες του Δια, αλλά αυτή ήταν θνητή) που εκτείνεται σε 3.600 χιλιόμετρα. Ο δορυφόρος αυτός εμφανίζει μια έντονη και ιδιαίτερη ηφαιστειακή δραστηριότητα, με πολλά ηφαίστεια στη επιφάνειά της, κάτι που την κατατάσσει στα πιο ενεργά γεωλογικά σώματα του ηλιακού μας συστήματος. Η δραστηριότητα αυτή οφείλεται στις ισχυρές βαρυτικές αλληλεπιδράσεις που προκαλούνται τόσο από τον ίδιο τον Δια όσο και από τα άλλα κοντινά στην Ιώ φεγγάρια.
5.Ευρώπη
Κλείνοντας τη λίστα μας βρίσκουμε τον δορυφόρο του Δία, Ευρώπη, που είναι λίγο πάνω από τα 3.100 χιλιόμετρα. Διαθέτει μια παχιά παγωμένη επιφάνεια, κάτω από την οποία υπάρχει ένας τεράστιος ωκεανός νερού, ο οποίος θα μπορούσε ενδεχομένως να φιλοξενεί ζωή, γεγονός που καθιστά την Ευρώπη πρωταρχικό στόχο στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής. Για τον σκοπό αυτό η NASA έχει προγραμματίσει την αποστολή Europa Clipper που θα μελετήσει τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτήν.
Είδαμε, λοιπόν, μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά από τα μεγαλύτερα φεγγάρια του ηλιακού μας συστήματος που κεντρίζουν το ενδιαφέρον των επιστημόνων, καθώς η έρευνα στρέφεται σε αυτά για το ενδεχόμενο ύπαρξης ζωής και όχι και κάποιων από τους μεγάλους εξωπλανήτες που διαθέτουμε. Μάλλον το όχι και τόσο μακρινό μέλλον θα έχει να μας δώσει πολύ ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις για τους δορυφόρους αυτούς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 10 Things: Our Solar System’s Most Marvelous Moons, science.nasa.gov, Διαθέσιμο εδώ
- Biggest Moons In Our Solar System, worldatlas.com, Διαθέσιμο εδώ
